مالیات بر دارایی چیست؛ انواع آن و قوانین مرتبط سال 1401
یکی از روشها برای تامین هزینههای ضروری اداره کشور و همچنین مجهز کردن نیروهای دفاعی که توسط دولت از مردم گرفته میشود، مالیات است. یکی از مهمترین این مالیاتها، مالیات بر دارایی است و بر مبنای ثروت و دارایی افراد قابل تعریف است. یکی از اهداف این مالیات، تعدیل کردن ثروت در میان جوامعی است که در میان دارایی و ثروت آن جامعه اختلاف قابل توجهی وجود دارد.
در حقیقت مالیات انتقال قسمتی از درآمدهای جامعه یا بخشی از سودی است که از فعالیتهای اقتصادی جامعه به دست آمده است که به دولت تعلق میگیرد. در این مقاله کارشناسان باتجربه ما در هوفر شما را با انواع مالیات بر دارایی آشنا میکنند.
تعریف مالیات بر دارایی
مالیات بر دارایی نوعی مالیات بر ثروت و دارایی خالص افراد است. دولت برای محاسبه مالیات افراد، سابقه تمام دارایی افراد از جمله پول نقد، خودرو، سهام، املاک و اوراق قرضه را دارد. در صورتی که میزان دارایی افراد بیشتر از حد معمول باشد، آنها باید به دولت مالیات پرداخت کنند. این امر نه تنها بودجه دولتها را تامین میکند بلکه فاصله طبقاتی در جامعه را هم کاهش میدهد. این مالیات مانند مالیات بر درآمد، نوعی مالیات مستقیم است و دولت به شکل مستقیم آن را از افراد میگیرد.
مالیات بر دارایی که به عناوینی از جمله مالیات بر سهام یا مالیات بر سرمایه هم معروف است، به ثروتی که افراد در اختیار دارند، تعلق میگیرد. معمولاً این مالیات که شامل دارایی منهای بدهی است، به ثروت و دارایی خالص افراد تعلق میگیرد. به طور کلی میتوان گفت افراد برای هر چیزی که دارند، موظف به پرداخت مالیات هستند. علاوه بر این هر گونه دارایی که به عنوان ارث به افراد برسد، مشمول مالیات میشود.
مالیات بر دارایی در سایر کشورها
قوانین مربوط به مالیات بر داریی در کشورهای مختلف متفاوت است و در حقیقت این مالیات به بعضی از داراییهای و با ارزشی غیر یکسان تعلق میگیرد. در بسیاری از کشورها، مالیات بر دارایی تحت عنوان استفاده از دارایی، مالکیت دارایی و انتقال آن تعریف میشود. به طور کلی مالیاتهای مختلف در کشورهای مختلف با توجه به اهداف متفاوت و مختلفی در جامعه وضع میشوند. با توجه به طبقه بندی مالیاتی بینالمللی، مالیات بر دارایی دربرگیرنده مالیات مکرر بر دارایی غیر منقول، مالیات بر املاک، مالیات بر معاملات سرمایهای و مالی مثل انتقال چک و اوراق بها دار، فروش داراییهای غیر منقول و غیره میشود.
انواع مالیات بر دارایی
مالیات بر دارایی در ایران انواع مختلفی دارد و هر کدام از آنها قوانین و نرخهای جداگانه خود را دارند. با توجه به قوانین مرتبط با مالیاتهای مستقیم که در سال 66 به تصویب دولت رسید، مالیات بر دارایی به 5 گروه تقسیم میشود. با توجه به اصلاحاتی که در سال 1380 بر قانون مالیات انجام شد، مالیات سالانه املاک، مالیات بر مستغلات مسکونی و مالیات بر زمینهای بایر حذف شده است.
در حال حاضر مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر از انواع مالیات بر دارایی در ایران هستند. البته سایر موارد هم به طور کامل حذف نشدهاند و در اصلاحیه جدید موجود هستند و با توجه به ارزش ملک، قوانینی در مورد آنها وجود دارد.
- مالیات سالانه املاک
- مالیات بر مستغلات مسکونی بدون سکنه
- مالیات بر زمینهای بایر
- مالیات بر ارث
- مالیات حق تمبر
مالیات سالانه املاک
مالیات بر املاک ویژه املاک لوکس و گران است. در حقیقت خانههایی که بالای 10 میلیارد قیمت دارند، مشمول پرداخت مالیات بر دارایی میشوند. به عنوان مثال اگر قیمت خانهای 15 میلیارد تومن باشد، صاحب ملک باید سالانه مبلغ 5 میلیون تومان به عنوان مالیات بر املاک به سازمان مالیات کشور پرداخت کند.
مالیات بر مستغلات خالی
دولت در سال 1394 به منظور جلوگیری از احتکار املاک و مسکن، قانونی وضع کرد که با توجه به این قانون خانههایی که تا یک سال بدون سکنه بودند بعد از این مدت موظف به پرداخت مالیات میشدند. با توجه به این قانون، همه واحدهای مسکونی و تجاری در شهرهای بزرگ که بیش از یک سال بدون سکنه بودهاند، ملزم به پرداخت مالیات هستند.
مالیات بر زمینهای بایر
یکی دیگر از انواع مالیات بر دارایی، مالیات بر اراضی بایر است و مربوط به زمینهای بدون استفاده است. با توجه به قوانین مالیاتی، افرادی که به هر دلیلی از زمینهای خود استفاده نمیکنند، باید به دولت مالیات پرداخت کنند. در قانون مالیاتی کشور ایران، زمین بایر به زمینی گفته میشود که قبلاً از آن استفاده میشده است ولی در حال حاضر بدون استفاده است.
مالیات بر ارث
اگر فردی فوت کند و اموالی از او به وراث برسد، ورثه یا نماینده ورثه به مدت 6 ماه از روز فوت فرصت دارند تا به سازمان امور مالیاتی کشور بروند. ورثه باید با ارائه اسناد لازم، کلیه داراییها و بدهیهای فرد متوفی را در اظهار نامهایی که مربوط به مالیات بر ارث است ، ثبت کنند. در مرحله بعدی، گواهی نامهای مبنی بر انجام اظهار نامه به وارث داده میشود. این مدرک برای گرفتن گواهی حصر وارث ضروری است.
