تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟

دانستن این نکته در باب معامله فضولی نیز خالی از لطف نخواهد بود که در صورتی که مالک فوت کند اما در زمان حیاتش درخصوص رد یا اجازه معامله تصمیمی نگیرد این حق با وارثان او خواهد بود.

بیع فضولی چیست ؟

معامله فضولی یا بیع فضولی معامله ای را گویند که مالک از معامله بیخبر است و شخص دیگری بدون آنکه صاحب مال باشد و یا اجازه یا وکالتی داشته باشد اقدام به فروش مال میکندبنابر این اگر شخصی مال غیر را بفروشد و صاحب مال یا مالک بعد از وقوع معامله آنرا تائید و اجازه دهد در اینصورت آن معامله صحیح و نافذ بوده و این نوع معامله را بیع فضولی می گویند .

معامله فضولی چنانچه توسط مالک رد شود غیر نافذ و باطل است و مشتری می تواند برای استرداد ثمن و غرامت به بایع فضولی رجوع کند ، اما اگر مالک یا صاحب مال آنرا تائید نماید نافذ قانونی است .

با توجه به اینکه بیع فضولی بعد از اجازه مالک یا وکیل قانونی وی معتبر میگردد لازم است اجازه کتبی مالک اخذ و در غیر این حالت خریدار یا وکیل حاذق دادگستری می بایست طی دادخواست تنفیذ بیع فضولی به طرفیت مالک و فروشنده دادنامه مقتضی از دادگاه اخذ شود .

در معامله فضولی باید بنام و به حساب مالک و برای او انجام گیرد چه اگر فضول برای خود و به مصلحت خود معامله کند (مانند غاصب و سارق و..) دیگر معامله فضولی بر ان صدق نمیکند بلکه عمل وی فروش یا انتقال مال غیر خواهد بود.

مطابق ماده ۲ قانون مجازات مصوب ۱۳۰۸ راجع به انتقال مال غیر مقرر میدارد کسیکه مال غیر را با علم به اینکه مال غیراست بنحوی از انحاءعینا یا منفعتا بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند و همچنین است انتقال گیرنده که درحین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد.

بنابراین اولین رکن معامله فضولی رکن روانی ان است بدین مفهوم که قصد و نیت فضول از تصرف نسبت به مال غیر،اقامه معامله به حساب و مصلحت صاحب مال است،حال انکه انگیزه غاصب و سارق چنین نیست.

در معامله فضولی تفاوتی بین شخص حقیقی و حقوقی وجود ندارد.

معامله فضولی نبایستی مسبوق به رد باشد.

تعریف معامله فضولی:

معامله فضولی عبارت از معامله ای است که شخصی بدون داشتن اذن یا سمت قانونی مال غیر را بحساب و مصلحت مالک قرار دهد اعم از اینکه بنام غیر باشد یا بنام خود باشد(مشروط به اینکه مسبوق به رد نباشد)،معامله کننده را فضول،طرف را اصیل،و شخصی که مال بدون مداخله اش مورد معامله قرار گرفته غیر یا مالک مینامند.

تعهد یا قرارداد فضولی نیز انستکه شخص بدون داشتن اذن یا سمت قانونی مال دیگری را موضوع معامله قرارمیدهد یا انکه بحساب شخص ثالثی تعهدی ایجاد نماید.

قرارداد فضولی ممکن است بصورت تملیکی یا عهدی باشد.

ارکان معامله فضولی:

۱رکن مادی:اقدام فضول به تصرف و یا معامله نسبت به مال مستحق للغیر

الف)حالت تصرف قانونی:اگر وکیل از حدود وکالت تجاوز کند یا بعد از اتمام وکالت به وکالت ادامه دهد اعم ازاینکه به اتمام وکالت عالم باشد یا جاهل این اقدام وکیل فضولی محسوب میشود.ممکن است کسی بدون وکالت اقدام به تصرف در مال غیرنماید ماندد قبول هبه از واهب ویا فروش محصولات زراعی ،بنابراین،تصرفات اعم است از اداره اموال غیر یا تصرف نسبت به مال غیر.

