روش کانسلیم برای کشف سهام بلندمدت

افرادی نیز وجود دارند که علاقمند به سرمایه گذاری در بورس هستند، اما از دانش و اطلاعات کافی در این حوزه برخوردار نبوده وممکن است رفتار آنها متفاوت از سایر سرمایه گذاران باشد.

ورود جسته گریخته نقدینگی به بازار سرمایه

با توجه به اینکه از لحاظ سیاسی هنوز نتیجه مذاکرات هسته ای به قطعیت نرسیده بازار اینبار تصمیم گرفته تا نتیجه قطعی مذاکرات به هیچ خبری چه منفی چه مثبت واکنش هیجانی نشان ندهد اما افزایش ارزش و حجم معاملات خبر از ورود جسته گریخته نقدینگی به بازار دارد.

دفتر تحلیل بنیادی کاغذی ها بسته شد

طی نشست روز گذشته باشگاه مشتریان بورس نیوز که با همکاری شرکت کارگزاری مبین سرمایه برگزار گردید، دفتر تحلیل وضعیت بنیادی کاغذی ها هم بسته شد.

تحلیل به روش کانسلیم، چرا ؟

آیا تا به حال از خود پرسیده اید چرا بعضی از سهم ها بازدهی کم دارند (در نهایت بیست یا سی درصد) و بعضی از سهم ها بازدهی بالاتر از صد درصد؟

تحریم‌ها، فرصت‌ها و مغالطه پنجره شکسته

دنیای اقتصاد: روز گذشته در شرایطی بهای نفت در بازارهای جهانی باز هم کاهش یافت که همچنان مازاد عرضه مهم‌ترین تغییر بنیادی اخیر در این بازار است. با این حال، به‌زعم کارشناسان میزان بالای افت قیمت نفت طی 6 ماه (بیش از 50 درصد)، صرفا با تغییر بنیادی مزبور قابل توجیه نیست. در این بین بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد نسبت معاملات بلندمدت (انتظار افزایش قیمت) به کوتاه‌مدت در بازار آتی، 80درصد کاهش یافته که بیانگر غلبه نگاه «خرسی» (انتظار کاهش قیمت) در بازار نفت است. به این ترتیب، در بازار آتی اثرگذاری عوامل مستقیم بر قیمت نفت محموله‌ای، موجب تشدید سفته‌بازی، این بار در جهت معکوس شده است.

ریزش بورس متاثر از «عوامل بیرونی»

تغییرات کاهشی شاخص کل بورس تهران روز گذشته در شرایطی با افت 143 واحد دیگر برای ششمین روز متوالی ادامه یافت که به عقیده کارشناسان حتی تغییر مدیریت این بازار نیز نتوانست تاثیری بر مسیر بازار سهام بگذارد.

ریزش بورس به زیر خط قرمز

شاخص کل بورس تهران روز گذشته در شرایطی 749 واحد دیگر افت کرد که این بار مرز حمایتی 70 هزار واحدی خود را که به تعبیری خط قرمز شاخص محسوب می‌شود، پشت سر گذاشته است. این ریزش باعث نگرانی تحلیلگران شده است؛ چراکه معتقدند این عبور شاخص می‌تواند مقدمات ریزش بیشتر آن را فراهم کند. به عقیده آنها این سوال مطرح است که چرا شاخص کل بورس برخلاف مولفه‌های قدرتمند حمایتی روند ریزشی شدیدی را تجربه می‌کند؟ تحلیلگران تکنیکال در این بین عقیده دارند در صورت عدم چاره‌جویی، افت شاخص تا مرز 65 هزار واحد دور از ذهن نیست.

فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی بورس تهران

نتایج مثبت مذاکرات برای بورس/ سرمایه گذاران نگاه بنیادی به بازار داشته باشند

تهران - ایرنا - مدیرعامل تأمین سرمایه ملت درباره افت شاخص بازار سرمایه پس از تمدید مذاکرات ایران با گروه 1+5، گفت: بخش عمده ای از سهامداران حقیقی نسبت به اخبار سیاسی و کلیات ریسک سیاسی بازار تصوراتی داشتند که بعد از تمدید مذاکرات در یک حرکت هیجانی اقدام به فروش سهام کردند و بدین ترتیب سهام برخی از شرکت ها را با صف فروش مواجه کردند.