در حقیقت میتوان گفت مالیات بر ارث که نوعی مالیات بر دارایی محسوب میشود در زمانی که فرد صاحب دارایی از دنیا میرود محاسبه میشود و سپس به وارث تعلق میگیرد. نکته قابل توجه این است که قبل از این که مقدار نهایی آن مشخص شود، معافیتهای مالی آن باید حساب شوند. هزینههایی مانند کفن و دفن در حد معمول و همچنین بدهیهایی که متوفی دارد نمونهای از معافیتهای مالیات بر ارث محسوب میشوند که باید محاسبه شوند.
بعد از این که اظهار نامه کامل شد، کلیه داراییهای منقول و غیر منقول فرد متوفی ارزش گذاری میشوند و همانطور که اشاره شد بعد از کسر شدن بدهیها و مشخص شدن سهم ارث وارثان، مالیات بر ارث حساب میشود.
مالیات حق تمبر
مالیات حق تمبر که به عنوان مالیات تمبر معروف است، مالیاتی است که برای الصاق و باطل کردن تمبر به روی مدارک، اسناد و اوراق از مؤدی گرفته میشود. همه افرادی که دارای پروانه کسب هستند، برای رسمی کردن و لازمالاجرا کردن اسناد خود موظف به پرداخت مالیات حق تمبر هستند.
کاربرد مالیات بر دارایی
مهمترین کاربرد مالیات بر دارایی، متعادل کردن ثروت در جوامعی است که در میان دارایی و ثروت افراد اختلاف خیلی زیادی وجود داشته باشد. طبق قوانین مالیاتی، پرداخت این مالیات اجباری است و عدم پرداخت آن موجب جریمه میشود.
منبع تامین بودجه یکی دیگر از کاربردهای مالیات بر دارایی است. هزینهای که به عنوان مالیات پرداخت میشود در حقیقت هزینهای است که افراد در ازای استفاده از امکانات و منابع کشور باید آن را پرداخت کنند. دولت با دریافت این مبالغ به عنوان مالیات، دوباره این منابع و امکانات را جایگزین میکند.
موارد مشمول مالیات بر دارایی
بر طبق ماده یک قانون مالیاتهای مستقیم، کلیه مالکین حقوقی و حقیقی، نسبت به اموال و املاکی که در کشور ایران دارند، باید مالیات پرداخت کنند. علاوه بر این افرادی که به واسطه وصیت نامه متوفی ارث میبرند، ملزم به پرداخت مالیات هستند. به طور کلی مالیات بر دارایی ارث مشمول این موارد است.
- اوراق مشارکت و سودهای آن
- حق امتیاز
- سپردههای بانکی فرد فوت شده
- صندوق امانات بانک
- موجودی حسابهای موسسات اعتباری و مالی
- سهام بورسی و غیر بورسی
نحوه محاسبه مالیات بر دارایی
با توجه به ماده 131 قانون مالیات، مقدار مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل، با درصدی از کل درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات بعد از کاهش هزینههای قابل قبول سازمان مالیاتی برابر است. نرمافزارهای حسابداری به شما کمک میکنند این محاسبات را به طور دقیق انجام دهید.
درصد مالیات بر دارایی
درصد مالیات بر دارایی در کشور ایران در طول 12 سال یعنی بین سالهای 84 تا 96 در حدود 5 تا 6 درصد بود ولی مقدار دقیق این مالیات در بیشتر موارد 5.7 درصد تعیین شده بود. این درصد متعلق به مالیات بر ارث و مالیات بر تمبر است.
اساس و مبنا مالیات بر دارایی
در کشورهایی که قانون مالیات بر دارایی حاکم است، داراییهای مشخصی مانند اموال شخصی، مشمول این مالیات میشوند. در کشور ایران در صورتی که این داراییها از طریق ارث به افراد برسند، شامل مالیات میشوند.
مالیات بر دارایی خودرو
مالیات بر دارایی خودرو نوع دیگری از انواع مالیات است و در کشور ایران به عنوان مالیات بر خودروهای لوکس شناخته میشود. مالیات بر خودرو فقط به خودروهای لوکسی تعلق میگیرد که ارزش آنها بیش از یک ملیارد تومن است. مالیات بر خودرو به خودروهای داخلی تعلق نمیگیرد؛ چون قیمت همه خودروهای داخلی از یک ملیارد کمتر است. البته این بدان معنا نیست که خودروهای داخلی معاف از هر گونه مالیاتی هستند.
سئوالات متدوال درباره مالیات بر دارایی
1 – نرخ مالیات برای خودروهایی که بین 1 تا 1.5 ملیارد قیمت دارند، چند درصد است؟
نرخ مالیات برای این خودروها 1 درصد است.
2 – نرخ مالیات بر ارث برای وارثان درجه یک مثل همسر، فرزندان و والدین چه مقدار است؟
نرخ مالیات بر ارث این افراد در حدود 5 تا 35 درصد است.
3 – مالیات بر ثروت چه نوع مالیاتی است؟
مالیات بر ثروت در حقیقت همان مالیات بر دارایی و پیرو همان قوانین است. مالیات بر ثروت به تفاوت بین داراییها و بدهیهای یک فرد تعلق میگیرد.
جمعبندی
مالیات حق تمبر و مالیات بر ارث از مهمترین انواع مالیات بر دارایی هستند. مالیات حق تمبر بیشتر مربوط به اشخاص حقیقی است ولی بخشی از آن هم به افراد حقیقی مربوط میشود ولی مالیات بر ارث مرتبط با افراد حقیقی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مالیات بر دارایی میتوانید با کارشناسان با تجربه ما در هوفر تماس بگیرید. کارشناسان هوفر به خاطر تجربه زیادی که در این زمینه دارند به بهترین شکل شما را راهنمایی میکنند.