عمل مادی برای مالک است اما گاه به اسم مالک و گاه بنام شخص فضول است،مانند اینکه شخص فضول جهت جلوگیری ازسقوط منزل دیگری اقدام به تعمیرات و اصلاحات کرده یا از خراب شدن محصول دیگری جلوگیری نماید.

اینکه فضول اذن و سمتی اعم از وکالت نمایندگی ولایت و وصایت نداشته باشد ونهی از ان نیز نباشد.

استثناء وارد بر معامله فضولی

الف)ماده ۳۰۴ قانون مدنی مقرر میدارد اگر کسی چیزی را بدون حق دریافت کرده است خود را محق دانسته لیکن در واقع محق نبوده و ان چیز را فروخته باشد معامله فضولی و تابع احکام مربوط به ان خواهد بود.نکته قابل توجه در ماده یاد شده اینستکه معامله کننده به گمان و تصور اینکه مال متعلق به خودش میباشد انرا فروخته هست در نتیجه با رکن روانی معامله فضولی سازگاری ندارد.

ب)ماده ۱۹۷ قانون مدنی مقرر میدارد در صورتیکه ثمن یا مثمن معامله عین متعلق به غیر باشد ان معامله برای صاحب عین خواهد بود.باید گفت دراین ماده قانونگذاردر مقام بیان معاملات فضولی نبوده است.ماده ۳۱۱و ۳۲۳ قانون مدنی نیز موید همین مطلب است زیرا وفق ماده ۳۱۱ ق م غاصب باید مال مغصوب را عینا به صاحب ان رد نماید و در صورت تلف باید مثل یا قیمت انرا بدهد و ..

اقسام معامله فضولی:

الف)فضول معامله را برای مالک و بحساب او معامله میکند ماندد وکیلی که خارج از حدود اختیار خوداقدام میکند.

ب)معامل فضول مال را برای مالک و بحساب وی لیکن بنام خود معامله میکند مانند حق العمل کار.

ماده ۳۰۶ قانون مدنی مقرر میدارد اگر کسی اموال غایب یا محجور را مانند انرا بدون اجازه مالک یا کسیکه حق اجازه دارد اداره کند باید حساب زمان تصدی خود را بدهد…

ج)زمانی است که شخص به گمان اینکه مال موضوع معامله متعلق به خودش بوده انرا بفروشد.

شرایط اجازه مالک:

الف)اعلام شود:به استناد مواد۲۴۸ و ۲۴۹ اجازه باید با لفظ یا فعلی باشد که بطور صریح یا ضمنی دلالت بر امضا عقد کند.سکوت مالک اصولا اجازه محسوب نمیشود هر چند که در ضمن عقد نیز حاضر باشد.

ب)مسبوق به نهی و رد نباشد:به استناد ماده ۲۵۰ ق م اجازه در صورتی موثر است که مسبوق به رد نباشد و الااثری ندارد.

ج)بعنوان مالک باشد و بایداجازه به قصد تنفیذ معامله فضولی اعلام گردد:رضای مالک باید بعنوان مالکیت و به قصد اجازه معامله فضولی اعلام گردد.به استناد ماده ۲۵۴ ق م اگر کسی نسبت مال غیر معامله نماید و بعد از ان بنحوی به معامله کندده منتقل شود صرف تملک موجب نفوذ معامله سلبق نمیگردد.زیرا رضایی که فضول هنگام عقد داشتهبرای معامله به مال غیر بوده است نه به مال خود.

د)مالک اهلیت داشته باشد:درمورد محجورین ولی یا قیم به نمایندگی از انها رد یا اجازه دهند.

اثر اجازه یا رد:

الف)نظریه نقل:فخر المحققین معتقد است که اجازه مالک موجب نقل مالکیت از زمان اجازه میباشد،یعنی پیش از اعلام اجازه ناقص است.