رسیدن بازار به نقطه عطف/فرصت خرید سهام بنیادی فرا رسید

شاخص کل بورس طی روز گذشته با رشد 876 واحدی همراه شد، بطوریکه نماگر بورس به کانال 75 هزار واحدی رسید و همچنین اکثر سهام شرکت ها طی روز گذشته با رشد قیمتی همراه شدند.

نشان مدیر شایسته ملی به مدیر عامل کارگزاری بانک سامان اعطا شد

همایشی طی سه شنبه هفته گذشته در محل سالن همایش های بین المللی صدا و سیما به منظور تحلیل و تقدیر از مدیران شایسته کشور برگزار شد که در این همایش نشان مدیر شایسته ملی به مدیر عامل شرکت کارگزاری بانک سامان اعطا شد.

معرفی شاخص جدید برای بورس

آقای کوهن مبتکر شاخص درصد صعودی معتقد بود که شاخصهای بازار سرمایه گذاران را گمراه می کنند و هنگامیکه قیمت ها گران هستند، توصیه به خرید می کنند و در زمانی ارزانی سهام تصویری ترسناک از بازار ارائه می دهند.

وضعیت فعلی نشان از شرایط بد اقتصادی دارد

اگرچه تاکنون نشانه هایی از رونق وضعیت اقتصادی و بازار سهام مشاهده نمی شود، اما با بررسی روند بازار سرمایه طی روزهای اخیر و مقایسه آن با شرایط چهار ماه گذشته در می یابیم که حجم و ارزش معاملات در این بازار رفته رفته رو به فزونی است و به مرور از نگرانی های موجود کاسته می شود.

دومین نشست تحلیلی باشگاه مشتریان برگزار شد

تغییر نگرش خریداران سهام

نگاهی به چهار شرکت فعال لاستیکی

با توجه به تقاضای محصول تایر رادیال سیمی در مقایسه با تایر های بایاس در بازار، شرکت های لاستیک سازی داخلی به سمت افزایش تولید این محصول حرکت کرده اند در واقع تولید محصول رادیال سیمی و توانایی افزایش آن به عنوان مزیت رقابتی برای فعالان این صنعت مطرح می شود.

هیجانی شدن سهامداران در چت روم ها / جو خرید و فروش لحظه ای

می توان به روند مثبت روز گذشته بورس اشاره کرد،دیروز در حالی سهامداران شاهد افزایش ارزش سهام شرکت های بورسی بودند و بارقه های امید جهت ایجاد رونق در بورس میان آنها ایجاد شده بود که در گفت و گو های انجام شده از طریق نرم افزار های چت از موقتی بودن این روند، افت مجدد شاخص و نیز کاهش دوباره قیمت سهام شرکت های بورسی طی روزهای آتی در میان بود.

علل افت شاخص بورس

افراد حقیقی و حتی گاهاً حقوقی دید کوتاه مدتی و نوسانی را جایگزین دید بلند مدتی و بنیادین نموده اند که رفتارهای این چنینی نشان از زمان بر بودن رشد و افزایش عمق بازار سرمایه در کشور دارد.

پایان نزول شاخص در هفته آخر اسفند

با توجه به خیز بلندی که طی سال جاری در بازار سرمایه رخ داد وقوع یک افت بلندمدت هم دور از انتظار نبود با این حال این اصلاح در آخرین مرحله خود می باشد بطوریکه از هفته آینده می تواند تغییر روند در جهت صعود صورت گیرد.

همه چیز در ارتباط با صندوق های قابل معامله ( ETF )

صندوق قابل معامله صندوقی متشکل از دارایی‌های مختلف است که با ساختاری شبیه به صندوق سرمایه گذاری مشترک mutual fund مانند سهام عادی شرکت‌های مختلف در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود.‌‌ یعنی برای سرمایه گذاری در این صندوق ها باید کد معاملاتی فعال در بورس داشته باشیم ؛ واحدهای سرمایه گذاری این صندوق ها از طریق کارگزاری ها قابل خرید و فروش هستند و قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه گذاری ETF معمولا زیر ۱۰ هزار تومان است

ETF مخفف چیست :

ETF مخفف عبارت Exchange Traded Fund به معنی صندوق قابل معامله در بورس است. دیگر صندوق های سرمایه گذاری امکان معامله را ندارند و سرمایه گذاران برای خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری باید اغلب از طریق مراجعه به صندوقی که در آن سرمایه گذاری کرده اند اقدام کنند. ولی واحد سرمایه گذاری این نوع صندوق ها مشابه سهام عادی به راحتی قابل خرید و فروش است. یعنی هر میزان درصد از واحدهای کل یک صندوق را تهیه کنیم به همان نسبت از کل سرمایه گذاری صندوق بهره‌مند می شویم و چون قیمت این واحدها ارزان است گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری است.