دارایی خالص
ارزش خالص ارزش تمام دارایی های غیر مالی و مالی متعلق به یک فرد یا موسسه منهای ارزش تمام بدهی های معوق آن است. [1] از آنجایی که دارایی های مالی منهای بدهی های معوق برابر با خالص دارایی های مالی است، ارزش خالص نیز می تواند به راحتی به عنوان دارایی های غیر مالی به اضافه دارایی های مالی خالص بیان شود. این می تواند برای شرکت ها، افراد، دولت ها یا بخش های اقتصادی مانند بخش شرکت های مالی یا کل کشورها اعمال شود. [2]
ارزش خالص ترکیبی از دارایی ها و بدهی های مالی است. دارایی های مالی که به ارزش خالص کمک می کنند خانه ها، وسایل نقلیه، انواع حساب های بانکی، حساب های بازار پول و سهام و اوراق قرضه هستند. [3] بدهی ها تعهدات مالی مانند وام، وام مسکن ، حساب های پرداختنی (AP) هستند که منابع را تخلیه می کنند. [4]
ارزش خالص در تجارت به عنوان حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می شود . [5] به طور کلی بر اساس ارزش تمام دارایی ها و بدهی ها به ارزش دفتری است که ارزش بیان شده در صورت های مالی است . تا جایی که اقلام موجود در ترازنامه ارزش واقعی (بازار) خود را بیان نکند، ارزش خالص نیز نادرست خواهد بود. با خواندن ترازنامه، اگر زیان انباشته از حقوق صاحبان سهام بیشتر شود، ارزش خالص منفی می شود.
ارزش خالص در این فرمول ارزش بازار یک شرکت را بیان نمی کند . یک شرکت ممکن است به ارزش بیشتر (یا کمتر) اگر با یک به فروش می رسد نگرانی رفتن .
ارزش خالص در مقابل بدهی جنبه مهمی از وام های تجاری است. صاحبان مشاغل برای افزایش بیشتر دارایی خالص خود ملزم به "معامله بر اساس سهام" هستند. [6]
برای افراد، ارزش خالص یا ثروت به موقعیت خالص اقتصادی یک فرد اشاره دارد: ارزش دارایی های فرد منهای بدهی ها. نمونه هایی از دارایی هایی که یک فرد در ارزش خالص خود لحاظ می کند شامل حساب های بازنشستگی، سایر سرمایه گذاری ها، خانه(ها) و وسایل نقلیه است. بدهی ها شامل بدهی های تضمین شده (مانند وام مسکن) و بدهی های بدون وثیقه (مانند بدهی مصرف کننده یا وام های شخصی) است. معمولاً داراییهای نامشهود مانند مدارک تحصیلی در ارزش خالص لحاظ نمیشوند، حتی اگر این داراییها به طور مثبت به وضعیت مالی کلی فرد کمک کنند.
ارزش خالص (Net Worth)
ارزش خالص، به ارزش دارایی های تحت اختیار یک شخص یا شرکت، منهای بدهی های آنها گفته میشود. این اصطلاح یک معیار مهم برای سنجش سلامت یک شرکت است که تصویری مفید از وضعیت مالی فعلی آن ارائه می دهد.
ارزش خالص چیست؟
ارزش خالص (Net Worth)، به ارزش دارایی های تحت اختیار یک شخص یا شرکت، منهای بدهی های آنها گفته میشود. این اصطلاح یک معیار مهم برای سنجش سلامت یک شرکت است که تصویری مفید از وضعیت مالی فعلی آن ارائه می دهد.
نکات مهم
- ارزش خالص (Net Worth) یک مفهوم کمی است که ارزش یک واحد تجاری را اندازه گیری می کند و می تواند برای افراد، شرکت ها، بخش ها و حتی کشورها اعمال شود.
- ارزش خالص تصویری از وضعیت مالی فعلی یک واحد تجاری ارائه می دهد.
- در تجارت، ارزش خالص به عنوان ارزش دفتری یا حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می شود.
- افرادی که دارای ارزش خالص قابل توجهی هستند، افراد با ارزش خالص بالا (HNWI) نامیده می شوند.
درک ارزش خالص
ارزش خالص با کسر تمام بدهی ها از دارایی ها، محاسبه می شود. دارایی هر چیزی است که دارای ارزش پولی است، در حالی که بدهی ها تعهداتی هستند که منابع را مصرف میکنند، مانند وام ها، حساب های پرداختنی (AP) و وام مسکن.
ارزش خالص را می توان به صورت مثبت یا منفی توصیف کرد که اولی به این معنی است که دارایی ها نمونههایی از داراییهای خالص نمونههایی از داراییهای خالص از بدهی ها و دومی به این معنی است که بدهی ها از دارایی ها بیشتر هستند. ارزش خالص مثبت و فزاینده نشان دهنده سلامت مالی خوب است. از سوی دیگر، کاهش ارزش خالص باعث نگرانی است زیرا ممکن است نشانه کاهش دارایی ها نسبت به بدهی ها باشد.
بهترین راه برای بهبود ارزش خالص این است که بدهی ها را کاهش دهیم در نمونههایی از داراییهای خالص حالی که دارایی ها ثابت می مانند یا افزایش می یابند، یا افزایش دارایی ها در حالی که بدهی ها ثابت می مانند یا کاهش می یابند.
انواع ارزش خالص
ارزش خالص (Net Worth) را می توان برای افراد، شرکت ها، بخش ها و حتی کشورها اعمال کرد.
ارزش خالص در تجارت
در تجارت، ارزش خالص به عنوان ارزش دفتری یا حقوق صاحبان سهام نیز شناخته می شود. ترازنامه نیز به عنوان صورت ارزش خالص شناخته می شود. ارزش حقوق صاحبان سهام شرکت برابر است با تفاوت بین ارزش کل دارایی ها و کل بدهی ها. توجه داشته باشید که ارزشهای موجود در ترازنامه یک شرکت، هزینههای قدیمی یا ارزشهای دفتری را نشان میدهد، نه ارزشهای فعلی بازار.
وام دهندگان ارزش خالص یک کسب و کار را بررسی می کنند تا تشخیص دهند که آیا از نظر مالی سالم است یا خیر. اگر مجموع بدهی ها از مجموع دارایی ها بیشتر شود، احتمالا طلبکار به توانایی شرکت در بازپرداخت وام هایش چندان مطمئن نباشد.
تا زمانی که این درآمدها به عنوان سود سهام کاملا بین سهامداران توزیع نشود، یک شرکت سودآور دائماً ارزش خالص یا ارزش دفتری افزایشی را ثبت خواهد کرد. برای یک شرکت سهامی عام، افزایش ارزش دفتری اغلب با افزایش ارزش سهام آن همراه است.
ارزش خالص در امور مالی شخصی
ارزش خالص یک فرد صرفاً ارزشی است که پس از کسر بدهی ها از دارایی ها باقی می ماند.