ب)نظریه کشف:انستکه اجازه مالک نسبت به عقد فضولی از زمان انعقاد اثر گذاشته یعنب اثر تنفیذ موجب صحت عقد از زمان انعقاد عقد بین فضول و اصیل میگردد.

ماده۲۵۸ مقرر میدارد:نسبت به منافع مالی که مورد معامله فضولی بوده و همچنین نسلت به منافع حاصله از عوض ان اجازه یا رد از روز عقد موثر خواهد بود .از ظاهر عبارت نظریه کشف مستفادد میگردد.

اجازه و رد ورثه:

در صورتیکه مال معینی موضوع عقد فضولی باشد ان مال پس از فوت مالک به ورثه میرسد و وی به اعتبار مالکیت حق تنفیذ یا رد خواهد داشت.اما اگر معامله فضول عقدی عهدی باشد که بنام و حساب مالک منعقد شده باشد چون دینی هنوز بوجود نیامده است تا در صورت مرگ به ورث برسد امکان اجازه عقد نیز حق مالی مستقل نیست تا به او برسد پس عقد فضولی با فوت او باطل میشود.

دکتر امامی عقد فضولی را به دو نوع عهدی و تملیکی تقسیم کرده است.عقد عهدی فضولی انستکه شخص فضول بوسیله معامله ای که با اصیل مینماید تعهد به نفع یا ضرر غیر کند.

روشن است که تعهد به نفع دیگری عمل حقوقی خاصی است که در اثر توافق طرقین قرارداد تعهدی به نفع شخص ثالث که در عقد دخالتی ندارد بوجود میاید.تعهد به نفع ثالث با معامله فضولی تقاوت ریشه ای دارد و ضرر به غیر نیز خارج از موضوع است.

اثر اجازه یا رد نسبت به معاملات متعدد:

هرگاه مال غیر مورد معاملات فضولی متعدد قرار گیرد در ایمنصورت مالک مخیر است هر یک از معاملات را که خواست تنفیذ نماید در اینصورت مالک مخیر است هر یک از معاملات را که خواست تنفیذ نماید در اینصورت اگر اولین معامله را اجازه کند معاملات بعدی صحیح خواهد بود و اگر یکی از انها را تنفیذ کرد ما قبل ان باطل و انچه بعد از ان است صحیح میگردد.

تفاوت بین فضول و با تعهد به نفع ثالث:

اولا:در تعهد به نفع ثالث شرط کننده مصلحتی را برای خودش ایجاد میکند اما فضول چنین نمینماید و فقط میتواند در صورت تنفیذ اجرت عمل خود رااز ماک دریافت کند

ثانیا:اعتبار اقدام فضول بسته به رضایت مالک است،حال انکه قبولی متعهدله ثالث اثری در اعتبار تعهد ندارد و خللی بر ان وارد نمیسازد هر چند ثالث الزامی به پذیرش

این نفع ندارد.اگر انرا رد کند خودش را محروم کرده نه اینکه تعهد خودش را مخدوش نمایدولی در عقد فضولی جنانچه مالک معامله فضولی را رد نماید موجب بلا اثر و کان لم یکن شدن عقد میگردد.

ثالثا:در تعهد برای شخص ثالث دو طرف ضمن عقد شرطی به نفع ثالث مینمایند یا اینکه ماهیت عقد را برای ثالث در نظر میگیرند ولی در معامله فضولی هنگامیکه مال غیر را موضوع معامله قرار میدهد عقد بطور کامل محقق نمیشود و زمانیکه ماک انرا تنفیذ کرد کامل میگردد.

رابعا:دئر معامله فضولی فضول هیچ سمتی در عقد ندارد و پس از تنفیذ مالک فقط عنوان نماینده خواهد گرفت و نمیتوان وی را طرف قرارداد محسوب نمود هر چند اراده وی موجد عقد شده است در حالیکه در تعهد به نفع ثالث متعهد ثالث طرف عقد شناخته میشود.