تاریخچه پیدایش صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله :

پیشینه شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله به بحران مالی سال ۱۹۸۷ باز می‌گردد. در سال ۱۹۸۷ روز دوشنبه که به دوشنبه سیاه معروف است شاخص داوجونز ۵۰۸ واحد یا ۲۲٫۶۱ درصد سقوط کرد و باعث وارد آمدن زیان ۵۰۰ میلیارد دلاری به سرمایه‌گذاران در بورس شد.
سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در آن سال به این دلیل که برای کشف قیمت واحدهای خود و فروش آن باید تا پایان آن روز منتظر می‌ماندند، بیشترین ضرر را متحمل شدند. از اینجا بود که ایده اولیه ایجاد صندوق قابل معامله مطرح شد.
در تاریخ ۲۹ ژوئن سال ۱۹۹۳ صندوق اسپایدر (SPDR) که در حال حاضر بزرگ‌ترین ETF جهان است کار خود را آغاز نمود. سرمایه‌گذاری اصلی این صندوق روی طلا است.
پذیره‌نویسی واحدهای صندوق‌های قابل معامل در ایران، برای اولین بار در بازار فرابورس در تاریخ ۲۹ مرداد سال ۱۳۹۲ انجام شد و افتتاح تابلوی ETF در ششم مهرماه صورت گرفت.
در حال حاضر صندوق قابل معامله آرمان سپهر آشنا به عنوان قدیمی‌ترین صندوق بورسی کشور در حال فعالیت است. این صندوق در تاریخ ۰۷/۰۶/۱۳۹۲ فعالیت خود را آغاز نمود.

ویژگی‌‌های صندوق‌های قابل معامله :

صندوق های ETF

از جمله ویژگی‌های صندوق‌های قابل معامله که آن را از سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری متمایز می‌کند، موارد زیر را می‌توان نام برد :

این صندوق‌ها بصورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند، و به آن‌ها صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در معاملات برخط نیز گفته می‌شود.
صندوق‌ بورسی در برگیرنده تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. (صندوق قابل معامله با درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
NAV این صندوق‌ها هر ۲ دقیقه یکبار بروزرسانی می‌شود، بنابراین لازم نیست برای خرید و فروش واحدهای خود مانند صندوق‌های غیرقابل معامله منتظر کشف قیمت تا روز بعد بمانید.
خرید و فروش واحدهای صندوق‌های قابل معامله معاف از مالیات است.
کارمزد صندوق‌های ETF فقط شامل کارمزد خرید و فروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫۴۸۶ درصد و کارمزد فروش ۰٫۵۲۹ درصد از قیمت واحد می‌باشد. همچنین هزینه‌های عملیاتی صندوق قابل معامله در مقایسه با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به دلیل انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری، کمتر است..
صندوق ETF مانند اغلب صندوق‌های غیرقابل معامله ضامن نقدشوندگی ندارد، و در عوض رکن جدیدی به‌عنوان بازارگردان، فراهم آوردن نقدشوندگی در این صندوق‌ها را بر عهده دارد و در مواقعی که عرضه کننده ای وجود ندارد یا تقاضای دیگری وجود نداشته باشد خرید و فروش واحدها را انجام می‌دهد.
تاسیس و فعالیت صندوق های قابل معامله تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، بنابراین این صندوق‌ها شفافیت اطلاعاتی قابل توجهی دارند.
تفاوت اصلی این صندوق‌ها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.

ترکیب دارایی های صندوق های بورسی چگونه است :

همان‌گونه که گفته شد صندوق‌های بورسی تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در بر می‌گیرد. دارایی هر یک از صندوق های ETF با توجه به نوع آن صندوق متفاوت است. یعنی هر نوع از صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، سهامی، مبتنی بر طلا، شاخصی و مختلط می توانند بصورت قابل معامله در بازار بورس ارائه شوند. این صندوق‌ها با توجه به نوع فعالیت شان ترکیب دارایی متفاوتی دارند.