نمونه هایی از تعهدات، که به عنوان بدهی شناخته می شوند، شامل وام مسکن، مانده کارت اعتباری، وام دانشجویی و وام خودرو است. در عین حال، دارایی های یک فرد شامل مانده حساب های چک و پس انداز، ارزش اوراق بهادار مانند سهام یا اوراق قرضه، ارزش دارایی واقعی، ارزش بازار یک خودرو و غیره است. هر آنچه پس از فروش همه دارایی ها و پرداخت بدهی شخصی باقی می ماند، ارزش خالص است.
نکته: توجه داشته باشید که ارزش خالص یک شخص شامل ارزش بازار فعلی دارایی ها و هزینه های بدهی جاری است.
افرادی که دارای ارزش خالص قابل توجهی هستند به عنوان افراد با ارزش خالص بالا (HNWI) شناخته می شوند و بازار اصلی مدیران ثروت و مشاوران سرمایه گذاری را تشکیل می دهند. سرمایهگذارانی که ارزش خالص، به استثنای محل سکونت اصلیشان، حداقل یک میلیون دلار باشد از نظر کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، «سرمایهگذاران معتبر» هستند و بنابراین، مجاز به سرمایهگذاری در عرضه اوراق بهادار ثبت نشده هستند.
مثالی از ارزش خالص
زوجی را با دارایی های زیر در نظر بگیرید:
- اقامت اولیه به ارزش 250،000 دلار،
- یک پرتفوی سرمایه گذاری با ارزش بازار 100،000 دلار
- اتومبیل و سایر دارایی ها به ارزش 25،000 دلار.
بدهی ها عبارتند از:
- موجودی وام مسکن معوق 100،000 دلار
- 10،000 دلار وام ماشین
بنابراین، ارزش نمونههایی از داراییهای خالص خالص زوج به صورت زیر محاسبه می شود:
[دلار250,000 + دلار100,000 + دلار25,000] – [دلار100,000 + دلار10,000] = دلار265,000
فرض کنید که پنج سال بعد، وضعیت مالی زوج تغییر می کند: ارزش اقامت 225،000 دلار، پرتفوی سرمایه گذاری 120،000 دلار، پس انداز 20،000 دلار، خودرو و سایر دارایی ها 15،000 دلار است. موجودی وام رهنی 80،000 دلار و وام خودرو 0 دلار چون پرداخت شد. بر اساس این ارقام جدید، ارزش خالص پنج سال بعد به این صورت خواهد بود:
[دلار225,000 + دلار120,000 + دلار20,000 + دلار15,000] – دلار80,000 = دلار300,000.
ارزش خالص این زوج علیرغم کاهش ارزش محل سکونت و ماشین آنها 35،000 دلار افزایش یافته است. همانطور که در بالا مشاهده میکنیم، این کاهش ها با افزایش سایر دارایی ها، مانند پرتفوی سرمایه گذاری و پس انداز، و همچنین کاهش بدهی ها، بیش از آن جبران شد.
ملاحضات خاص
ارزش خالص منفی
اگر کل بدهی از کل دارایی ها بیشتر باشد، ارزش خالص منفی حاصل می شود. به عنوان مثال، اگر مجموع صورتحسابهای کارت اعتباری، صورتحسابهای آب و برق، پرداختهای وام مسکن معوق، صورتحسابهای وام خودرو، و وامهای دانشجویی بیشتر از ارزش کل پول نقد و سرمایهگذاریهای یک فرد باشد، ارزش خالص منفی خواهد بود.
ارزش خالص منفی نشانه این است که یک فرد یا خانواده باید انرژی خود را بر کاهش بدهی متمرکز کنند. یک بودجه سخت، استفاده از استراتژیهای کاهش بدهی مانند گلوله برفی بدهی (the debt snowball) یا بهمن بدهی (debt avalanche)، و شاید مذاکره در مورد برخی بدهیها با طلبکاران گاهی اوقات میتواند به افراد کمک کند تا از حفره ارزش خالص منفی خارج شده و منابع خود را افزایش دهند. در اوایل زندگی، ارزش خالص منفی غیرمعمول نیست. مانند وام های دانشجویی به این معنی که حتی جوانان که حساب دخل و خرج خود را دارند نیز می توانند بیشتر از دارایی هایشان بدهکار باشند. مسئولیت های خانوادگی یا یک بیماری غیرمنتظره نیز می تواند افراد را به سمت بدهکاری سوق دهد.
وقتی هیچ چیز دیگری جواب نداد، تشکیل پرونده برای حمایت از ورشکستگی برای حذف بخشی از بدهی و جلوگیری از تلاش طلبکاران برای وصول آن ممکن است مناسب ترین راه حل باشد. با این حال، برخی از بدهی ها، مانند حق اولاد، نفقه، مالیات و اغلب وام های دانشجویی قابل پرداخت نیستند. همچنین شایان ذکر است که ورشکستگی سال ها در گزارش اعتباری افراد باقی می ماند.
درآمد غیر عملیاتی
درآمد غیر عملیاتی به بخشی از درآمد شرکت گفته می شود که به دلیل فعالیت های اصلی بنگاه اقتصادی مذکور، تکرارپذیر نمی باشد و در بازه های بلندمدت و به صورت مرتب قابل تحقق نیست. این نوع درآمد انواع مختلفی دارد؛ به عنوان مثال، درآمد سرمایه گذاری، سود یا زیان حاصل از ارز، فروش دارایی ها، بازپرداخت دارایی ها، درآمد بهره و. همگی نمونه هایی از اقلام درآمد غیر عملیاتی هستند. برخی از اقلام درآمد غیر عملیاتی دوره ای هستند؛ به عنوان مثال، درآمد حاصل از سود سهام به شکل دوره ای است. در طرف مقابل، برخی از اقلام درآمد غیر عملیاتی را می توان به صورت تکرارناپذیر در نظر گرفت؛ به عنوان مثال، درآمد حاصل از فروش دارایی ها غیرتکراری هستند.
به دلیل اهمیت این نوع درآمد در صورت های مالی و تاثیر آن ها در تحلیل بنیادی و سودسازی شرکت های فعال در بازار سرمایه، در ادامه مقاله به بررسی این مفهوم می پردازیم.
درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی
درآمد یک شرکت را می توان به دو دسته عملیاتی و غیر عملیاتی طبقه بندی کرد. درآمد عملیاتی به عنوان درآمد قبل از بهره و مالیات و با نام «EBIT» نیز شناخته می شود. این درآمد حاصل از فعالیت های اصلی شرکت است. این موضوع، عملکرد شرکت را در کارهای روزمره تکرار شده نشان می دهد. در طرف مقابل، درآمد غیر عملیاتی شامل سود و زیان (هزینه) حاصل از فعالیت های دیگر یا عواملی است که به عملیات اصلی آن ارتباطی ندارند.
به عنوان مثال، حوزه اصلی فعالیت یک شرکت، تولید مواد پتروشیمی است؛ این شرکت بخشی از سود بدست آمده ناشی از فعالیت های تولیدی خود را در بازار سهام سرمایه گذاری می کند؛ در اینجا، درآمد حاصل از فعالیت های تولیدی به عنوان درآمد عملیاتی و درآمدی که ناشی از سرمایه گذاری در بازار سهام بوده است را به عنوان درآمد غیر عملیاتی در نظر می گیرند.
درآمد عملیاتی و غیرعملیاتی چگونه محاسبه می شود؟
درآمد عملیاتی و غیر عملیاتی یک شرکت در صورت های مالی آن را می توان به شکل های مختلف محاسبه کرد. به عنوان مثال، درآمد عملیاتی با کسر هزینه کالاهای فروخته شده و کلیه هزینه های عملیاتی از درآمد فروش شرکت محاسبه می شود. در واقع هزینه های عملیاتی، هزینه های انجام شده برای اجرای عملیات اصلی آن است. به عنوان مثال می توان به استهلاک، هزینه های تحقیق و توسعه و. اشاره کرد.
با اضافه کردن درآمد غیر عملیاتی به درآمد عملیاتی، درآمد شرکت قبل از مالیات قابل محاسبه است. اگر کل سودهای غیر عملیاتی بیشتر از ضررهای غیر عملیاتی باشد، شرکت درآمد مثبت غیر عملیاتی خود را گزارش می دهد. اگر ضررهای غیرعملیاتی از کل سود بیشتر نمونههایی از داراییهای خالص باشد، شرکت به یک درآمد منفی غیر عملیاتی (ضرر) پی می برد.
نکته: درآمد عملیاتی در حال تکرار است و به احتمال زیاد همراه با گسترش شرکت رشد می کند. در مقایسه با درآمد غیر عملیاتی، درآمد عملیاتی اطلاعات بیشتری در مورد اصول و پتانسیل رشد شرکت فراهم می کند.
شرکتی که عملکرد بهتری داشته است و بیشترین درآمد خود را از طریق فعالیت نمونههایی از داراییهای خالص های اصلی کسب و کار خود بدست می آورد، مطلوب تر از شرکتی است که بیشتر درآمد خود را از فعالیت های غیر عملیاتی کسب می کند. تشخیص توانایی شرکت برای کسب سود از تجارت اصلی آن و سود حاصل از سایر فعالیت ها یا عوامل برای ارزیابی عملکرد واقعی آن ضروری است.
یک صورت سود چند مرحله ای می تواند سلامت مالی یک شرکت را بهتر از یک صورت سود یک مرحله ای نشان دهد؛ چراکه صورت سود یک مرحله ای، درآمد و هزینه ها را در دسته های عملیاتی و غیر عملیاتی طبقه بندی نمی کند.
در واقع، درآمد غیر عملیاتی بخشی از درآمد یک سازمان است که از فعالیت هایی حاصل می شود که به عملیات اصلی آن مربوط نیست. این درآمد می تواند شامل مواردی مانند درآمد سود سهام، سود یا زیان حاصل از سرمایه گذاری ها و همچنین سود یا زیان حاصل از ارز و کاهش ارزش دارایی باشد. درآمد غیر عملیاتی به عنوان درآمد اتفاقی یا محیطی نیز شناخته می شود.
درک مفهوم درآمد غیر عملیاتی
درآمد یک شرکت معمولا به عنوان مهمترین بخش صورت های مالی شناخته می شود؛ چراکه در مقایسه با برآورد تحلیلگر و راهنمایی نمونههایی از داراییهای خالص های شرکت سودآوری را نشان می دهد. مسئله این است که سود در یک دوره حسابداری می تواند از طریق مواردی بدست بیاید که هیچ ربطی به فعالیت اصلی شرکت ندارد. به عنوان مثال، مواردی وجود دارد که یک شرکت درآمد قابل توجه و یکباره از سرمایه گذاری در اوراق بهادار، فروش یک شرکت تابعه کاملاً متعلق به خود یا فروش یک قطعه بزرگ تجهیزات، املاک یا زمین بدست می آورد. این نوع سود، علاوه بر درآمد حاصل از رویدادهای مکرر خارج از خط اصلی کار، می تواند درآمد شرکت را به میزان قابل توجهی تغییر دهد و اندازه گیری میزان واقعی عملکرد شرکت در دوره گزارش شده را برای سرمایه گذاران دشوار کند.
درآمد عملیاتی در مقابل درآمد غیر عملیاتی
توجه داشته باشید که مهمترین اصل برای تشخیص درآمد عملیاتی و غیر عملیاتی، تکرارپذیر بودن آن است؛ در واقع، اگر یک شرکت بتواند در بازه های زمانی بلندمدت و به میزان مشخص درآمد داشته باشد، آن را به عنوان درآمد عملیاتی در نظر می گیرند. اما اگر این بنگاه اقتصادی نتواند در بازه های زمانی مختلف درآمد بدست آمده را تکرار کند، به عنوان درآمد غیر عملیاتی محسوب می شود.
تمایز اینکه چه عوایدی از فعالیت های روزمره کسب شده و چه عوایدی از سایر راه ها بدست می آید، برای ارزیابی عملکرد واقعی شرکت مهم است. به همین دلیل شرکت ها موظفند درآمد غیر عملیاتی خود را جدا از درآمد عملیاتی افشا کنند.
درآمد عملیاتی یک رقم حسابداری است که پس از کسر هزینه های عملیاتی مانند دستمزد، استهلاک و هزینه کالاهای فروخته شده COGS، میزان سود حاصل از فعالیت های تجاری را اندازه گیری می کند. به طور خلاصه، اطلاعاتی را در مورد میزان درآمد حاصل از فعالیت های عادی و مداوم شرکت به سود علاقه مندان ارائه می کند.