خامسا:در معامله فضولی تا تنفیذ نگردیده تاثیری ندارد و غیر نافذ محسوب است ولی در تعهد به نفع ثالث به محض انعقاد نسبت به ثالث نیز موثر خواهد بود.

سادسا:اگر در ضمن عقد برای فضول حق فسخ یا هر شرطی به نفع وی در نظر گرفته شود ثبل از اجازه مالک این شروط قابل اعمال نیست و در واقع فضول در عقد بیگانه است ولی در تعهد به نفع ثالث چنین نیست.

سابعا:به استناد ماده ۱۹۶ ق م هر کسیکه معامله میکند ان معامله برای خود ان شخص است.در تعهد به نفع ثالث تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ مطابق اصل و صدرماده خواهد بود ولی معامله فضولی بر خلاف اصل و امری استثنایی است .

ثامنا:در تهد به نفع ثالث شخص ثالث طرفین حق اقاله انرا ندارند ولی در معامله فضولی با اصیل حق اقاله انرا ندارند.

معاملات فضولی+ بیع فضولی+وقوع معامله+ تنفیذ معامله فضولی+بایع فضولی+تنفیذ بیع فضولی+ دادخواست تنفیذ مبایعه نامه فضولی

معامله فضولی چیست و آثار آن

در این تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ مقاله به بررسی معامله فضولی چیست و آثار آن می پردازیم .

برای مشاوره معامله فضولی و آثار آن

برای مشاوره معامله فضولی و آثار آن

عناوین اصلی این مقاله

طبق قانون هر کس که مالک مالی باشد می تواند در آن مال هر گونه تصرف قانونی ای بنماید در واقع این نتیجه مستقیم مفهوم مالکیت است . یعنی مالک می تواند با مالش معاملات قانونی داشته باشد برای مثال می تواند مالک یک خانه می تواند آن را بفروشد ، اجاره دهد ، هبه کند و . البته مالک می تواند به شخص یا اشخاصی برای دخالت در امور مربوط به ملکش ، وکالت دهد یا آنها را وصی خود قرار دهد و یا اینکه آنها را نماینده خود برای این امور کن د . در واقع این افراد برای دخالت در امور مربوط به مال ، از طرف مالک اجازه دارند به همین دلیل نمی توان اعمالشان را غیر قانونی دانست . اما اگر کسی غیر از مالک که از طرف او اجازه نیز ندارد ، در اموال مالک دخالت کند ، فضول محسوب می شود و به معامله ای که منعقد کرده است معامله فضولی می گویند . از این رو در این مقاله به بررسی اینکه معامله فضولی چیست و آثار معامله فضولی ، می پردازیم .

معامله فضولی چیست

معامله فضولی یعنی اینکه کسی که صاحب مالی نیست یا از طرف مالک آن اجازه ندارد ، اقدام به انجام یک عمل حقوقی نسبت به مال کند ؛ مثلا در حالتی که انتقال سند بعد از فوت موکل ، توسط وکیل انجام می شود . به فردی که بدون اجازه مالک ، مال او را معامله کرده است ، فضول می گویند . اقدام حقوقی نسبت به مال یعنی اینکه فضول با مال کاری کند ، که انجام آن تنها در حوزه اختیارات مالک است و او در انجام این کار دخالت بی اجازه کرده است . برای مثال الف ، ماشین ب را بدون اجازه او به ج می فروشد یا به اجاره می دهد . با توجه به این مثال می توان گفت که در هر معامله فضولی 3 نفر وجود دارند :

2- فضول : کسی که بدون اجازه و داشتن حقی ، اقدام به انجام معامله نسبت به مال دیگری کند . ( الف در مثال بالا )