مثلا ترکیب دارایی صندوق سهامی قابل معامله در بازار بورس مشابه صندوق های سهامی است و یا صندوق های شاخصی قابل معامله در بورس پیرو ترکیب دارایی استاندارد صندوق های شاخصی هستند و تنها تفاوت این صندوق‌ها با نوع معمولی آن در نوع ارائه و خرید و فروش آن‌هاست.

سرمایه گذاری در صندوق های ETF برای چه افرادی مناسب است :

سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) می تواند برای همه مناسب باشد چون هم امکان بهره مندی از تنوع سبد خرید و هم کاهش میزان ریسک پذیری در این صندوق‌ها وجود دارد علاوه بر این به این دلیل که واحدهای سرمایه گذاری ای تی اف به صورت آنلاین قابل خرید و فروش است سرمایه گذاری در آن برای افرادی که بیشتر دوست دارند در بازار سهام سرمایه گذاری کنند جذاب است. اما در سرمایه گذاری این صندوق ها باید توجه کرد که صبر داشتن بسیار مهم است و حداقل باید مدت ۶ ماه روی صندوق موردنظر زمان گذاشت تا به بازده مناسبی برسد.

مزایای صندوق های قابل معامله (ETF) چیست :

این نوع صندوق ها علاوه بر داشتن تمام مزیت های صندوق های سرمایه گذاری مشترک، مزایای دیگری دارند که استفاده از این صندوق ها را برای سرمایه گذاران جذاب کرده است. در ادامه به این مزایا اشاره می کنیم ..

صندوق های ETF

خرید و فروش آسان و نقدشوندگی خوب :

واحدهای سرمایه گذاری صندوق های قابل معامله به آسانی و بصورت آنلاین قابل معامله هستند این قابلیت از بزرگترین مزیت این نوع از صندوق هاست که آن ها را قابل رقابت با سرمایه گذاری در بازار سهام است. همچنین زمان بازپرداخت مبلغ فروش این واحدها حداکثر ظرف مدت ۳ روز به حساب مشتری انتقال می یابد. بنابراین این صندوق‌ها نقدشوندگی بهتری نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرقابل معامله دارند.

محاسبه NAV آنی :

میزان NAV یا ارزش خالص دارایی های صندوق ها معمولا برای روزکاری بعد محاسبه می‌شود یعنی برای خرید یک واحد سرمایه گذاری هر صندوق باید قیمت فردا آن واحد محاسبه شود ولی در صندوق های EFT میزان NAV هر دو دقیقه محاسبه می شود و برای خرید آنلاین و محاسبه قیمت هر واحد مشکلی وجود ندارد.

معافیت مالیاتی :

طبق قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری صندوق های ETF معاف از مالیات است. و همان‌گونه که قبلا ذکر شد برای خرید و فروش این واحدها هیچ گونه مبلغی جز کارمزد خرید و فروش دریافت نمی‌شود.

بدون نیاز به صف خرید و فروش :

درست است که ساز و کار سرمایه گذاری در این صندوق ها مشابه بازار سهام است اما سرمایه گذاران برای معامله واحدهای این صندوق‌ها نیازی به منتظر بودن در صف خرید و یا فروش ندارند و به صورت آنی قابل معامله هستند.

شفافیت :

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در طول روز و هنگامی که بازارها باز هستند، خرید و فورش می‌شوند. قیمت‌گذاری سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در طول ساعت کاری بورس بصورت پیوسته است. بنابراین سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در لحظه می‌دانند چه مبلغی برای خرید سهام پرداخت کرده یا چه مبلغی برای فروش سهام دریافت می‌کنند.

شفافیت احتمال تقلب یا سوء استفاده از طرف مدیران صندوق را کاهش می‌دهد. ساختار صندوق های قابل معامله به گونه‌ای است که شفافیت مالی قابل توجهی دارد.

هزینه‌های پایین‌تر :

هزینه‌های عملیاتی صندوق بورسی نسبت به صندوق سرمایه گذاری غیرقابل معامله کمتر است. دلیل آن انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری است، برای مثال صندوق قابل معامله نیازی به ارائه خدمات خرید و فروش، ارتباط با مشتریان و … ندارند، چون این کارها توسط کارگزاری انجام می‌شود.