نکته: درآمد عملیاتی در صورت سود و زیان ثبت می شود. در انتهای صورت سود و زیان، در زیر خط درآمد عملیاتی، درآمد غیر عملیاتی باید ظاهر شود؛ این موضوع به سرمایه گذاران کمک می کند تا بین این دو تمایز قائل شوند و تشخیص دهند که درآمد از کجا حاصل می شود.
درآمد غیر عملیاتی شامل چه مواردی می شود؟
این نوع درآمد انواع مختلفی دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درآمد حاصل از سود سهام
- سود و زیان حاصل از سرمایه گذاری ها
- سود و زیان حاصل از فروش دارایی
- خسارات ناشی از کاهش ارزش دارایی، بازپرداخت، کاهش ارزش پول و تجدید ساختار
- سود و زیان معاملات ارزی
- سود و زیان ناشی از عملیات متوقف شده
- ضرر و زیان دادرسی
- تغییر در اصول حسابداری
- خسارات بیمه نشده در اثر بلایای طبیعی
- و.
اقلام غیر عامل موجود در صورت سود چیست؟
صورت سود و زیان یک کسب و کار که به طور معمول یک دوره زمانی، مانند یک چهارم یا یک سال را پوشش می دهد، تصویری از سلامت مالی شرکت ارائه می دهد. در واقع، صورت سود و زیان خلاصه درآمد و هزینه های کسب و کار است. صورت مالی اطلاعات مهمی در مورد سودآوری در اختیار بانک، سرمایه گذار یا خریدار بالقوه قرار می دهد.
نکته: هنگام تهیه صورت سود و زیان شرکت، باید اثرات اجزای سازنده و غیر عامل را در نظر بگیرید.
درآمد غیر عملیاتی به طور جداگانه در صورت سود و زیان بررسی می شود. درآمد غیر عملیاتی غالباً پس از جمع کل درآمد حاصل از عملیات در صورت سود و زیان گزارش می شود و اغلب با عنوان درآمد دیگر ظاهر می شود. هنگامی که صورت های درآمد برای فعالیت های روزمره کسب و کار یا برای مدت کوتاهی تهیه می شود، درآمد غیر عملیاتی ممکن است به طور کامل حذف شود.
چه چیزی در درآمد عملیاتی لحاظ نمی شود؟
درآمد عملیاتی، سود کسب و کار پس از کسر هزینه های عملیاتی است. این به درآمد و هزینه های حاصل از تجارت اصلی شرکت اشاره دارد و شامل هزینه های فروش، عمومی و اداری است و درآمد عملیاتی موارد غیر عملیاتی مانند سرمایه گذاری در مشاغل دیگر، مالیات و پرداخت سود را شامل نمی شود.
بعضی اوقات، مشاغل با استفاده از هزینه های غیر عملیاتی نتایج عملیاتی ضعیف خود را پنهان می کنند. این باعث افزایش حاشیه سود آشکار می شود. به همین ترتیب، افزودن هزینه هایی که واجد شرایط غیر عملیاتی هستند، ممکن است حاشیه سود را کاهش دهد. به همین دلیل رایج ترین رویکرد حسابداری حذف درآمد غیر عملیاتی از صورت های سود و زیان است. شرکت هایی که سطح بالاتری از درآمد غیر عملیاتی خود دارند از نظر درآمد کیفیت پایین تری دارند.
هزینه های غیر عملیاتی چیست؟
هزینه های غیرعملیاتی معمولاً هزینه ای است که شرکت برای انجام برخی تعهدات پولی متحمل می شود. غیر از این، گفته می شود که این هزینه ها هنگام تعیین سود خالص یک شرکت در هر دوره معین، نقشی حیاتی دارند. اساساً، معنی هزینه های غیر عملیاتی را می توان به عنوان هزینه هایی توضیح داد که مربوط به عملیات اصلی شرکت نیستند و در صورت سود و زیان ثبت می شوند. به طور معمول، می توان این هزینه ها را از سود عملیاتی یک شرکت کسر کرد تا درآمد بالقوه آن را بدست آورد.
در واقع، چنین هزینه هایی به عنوان هزینه های جانبی شناخته می شوند و معمولاً شامل هزینه های تکراری مانند پرداخت سود، هزینه مبادله ارز و غیره می شوند. با این وجود، هزینه های غیرعملیاتی اغلب شامل هزینه هایی می شود که از نظر وقایع تا حدودی غیر معمول و نامنظم هستند. به عنوان مثال، هزینه های انجام شده در جریان بازسازی یا سازماندهی مجدد، هزینه های موجود در انبار منسوخ شده و. اغلب به عنوان هزینه های غیر عملیاتی تلقی می شوند.
لازم به ذکر است که ثبت هزینه های غیر عملیاتی به طور جداگانه برای ذینفعان و سرمایه گذاران بالقوه مفید است. به آن ها کمک می کند تا تصویری واضح و دقیق از تعهدات مالی شرکت بدست آورند و به برآورد سود بالقوه کمک می کند.
نمونه هایی از هزینه های غیر عملیاتی
با توجه به نوع صنعت، یک شرکت ممکن است چندین نوع هزینه غیر عملیاتی متحمل شود. در اینجا برخی از متداول ترین مثال های هزینه های غیر عملیاتی آورده شده است:
- هزینه بهره
- هزینه های موجودی منسوخ
- هزینه مشتقات
- هزینه بازسازی
- ضرر در تصرف دارایی ها
- خسارات ناشی از آتش سوزی
- هزینه شناور
- هزینه های حل و فصل دعوا
- یادداشت مطالبات دریافتی یا موجودی کالا
- نوشتن دارایی های نامشهود
- مصادره اموال
- اصول حسابداری تغییر یافته
- تخفیف در انتشار سهام و اوراق بدهی
- استهلاک هزینه های اولیه
صرف نظر از این موضوع، برای درک مولفه های هزینه های غیرعملیاتی و میزان موفقیت آن ها، افراد باید با موارد استثنا نیز آشنا شوند. به عبارت ساده تر، هزینه های ناشی از فعالیت های اصلی در لیست هزینه های غیر عملیاتی لحاظ نمی شوند.