آثار معامله فضولی

معامله فضولی یک معامله غیر نافذ است یعنی از نظر حقوقی نیاز به تایید و تنفیذ دارد تا اعتبار داشته باشد . اما چه کسی باید این تایید را بدهد ؟ یا به بیان دیگر اگر کسی بدون اجازه مالک اقدام به انجام معامله فضولی کرد ، سرنوشت این معامله چیست ؟ سرنوشت معامله فضولی را مالک مشخص می کند . در واقع باید اینطور گفت که اصیل وقتی در حال معامله با فضول بوده است ، چه بداند و چه نداند که در حال معامله با فضول است ، به انجام معامله رغبت داشته است . فضول هم که در معامله نقشی ندارد پس تنها کسی که باید سرنوشت قرارداد و آثار معامله فضولی را مشخص کند مالک است . درباره آثار معامله فضولی می توان گفت که :

پذیرش معامله : اولین اثر معامله فضولی پذیرش معامله از طرف مالک است . در صورتی که مالک معامله را بپذیرد ، معامله ، کامل می شود و از لحظه پذیرش قرارداد بین مالک و اصیل معتبر خواهد بود و هر دو باید به آن عمل کنند . تایید مالک هم می تواند به صورت صریح باشد یعنی مثلا مالک به اصیل بگویند معامله را با تو می پذیرم ، یا اینکه به طور غیر مستقیم معامله را بپذیرد مثلا از اصیل درخواست اجاره بها کند .

رد معامله : دومین اثر معامله فضولی رد مالک است . مالک می تواند معامله فضولی را رد کند و به آثار آن نسبت به خودش پایان دهد .

نکته مهمی که باید در آثار معامله فضولی به آن توجه کرد این است که برای مالک مدتی جهت تایید یا رد معامله تعیین نشده است . از طرفی اصیل نیز تا زمانی که مالک تکلیف قرارداد را مشخص نکرده است حق فسخ آن را ندارد و باید به آن پایبند بماند . اما اگر در این مدت که مالک در حال تصمیم گیری برای معامله فضولی است ، به اصیل ضرری از بابت معامله وارد شود ، با اثبات آن می تواند معامله را بر هم بزند .

نحوه ابطال معامله فضولی، بدین صورت بوده که مالک باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، برای ثبت دادخواست ابطال معامله و ارجاع آن به دادگاه حقوقی اقدام نموده و از آثار باطل کردن این معامله نیز می توان به حق مالک، برای استرداد عین مال یا دریافت مثل یا قیمت آن و اجرت المثل، اشاره نمود.

برای مطالعه بیشتر درباره معامله فضولی چیست و آثار آن در کانال تلگرام حقوق قراردادها عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون معامله فضولی چیست و آثار آن پاسخ دهند .

معامله فضولی

[ویکی فقه] معامله فضولی این است که شخصی برای دیگری یا با مال دیگری، معامله کند بدون این که نماینده یا مأذون از طرف او باشد. معامله فضولی ممکن است تملیکی یا عهدی باشد؛ معامله فضولی تملیکی مانند آن که شخصی مال دیگری را بدون اذن مالک به دیگری بفروشد و معامله فضولی عهدی مانند آنکه شخصی به حساب شخص دیگری متعهد شود که عملی را برای طرف دیگر معامله انجام دهد. کسی که بدون نمایندگی و اذن برای دیگری معامله را تشکیل می دهد اصطلاحاًً فضول و طرف معامله او را اصیل و شخص دیگر را که معامله برای او یا به مال او انجام شده است، غیر می گویند.
معامله فضولی پیش از آنکه از طرف مالک، تنفیذ یا رد شود باطل نیست ولی صحیح و معتبر نیز نمی باشد، بلکه یک عقد غیر نافذ است.
ماده ۲۴۷ قانون مدنی می گوید: «معامله به مال غیر جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت نافذ نیست ولو اینکه صاحب مال باطناً راضی باشد. » تنها اثری که می توان برای آن شناخت، الزام اصیل به اجرای مفاد عقد در صورت تنفیذ غیر می باشد. معامله فضولی از جانب اصیل که اراده اش کامل بوده عقد لازم است. وضعیت عدم نفوذ معامله، مادام که اجازه یا رد صادر نشده است باقی خواهد بود. ماده ۲۵۲ قانون مدنی اعلام می دارد:
«لازم نیست اجازه یا ردّ فوری باشد و اگر تأخیر موجب تضرر طرف اصیل باشد مشارالیه می تواند معامله را بهم بزند». وضعیت عدم نفوذ معامله فضولی حتی پس از مرگ غیر، نیز باقی خواهد ماند و مطابق ماده ۲۵۳ قانون مدنی هرگاه غیر، پیش از اجازه یا رد فوت کند، وارث می تواند معامله را اجازه یا رد کند.