معایب صندوق های سرمایه گذاری ETF چیست :

امکان خرید و فروش لحظه ای در بورس همانطور که می تواند به عنوان مزیت این نوع صندوق ها مطرح شود اما در شرایطی می تواند برای سرمایه گذاران نوپا که کمتر توانایی کنترل هیجانات خود را دارند زیان آور باشد چون برای دستیابی به بازدهی مطلوب نیاز به صرف زمان مناسب است. اما افراد تازه کار شاید کند بودن و یا ضرر کوتاه مدت احتمالی صندوق را نتوانند تحمل کنند و با ضرر سرمایه خود را خارج کنند. در صورتیکه ذات سرمایه گذاری در صندوق های غیر قابل معامله در بورس بر اساس سرمایه گذاری میان مدت و یا بلند مدت است.

لیست صندوق‌ های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس :

در حال حاضر ۲۹ صندوق سرمایه گذاری ETF در کشور فعالیت می‌کنند که ۱۲ روش کانسلیم برای کشف سهام بلندمدت صندوق قابل معامله با درآمد ثابت، ۸ صندوق سهامی، ۴ صندوق ETF طلا ، ۳ صندوق مختلط و ۲ صندوق شاخصی هستند.

برای اطلاع از لیست صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس با مراجعه به سایت سهام یاب و صفحه صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانید لیست آخرین صندوق‌های ETF فعال را مشاهده کنید.

بهترین صندوق سرمایه گذاری بورسی کدام است :

برای شروع سرمایه گذاری در این صندوق‌ها باید کارنامه صندوق های ETF را در بازه حداقل ۶ ماهه بررسی کنیم و بر اساس وضعیت فعالیت صندوق و میزان بازدهی آن صندوق مورد نظر را انتخاب کنیم.

بعد از یافتن صندوق مورد نظر باید از طریق یک کارگزاری معتبر برای خرید واحدهای سرمایه گذاری اقدام کنید.

مراحل شروع سرمایه گذاری در صندوق ETF :

دریافت کد بورسی از سهام یاب و دریافت دسترسی سامانه معاملات آنلاین
انتخاب بهترین و مناسب‌ترین صندوق ETF با بررسی کارنامه صندوق‌ها
ثبت سفارش در سامانه معاملات آنلاین و خرید واحدهای صندوق
فروش واحدهای صندوق در زمان دلخواه

نـکتـه: در انتخاب صندوق مناسب باید حواسمان با بازار ارائه صندوق باشد چون در حال حاضر تعدادی صندوق سرمایه گذاری ETF فعال در فرابورس و دیگر بازارهای مالی فعالیت می‌کنند و ممکن است از لحاظ اعتبار و یا نقد شوندگی شرایط متفاوتی با صندوق های فعال در بورس داشته باشند چون معمولا صندوق‌هایی که استاندارهای ورود به بازار بورس را ندارند در فرابورس فعالیت می‌کنند.

نتیجه‌گیری

صندوق‌های ETF با ساختاری شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و با استفاده از پتانسیل معاملات آنلاین بورس به یکی از گزینه‌های محبوب برای سرمایه‌گذاری افراد در دنیا تبدیل شده‌اند..

اگر شما نیز علاقه‌مند به انجام معاملات آنلاین در بورس هستید اما وقت و دانش کافی برای اینکار را ندارید صندوق‌های قابل معامله گزینه‌ای مناسب برای شما هستند، این صندوق‌ها با ساختاری مدیریت شده میزان ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد زیادی کاهش می‌دهند و کمک میکنند تا مسیر ورود شما به بازار سرمایه هموارتر باشد..

ورود به سامانه معاملات آنلاین از طریق رایانه و لپ تاب

ورود به سامانه معاملات آنلاین از طریق تلفن همراه ؛ تبلت

۸ عیب دامنه نوسان نامتقارن سهام و نتیجه منفی / نظرات موافقان و مخالفین

کارشناس مالی با اشاره به نظرات موافقان و مخالفین اعمال دامنه نوسان نامتقارن سهام و اعلام ۸ عیب گفت: این تصمیم اثری بر صف‌های فروش ندارد .