محاسبه هزینه های غیر عملیاتی
صرفاً با مراجعه به صورت های مالی یک شرکت می توان به راحتی هزینه های غیر عملیاتی یک شرکت را محاسبه کرد. همانطور که گفته شد، چنین هزینه هایی در صورت سود و زیان شرکت ثبت می شود و ایده متمایزی در مورد هزینه های ناشی از فعالیت های دیگر غیر از عملیات اصلی ارائه می دهد.
اهمیت هزینه های غیر عملیاتی
سوالی که پیش می آید این است که کاربرد هزینه های عملیاتی به چه صورت است و چه اهمیتی دارد؟ در ادامه به معرفی برخی از مزایای هزینه های غیرعملیاتی می پردازیم. توجه داشته باشید قبل از اینکه با نقش اساسی هزینه های غیر عملیاتی آشنا شوید، باید از مزایای گزارش دقیق همان موارد نیز آگاه شوید.
- با اعلام هزینه های غیر عملیاتی در صورت های مالی، صاحبان مشاغل از این طریق سود می برند.
- ایجاد پیوند اعتماد با ذینفعان موجود و بالقوه از طریق معاملات شفاف.
- اعلام هزینه های غیر عملیاتی مانند: مزایای کارکنان، پاداش، سود وام و. به اعتبار مالی شرکت افزوده است.
- درج هزینه های غیر عملیاتی در صورت سود و زیان شرکت به صاحبان مشاغل اجازه می دهد تا گزارش مالی دقیق و شفاف تری تهیه کنند. به نوبه خود، به آن ها کمک خواهد کرد تا درآمد آینده را به دلایل عملی پیش بینی کنند.
- هزینه های غیر عملیاتی در تجزیه و تحلیل عملکرد یک شرکت مفید هستند و همچنین به برآورد سود بالقوه آن کمک می کنند.
- ثبت دقیق هزینه های غیر عملیاتی به مدیریت کمک می کند تا هزینه های اضافی را شناسایی کند. با تنظیمات لازم، مدیریت می تواند هزینه های غیر ضروری را به طور موثر کاهش دهد.
هزینه های غیر عملیاتی در مقابل هزینه های عملیاتی
داشتن یک ایده منصفانه درباره تفاوت های اساسی بین هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی، ثبت دقیق آن ها را آسان می کند. هزینه های عملیاتی به عنوان هزینه هایی تعریف می شود که برای اجرای روان یک کار تجاری ضروری تلقی می شود. اگرچه چنین هزینه هایی بخشی از فرآیند اصلی تولید را تشکیل نمی دهند، اما در مورد فروش محصولات یا خدمات در بازار، بسیار حیاتی هستند.
از طرف دیگر، هزینه های غیر عملیاتی هزینه هایی هستند که از تعهدات مالی خاص یک شرکت نمونههایی از داراییهای خالص ناشی می شود و بیشتر مربوط به عملیات اصلی آن نیست. اکنون، چنین هزینه هایی می تواند یک اتفاق منظم باشد یا به سمت یک امر غیرمعمول متمایل شود.
لازم به ذکر است که هر دو نوع هزینه برای ارزیابی مهارت یک شرکت مفید هستند و به عنوان یک شاخص قوی عمل می کنند. به طور معمول، هزینه های عملیاتی، قابل کنترل در نظر گرفته می شوند و به راحتی در صورت نیاز قابل تنظیم هستند. از سوی دیگر، کنترل هزینه های غیر عملیاتی بیشتر به دلیل وقوع نامنظم آن ها دشوار است و اغلب این امر به ارزیابی مدیریت نمی رسد.
همچنین، بین طبقه بندی دو هزینه در صورت های مالی تفاوت آشکاری وجود دارد. به عنوان مثال، هزینه های عملیاتی مستقیماً تحت عنوان COGS در صورت سود و زیان گزارش می شود. متناوبا، هزینه های غیر عملیاتی در پایان صورت سود و زیان گزارش می شود و از هزینه عملیاتی کسر می شود.
در آخر، باید اذعان کرد که برخی از هزینه های غیر عملیاتی ممکن است به عنوان هزینه های عملیاتی در برخی از شرکت ها تلقی شود. صاحبان مشاغل باید احتمال مشابه را دقیق بررسی کرده و هزینه ها را بر این اساس مدیریت کنند.
جمع بندی
درآمد غیر عملیاتی به بخشی از درآمد شرکت گفته می شود که به دلیل فعالیت های اصلی بنگاه اقتصادی مذکور، تکرارپذیر نمی باشد و در بازه های بلندمدت و به صورت مرتب قابل تحقق نیست. درآمد سرمایه گذاری، سود یا زیان حاصل از ارز، فروش دارایی ها، بازپرداخت دارایی ها، درآمد بهره و. را می توان نمونههایی از داراییهای خالص به عنوان نمونه هایی از این نوع درآمد در نظر گرفت.
انواع دارایی در حسابداری
دارایی منبعی است که تحت مالکیت یا کنترل یک فرد، شرکت یا دولت است با این انتظار که سود اقتصادی مثبتی ایجاد کند . انواع متداول دارایی ها شامل جاری، غیرجاری، فیزیکی، نامشهود، عملیاتی و غیرعملیاتی است. شناسایی و طبقهبندی صحیح انواع داراییها برای بقای یک شرکت، به ویژه پرداخت بدهی و ریسکهای مرتبط با آن، حیاتی است.
چارچوب استانداردهای گزارشگری مالی بینالمللی (IFRS) دارایی را اینگونه تعریف میکند: «دارایی منبعی است که در نتیجه رویدادهای گذشته توسط شرکت کنترل میشود و انتظار میرود منافع اقتصادی آتی از آن به سوی شرکت سرازیر شود»
نمونه هایی از دارایی ها عبارتند از:
- پول نقد و معادل
- حساب های دریافتنی
- فهرست
- سرمایه گذاری ها
- PPE (اموال، کارخانه و تجهیزات)
- وسایل نقلیه
- مبلمان
- اختراعات (دارایی نامشهود)
- خواص یک دارایی
ویژگی کلیدی دارایی
مالکیت: دارایی ها نشان دهنده مالکیت است که در نهایت می تواند به وجه نقد و معادل های نقدی تبدیل شود.