وضعیت و آثار معامله پس از اجازه
هرگاه مالک، معامله فضولی را اجازه کند، معامله کامل شده و آثار حقوقی خود را خواهد داشت. ماده ۲۴۸ قانون مدنی می گوید: «اجازه مالک نسبت به معامله فضولی حاصل می شود به لفظ یا فعلی که دلالت بر امضای عقد نماید». مانند آن که مالک پس از وقوع معامله فضولی، مال مورد معامله را به اصیل تسلیم کند. طبق ماده۲۴۹ قانون مدنی«سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد اجازه محسوب نمی شود».
هرگاه اصیل، ثمن معامله را به فضول پرداخته باشد، مالک می تواند جهت اخذ ثمن به فضول یا اصیل مراجعه کند، چنانچه به اصیل مراجعه کند، اصیل خواهد توانست ثمن پرداختی به فضول را استرداد کند.

زمان پیدایش آثار قانونی
باید ببینیم عقد از چه زمانی آثار قانونی خود را خواهد داشت، ماده ۲۵۸ قانون مدنی مقرر می دارد: نسبت به منافع مالی که مورد معامله فضولی بوده است و همچنین نسبت به منافع حاصله از عوض آن، اجازه یا رد از روز عقد مؤثر خواهد بود».

معاملات متعدد بر مال غیر
.

دانشنامه آزاد فارسی

معاملۀ فضولی
معامله ای که کسی بدون داشتن نمایندگی یا وکالت نسبت به مال دیگری تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ انجام می دهد، خواه برای خود و خواه برای مالک. هر نوع از عقود را می توان به صورت فضولی انجام داد؛ اعم از عقد تملیکی و یا عهدی. مواد ۲۴۷ تا ۲۶۳ قانون مدنی به احکام مربوط به معاملات فضولی اختصاص یافته است. معامله به مال غیر جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت نافذ نیست، ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد. ولی اگر مالک یا نمایندۀ او پس از وقوع معامله به آن اجازه دهند، معامله صحیح و نافذ است. اجازه یا تنفیذ مالک نسبت به معاملۀ فضولی و همچنین رد آن، می تواند به لفظ باشد یا به فعل و یا عملی که دلالت به رضایت یا عدم رضایت وی کند. رضایت باطنی مالک بدون آن که چیزی دلالت بر آن نماید کافی نیست، همچنان که سکوت او حتی هنگام حضور در مجلس عقد نیز اجازه محسوب نمی شود. لازم نیست که اجازه یا رد فوری باشد. چنانچه مالک پیش از اجازه یا رد فوت کند این حق عیناً به ورّاث وی منتقل می شود و اجازۀ تمامی ورثه برای صحت یا رد معاملۀ فضولی لازم است. اگر معاملۀ فضولی مال را به تصرف مشتری داده باشد و مالک بعداً معاملۀ فضولی را رد کند، مشتری نسبت به اصل مال و منافع ایام تصرف و عیوبی که در مدت تصرف او در مال به وجود آمده، ضامن است، حتی اگر استیفای منفعت نیز نکرده باشد. چنانچه مشتری آگاه به فضولی بودن معامله نبوده باشد، می تواند جهت دریافت ثمن و خسارات خود به فروشندۀ فضولی مراجعه کند. در معاملۀ فضولی فرض بر این است که شخص سوء نیت نداشته و تصور می کرده که صاحب مال راضی به انجام معامله است و در آینده آن را تنفیذ خواهد کرد، ولی چنانچه محرز شود که عامل فضولی سوء نیت داشته، عمل او جرم محسوب می شود و بر اساس قانونِ فروش مال غیر، مصوبِ ۱۳۰۲ش، قابل تعقیب است.