وحید نکویی دانشجوی دکتری اقتصاد مالی با انتشار مطلبی با عنوان " معایب هشت گانه دامنه نوسان نامتقارن" در دنیای اقتصاد اعلام کرد: برخلاف اینکه از مدت‌ها قبل کارشناسان بازار سرمایه پیشنهاد افزایش دامنه‌ نوسان و حتی حذف آن را مطرح می‌کردند اما در نهایت رئیس جدید سازمان بورس از اتخاذ چهار تصمیم مهم در جلسه ۱۸بهمن شورای عالی بورس خبر داد. یکی از مهم‌ترین تصمیمات بحث‌برانگیز این شورا، ایجاد دامنه نوسان نامتقارن بود و در این جلسه مقرر شد تا دامنه نوسان خرید و فروش سهام از منفی ۲ تا مثبت ٦ درصد تغییر کند و از ۲۵ بهمن دامنه نوسان بورس تغییر کرد.

این موضوع موافقان و مخالفانی داشته، موافقان بر این باورند اگر دامنه نوسان کاهش پیدا کند، رشد بازار تعدیل می‌شود و سقوط کمتری را نیز شاهد خواهیم بود در نتیجه زیان کمتری به سرمایه‌گذاران تازه‌ وارد می‌رسد اما از طرف دیگر مخالفان معتقدند تحدید دامنه نوسان منجر به تعدیل رشد و کاهش سقوط ارزش بازار در بلندمدت نمی‌شود و صرفا درکوتاه‌مدت اثر روانی دارد. افزایش یا بطورکلی حذف دامنه نوسان باعث معمولی شدن سفارش‌ها می‌شود این گروه بر این باورند کاهش دامنه نوسان تاثیری بر سرعت رشد بازار نمی‌گذارد و حتی با تحدید دامنه نوسان بازار شاهد نوسانات بیشتری می‌شود. در این گزارش سعی در تحلیل اثرات این تصمیم یعنی ایجاد دامنه نوسان نامتقارن در بازار سهام خواهیم داشت.

دامنه مجاز نوسان به حدود سقف و کف قیمتی گفته می‌شود که هر سهم در هر روز معاملاتی می‌تواند داشته باشد. اقدام شورای بورس این پیام را به سهامدار می‌دهد که به ازای هر واحد سرمایه‌گذاری ممکن است یک واحد زیان کند و در مقابل ۳ واحد امکان سود دارد و یک پیام تشویقی برای سرمایه‌گذاری بشمار می‌رود. سوال اینجا است آیا ایجاد دامنه نوسان باعث کاهش هیجانات و صفوف فروش می‌شود یا در بلندمدت عاملی برطولانی شدن صفوف فروش از لحاظ حجم و زمان خواهد شد؟

کشورهای مختلف متناسب با اقتصاد و رفتارهای مالی فعالان بازارها ریز ساختارهای مختلفی را به کار گرفته‌اند و در کل نمی‌توان دو کشور را یافت که دارای ریزساختارهای کاملا مشابه باشند.

آیا محدودسازی دامنه نوسانات باعث ایجاد نوسانات بیشتری می‌شود یا خیر؟ بطور کلی سازوکار کنترل قیمت را می‌توان به دو دسته احتیاطی و قطع‌کننده خودکار دسته بندی کرد که روش احتیاطی به بستن بازار در شرایط خاص اشاره دارد و قطع‌کننده‌های خودکار غالبا دارای الگوریتم‌های مشخص از پیش تعیین شده هستند که محدوده قیمت (دامنه نوسان) یکی از آنها است.

بسیاری از بازارهای نوظهور دارای مقررات محدوده قیمتی (دامنه نوسان) بخصوص در بازار سهام هستند. کنترل نوسانات بازار از طریق محدود کردن دامنه نوسان دارای معایبی است که بیشتر مخالفان ایجاد دامنه نوسان در استدلال‌ها در جهت حمایت از آزاد‌سازی دامنه نوسانات استفاده می‌کنند که این معایب در ادامه تبیین می‌شوند. مخالفان ایجاد محدوده قیمتی (دامنه نوسان) معتقدند استفاده از این روش جهت کنترل نوسانات بازار می‌تواند اثرات نامطلوبی بر بازار سهام داشته باشد که از جمله آنها می‌توان به ۸ اثر مهم زیر اشاره کرد.

معایب ۸ گانه دامنه نوسان نامتقارن

۱- سرریز نوسان در روزهای آتی، محدود کردن دامنه قیمتی موجب سرریز نوسان بر روزهای آتی می‌شود زیرا این محدوده از تغییرات بزرگ یک‌روزه و اصلاح سفارش‌های نامتوازن جلوگیری می‌کند.