ارزش اقتصادی: دارایی دارای ارزش اقتصادی است و قابل مبادله یا فروش است
منابع: دارایی ها منابعی هستند که می توان از آنها برای ایجاد منافع اقتصادی آتی استفاده کرد
طبقه نمونههایی از داراییهای خالص بندی دارایی ها
دارایی ها به طور کلی به سه روش طبقه بندی می شوند:
قابلیت تبدیل: طبقه بندی دارایی ها بر اساس آسانی تبدیل آنها به پول نقد.
وجود فیزیکی: طبقه بندی دارایی ها بر اساس وجود فیزیکی آنها (به عبارت دیگر، دارایی های مشهود در مقابل دارایی های نامشهود).
استفاده: طبقه بندی دارایی ها بر اساس استفاده/هدف عملیات تجاری آنها.
طبقه بندی دارایی ها: قابلیت تبدیل
اگر دارایی ها بر اساس قابلیت تبدیل آنها به وجه نقد طبقه بندی شوند، دارایی ها به عنوان دارایی های جاری یا دارایی های ثابت طبقه بندی می شوند . بیان جایگزین این مفهوم دارایی های کوتاه مدت در مقابل دارایی های بلند مدت است.
سامانه یکپارچه ERP تحت وب پارسان یک سامانه جامع برای رفع تمامی نیازهای سازمان شما در حوزه ی نمونههایی از داراییهای خالص نرم افزار ERP می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دموی رایگان نرم افزار اینجا کلیک کنید
دارایی های جاری
به راحتی می توان آنها را به وجه نقد و معادل های نقدی (معمولاً ظرف یک سال) تبدیل کرد. دارایی های جاری نیز دارایی های نقد نامیده می شود و نمونه هایی از آن عبارتند از:
- پول نقد
- معادل های نقدی
- سپرده های کوتاه مدت
- حساب های دریافتنی
- فهرست
- اوراق بهادار قابل بازار
- لوازم اداری
دارایی های ثابت یا غیرجاری
دارایی هایی هستند که به راحتی نمی توان آنها را به وجه نقد و معادل های نقدی تبدیل کرد. نمونه هایی از دارایی های غیرجاری یا ثابت عبارتند از:
- زمین
- ساختمان
- دستگاه
- تجهیزات
- ثبت اختراعات
- علائم تجاری
- طبقه بندی دارایی ها: وجود فیزیکی
اگر دارایی ها بر اساس وجود فیزیکی طبقه بندی شوند، دارایی ها به عنوان دارایی های مشهود یا دارایی های نامشهود طبقه بندی می شوند .
دارایی های مشهود
دارایی های مشهود دارایی هایی با وجود فیزیکی هستند (ما می توانیم آنها را لمس کنیم، احساس کنیم و ببینیم). نمونه هایی از دارایی های مشهود عبارتند از:
- زمین
- ساختمان
- دستگاه
- تجهیزات
- پول نقد
- لوازم اداری
- فهرست
- اوراق بهادار قابل بازار
دارایی های نامشهود
دارایی های نامشهود نمونههایی از داراییهای خالص دارایی هایی هستند که فاقد وجود فیزیکی هستند. نمونه هایی از دارایی های نامشهود عبارتند از:
- حسن نیت
- ثبت اختراعات
- نام تجاری
- حق چاپ
- علائم تجاری
- اسرار تجارت
- مجوزها و مجوزها
- مالکیت معنوی شرکت
- طبقه بندی دارایی ها: استفاده
اگر دارایی ها بر اساس کاربرد یا هدف طبقه بندی شوند، دارایی ها به عنوان دارایی های عملیاتی یا دارایی های غیر عملیاتی طبقه بندی می شوند.
دارایی های عملیاتی
دارایی های عملیاتی دارایی هایی هستند که در فعالیت روزانه یک کسب و کار مورد نیاز هستند. به عبارت دیگر، دارایی های عملیاتی برای ایجاد درآمد از فعالیت های تجاری اصلی یک شرکت استفاده می شود. نمونه هایی از دارایی های عملیاتی عبارتند از:
- پول نقد
- حساب های دریافتنی
- فهرست
- ساختمان
- دستگاه
- تجهیزات
- ثبت اختراعات
- حق چاپ
- حسن نیت
دارایی های غیر عملیاتی
دارایی های غیرعملیاتی دارایی هایی هستند که برای عملیات روزانه تجاری مورد نیاز نیستند اما همچنان می توانند درآمدزایی داشته باشند. نمونه هایی از دارایی های غیر عملیاتی عبارتند از:
سرمایه گذاری های کوتاه مدت
- اوراق بهادار قابل بازار
- زمین خالی
- سود حاصل از سپرده ثابت
- اهمیت طبقه بندی دارایی ها
طبقه بندی دارایی ها برای یک کسب و کار مهم است. به عنوان مثال، درک اینکه کدام دارایی ها دارایی های جاری و کدام دارایی های ثابت هستند در درک خالص سرمایه در گردش یک شرکت مهم است. در سناریوی یک شرکت در یک صنعت پرخطر، درک اینکه کدام دارایی ها مشهود و نامشهود هستند به ارزیابی پرداخت بدهی و ریسک آن کمک می کند.
تعیین اینکه کدام داراییها داراییهای عملیاتی و کدام داراییها داراییهای غیرعملیاتی هستند برای درک سهم درآمد از هر دارایی، و همچنین در تعیین اینکه چند درصد از درآمد یک شرکت از فعالیتهای تجاری اصلی آن حاصل میشود، مهم است.
کلام آخر
یک برنامه جبران خدمات زمانی موفق است که عادلانه باشد و جوابگوی نیاز تمام کارکنان باشد.شرکت راهکارهای نرم افزاری پارسان برای رفع تمامی نیازهای شما در حوزه ی نرم افزاری، سامانه یکپارچه تحت وب پارسان را خدمت شما پیشکش می دارد.
.شما می توانید از طریق لینکهای زیر، توضیحات جامع و کامل محصولات را مطالعه نماییدو در صورت نیاز اقدام به ارسال درخواست دموی رایگان از این سامانه کنید.
همچنین کارشناسان ما در واحد فروش، مشتاقانه آماده پاسخگویی به تمامی سوالات شما مشتریان گرامی در خصوص نحوه ی ارائه ی سیستم، عقد قرارداد و سایر موارد مرتبط هستند.
دیدگاه شما