وکیل معامله فضولی | معاملات فضولی

وکیل معامله فضولی یا همان وکیل دعاوی ملکی با توجه به سوالات مطرح شده از سوی شما عزیزان در خصوص معامله فضولی و تفاوت های آن با انتقال مال غیر قصد دارد در مقاله حاضر به تشریح کامل معامله فضولی بپردازد.

معامله فضولی چیست؟

وکیل معامله فضولی و انتقال مال غیر با بررسی قوانین و مقررات موجود در این زمینه و نظریه دکترین معامله فضولی را به شرح ذیل تعریف می کند:

انجام معامله اصولا از سوی مالک اموال صورت می پذیرد و مالک مال می تواند مال خویش را به هر کس که تمایل داشته باشد بفروشد. در حالتی ممکن است که مالک مالی، به شخصی نمایندگی دهد برای فروش مال خود در این صورت این فرد با داشتن نمایندگی از سوی مالک مال اقدام به فروش مال مورد نظر می نماید. اما مشکل زمانی به وجود می آید که فردی بدون داشتن نمایندگی از سوی مالک مال اقدام به فروش مال مورد نظر نماید. در این حالت به شخصی که بدون نمایندگی در اموال دیگران دخالت کرده است فضول گفته می شود و معامله ای که از سوی او انجام شده است را معامله فضولی می گویند.

معامله فضولی در چه صورتی صحیح می شود؟

وکیل پرونده معامله فضولی در پاسخ به این سوال با توجه به قوانین مرتبط و نظر دکترین چنین بیان می دارد که معامله فضولی با توجه به اینکه رضای مالک در آن مفقود است در واقع یک معامله ناقص است و غیر نافذ محسوب می شود.

برای اینکه یک معامله فضولی کامل شود نیاز است که مالک اصلی که اصیل نامیده می شود معامله را تنفیذ کند.

اجازه یا تنفیذ مالک باید دارای شرایطی باشد:

۱- وکیل معامله فضولی و شرح شرط اول، اعلام رضایت مالک

باید توجه داشت که ممکن است مالک در جلسه انجام معامله حاضر باشد اما نسبت به انجام معامله سکوت کند در این صورت این سکوت رضایت محسوب نمی شود و معامله همچنان غیر نافذ است. رضایت اصیل یا مالک نسبت به معامله با هر لفظ یا اشاره ای که دلالت بر رضایت کند حاصل می شود. یعنی اگر مالک مال در جلسه معامله حاضر باشد و رضایت خود را با فعلی اعلان نماید معامله صحیح واقع شده است. هرچند از نظر عملی و در مقام اثبات این امر کار بسیار دشواری که مدعی بتواند این رضایت را اثبات کند.

۲- وکیل معامله فضولی و شرط دوم، اعلام رضایت مالک مسبوق به رد نباشد

اعلام رضایت نباید بعد از رد باشد یعنی اگر مالکی از انتقال مالش از سوی شخص ثالثی آگاه شود و آن را رد کند ولی بعد از مدتی مجددا آن را تنفیذ کند این تنفیذ تاثیری ندارد چرا که معامله غیر نافذ با یک بار رد مالک از بین رفته است و اثر حقوقی خود را از دست داده است.

۳- وکیل معامله فضولی و شرط سوم، مالک مال باید معامله را در مقام مالک تنفیذ کند

این شرط که در ماده ۲۵۵ قانون مدنی پیش بینی شده به این معنی است که، ممکن است شخصی مال غیر را به عنوان فضول معامله نماید و بعد از این کار مال مورد معامله به نحوی به خود او انتقال پیدا کند در این صورت معامله فوق همچنان غیر نافذ است چرا که فرد فضول در زمان انجام معامله مالک نبوده است و به عنوان فضول معامله کرده است در حال حاضر که او مالک مال شده است باید معامله را تنفیذ کند تا معامله کامل شود.