۲- تاخیر در کشف قیمت، موجب تاخیر در کشف قیمت و کارآیی اطلاعاتی بازار می‌شود. به عبارتی محدود کردن دامنه قیمتی باعث می‌شود قیمت نسبت به اطلاعات جدید دیرتر واکنش نشان دهد و با تاخیر به سطح تعادلی جدید برسد.

۳- مداخله در معامله، محدود کردن دامنه قیمتی می‌تواند مداخله در معامله باشد به این صورت که با چسبیدن قیمت سهم به سقف محدوده(صف خرید یا فروش) نقدشوندگی سهم کمتر می‌شود و صف معامله در روزهای آتی سنگین‌تر خواهد شد.

۴- اثر کهربایی (Magnet Effect)، محدود کردن دامنه قیمتی موجب می‌شود با نزدیک شدن قیمت به سقف یا کف قیمت، به سمت آن شتاب گیرد که به آن اثر کهربایی اطلاق می‌شود. این پدیده به رفتارهای معاملاتی نادرستی منجر خواهد شد و نقدشوندگی سهام را کاهش خواهد داد. در واقع سرمایه‌گذاران از ترس عدم‌نقدشوندگی سهم و پیشگیری از قفل شدن سهم در صف‌های فروش یا خرید، با سرعت به سمت قیمت‌های کف یا سقف می‌روند.

در مطالعه‌ای که اخیرا توسط گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس انجام گرفته، نشان داده شده در ۸۵ درصد از صنایع بورس اثرکهربایی در کف و در۴۰ درصد این اثر در سقف وجود داشته است به عبارتی چسبندگی قیمت بویژه به کف دامنه نوسان در شرایطی که دامنه نوسان محدود باشد قابل‌توجه بوده و نتایج بررسی نشان می‌دهد کمتر کردن این دامنه یا افزایش بیشتر حجم مبنا موجب تشدید این اثر خواهد شد. به این معنی که اگر قیمت سهم به کف محدوده قیمت مجاز روزانه نزدیک شود، قیمت جهت رسیدن به کف محدوده شتاب بیشتری می‌گیرد.

۵- کاهش انگیزه حمایت از سهم توسط سرمایه‌گذاران نهادی، محدود کردن دامنه قیمتی در شرایط وجود حجم مبنا، انگیزه سرمایه‌گذاران نهادی را برای حمایت از سهام کم می‌کند چون با هر بار جمع کردن صف فروش در حد حجم مبنا فقط قادر خواهند بود قیمت سهام را به میزان ۲ درصد به قیمت ذاتی و تعادلی نزدیک کنند. بنابراین انگیزه سرمایه‌گذاران نهادی برای مداخله در بازار بسیار کمتر خواهد شد.

۶- عدم‌توجه به واقعیت تعادل عرضه و تقاضا جهت کشف قیمت ذاتی سهام، افت قیمت سهام نمایانگر انتظارات آتی سرمایه‌گذاران و تمایلات آنها است. مخالفان محدودسازی دامنه قیمتی معتقدند که با این روش قیمت‌ها به جای آنکه به شیوه‌ای طبیعی و اصولی جا را به صعود قیمت‌ها بدهد به شیوه‌ای غیرمعمول مهار خواهد شد.

این در حالی است که اگر قیمت‌ها در هر بازار قرار بود به جای تعدیل شدن با واقعیات بنیادی و انتظارات فعالان بازار با عتاب و خطاب تغییر کنند، ساز و کار عرضه و تقاضا دیگر معنایی نداشت. تجربه تاریخی در تمامی بازارها بخصوص بازار سهام حکایت از آن دارد که سرکوب قیمت‌ها در این بازار هیچ‌گاه جواب نداده است.

سابقه دامنه نوسان در بازار سرمایه به خوبی نشان می‎‌دهد یکی از مهم‌ترین عوامل در ناکارآمدی دامنه نوسان منفی ۲ درصدی تجربه تاریخی بورس تهران در بازه زمانی سال‌های ۸۴ تا ۸۷ است. بنابراین مخالفان محدودسازی دامنه نوسانات معتقدند آنچه باعث می‌شود تا این سیاست ناکارآمد بماند جلوگیری از ایجاد تعادل طبیعی در قیمت‌ها است که در نهایت آینده قیمت‌گذاری سهام را بر اساس عرضه و تقاضا در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.

۷- ایجاد هیجان در صفوف خرید و فروش، تجربه تاریخی بازار سهام نشان داده دامنه نوسان بر اشباع خرید یا فروش تاثیر مثبت دارد و می‌تواند جو هیجان در هر دو سوی تغییرات نرخ را تقویت کند. یکی از مواردی که سبب شده صف‌های فروش امتدادی بیش از حد داشته باشند، وجود دامنه نوسان است که در هر روز عرضه روز جاری را هم به‌روز آینده موکول می‌کند. همین مساله سبب می‌شود تا تداوم وضعیت فوق در عمل به کاهش جدی ارزش معاملات که خود ناشی از نبود تقاضای موثر برای پر شدن حجم مبنا است، منتهی شود.

۸- عدم‌ تعدیل سریع شاخص و منفی‌های فرسایشی با ایجاد محدودیت در دامنه نوسانات سهام اگر بازار بعد از یک بازه کوتاه‌مدت منفی شود به احتمال زیاد منفی آن از نوع فرسایشی خواهد بود به سبب آنکه وفتی اجازه نمی‌دهند که به یکباره شاخص تعدیل شود پس نمی‌توان انتظار داشت که روند آن مانند بازارهای رقیب باشد به‌صورتی که به همین منظور می‌توان به نرخ دلار پس از انتخابات بایدن اشاره کرد اگر دولت مانع کاهش نرخ آن می‌شد صد درصد صف‌های فروشی تشکیل می‌شد که خریداری نداشت.

نتیجه‌گیری

با کنترل نوسانات بازار به وسیله محدودسازی دامنه نوسان، ساز و کارهای معاملاتی مبتنی بر عرضه و تقاضا در بازار به‌ واسطه افزایش صف‌نشینی‌ها تضعیف خواهد شد و احتمال شتاب گرفتن قیمت برای چسبیدن به کف یا سقف محدوده مجاز قیمت افزایش می‌یابد. این در حالی است که تغییرات و اصالاحات پی درپی ریزساختارها(همانند ایجاد دامنه نوسان نامتقارن) بخصوص در شرایطی که از اثربخشی مثبت آن اطمینان حاصل نشده به اعتماد سرمایه‌گذاران آسیب زده و ممکن است برخلاف تصور به ثبات سیاست‌گذاری خدشه وارد کند.

مطالعات نشان می‌دهد اثر چسبندگی قیمت و صف‌نشینی به علت محدودتر بودن دامنه نوسان قیمت در نمادهای بازارسهام دیده می‌شود. همچنین براساس گزارش گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس، کاهش دامنه نوسان تفاوت محسوسی در روند رشد ارزش بازار سهام ایجاد نکرده و میزان صعود و سقوط بازار را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد مهم‌تر اینکه نتایج این پژوهش نشان می‎‌دهد ایجاد محدودیت در دامنه نوسان نمی‌تواند در میزان زیانی که به سرمایه‌گذاران جدید (بطور مشخص خریداران سهام در اوج قیمت بازار) وارد شده تغییری ایجاد کند.

بنابراین ایجاد محدودیت در دامنه نوسانات قیمتی در بلندمدت اثری بر کاهش زیان سرمایه‌گذاران جدید ندارد. این تصمیمات برای کوتاه‌مدت قطعا شوک ایجاد می‌کند اما این بازار نیازمند تصمیمات اصولی و منطقی‌تری برای میان‌مدت است. در شرایط فعلی نیز تنها بخش اندکی از فعالان بازار سرمایه تصمیم فعلی شورای‌عالی بورس را راهی مناسب برای بهبود وضعیت در بازار سرمایه تلقی می‌کنند.

تصمیمی که در رابطه با تغییرات دامنه نوسان گرفته‌اند تاثیر چندانی بر صف‌های فروش نه تنها نمی‌گذارد بلکه طول و عرض آن را هم اضافه می‌کند، دولت باید در زمینه بنگاه‌های اقتصادی اقداماتی را اعم از حذف قیمت‌های دستوری در تمام صنایع، حمایت از تولیدکنندگان انجام دهد در غیر‌این صورت نمی‌توان انتظار داشت تصمیمات مختلفی که اتخاذ می‌شود اثر چندانی بر بازار سرمایه بگذارد.