۴- وکیل معامله فضولی تاکید می کند، مالک اهلیت انجام معامله را داشته باشد

اجازه یا تنفیذ معامله فضولی یک عمل حقوقی است. برای انجام عمل حقوقی نیز نیاز به اهلیت است یعنی مالک می بایست اهلیت تصرف در اموال خویش را داشته باشد. به همین جهت اگر مالک محجور باشد اجازه ولی یا قیم او نیاز است.

وکیل خوب معامله فضولی اولین نکته ای که باید بدان توجه کند این است که مراجعه کننده کدام یک از طرفین دخیل در معامله فضولی است. سپس با بررسی مدارک ابرازی و تطبیق آن با قوانین حاکم و رویه قضایی موجود در دادگاه ها به دنبال یافتن بهترین راه حل در جهت رسیدن به مقصود مورد نظر موکل خویش اقدام نماید. این نکته بسیار حائز اهمیت است که وکیل معامله فضولی بررسی نماید که آیا تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ معامله صورت گرفته مشمول انتقال مال غیر نیز می شود یا خیر چرا که در این صورت شکل دعوی مطروحه به کلی تغییر کرده و نیازمند در نظر گرفتن راه های جدید در جهت رسیدن به مقصود می باشد.

اثر اجازه در معامله فضولی از دیدگاه وکیل معامله فضولی

وکیل معامله فضولی در تحلیلی که از معامله فضولی ارائه داد عنوان کرد که معامله فضولی به جهت عدم اجازه مالک ناقص است. در نتیجه هرگاه مالک معامله فضولی را تنفیذ کند به این معنی است که عمل فضول را به عنوان وکیل خود پذیرفته است.

اجازه از منظر حقوقی می تواند دو اثر داشته باشد که می بایست به تحلیل هر دو اثر پرداخت. ۱- اثر کاشف ۲- اثر ناقل

۱- وکیل معامله فضولی اثر کاشف را به شرح ذیل بیان می دارد:

اثر کاشف به این معنی است که وقتی مالک معامله را تنفیذ می کند اثر آن به ابتدای انعقاد معامله برگردد و در واقع انگار که مالک از ابتدا معامله را قبول داشته است. در این صورت تمامی آثار معامله از ابتدا حاکم میشود از جمله منافع و…

۲- وکیل معامله فضولی اثر ناقل را بدین شرح تحلیل می نماید:

اثر ناقل به این معناست که وقتی مالک معامله را تنفیذ می کند و اجازه می دهد اثر آن از زمان اجازه فعال می شود بدین معنی که عقد منعقد شده از ابتدا تا کنون هیچ اثری نداشته است.

وکیل معامله فضولی با عنایت به قوانین حاکم و نظریه دکترین نتیجه امر را چنین بیان می دارد که با توجه به ماده تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ ۲۵۸ قانون مدنی بیان می دارد اثر اجازه یا رد از زمان عقد جریان پیدا می کند. بدین معنا که وقتی مالک معامله ای را تنفیذ می کند هر اثری که معامله دارد از زمان انعقاد صحیح بوده است.

تفاوت بین معامله فضولی و انتقال مال غیر

وکیل معامله فضولی بیان میدارد: معامله فضولی و انتقال مال غیر بسیار به هم نزدیک هستند چرا که در هر دو معامله عقدی واقع می شود که مالک اصلی مال از آن آگاه نیست و از این جهت این عقد ناقص است. اولین تفاوتی که میان انتقال مال غیر و معامله فضولی وجود دارد این است که در انتقال مال غیر انتقال دهنده با سوء نیت و با نیت مجرمانه اقدام به فروش مال غیر می نماید. برای اینکه فردی تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ به انتقال مال غیر محکوم شود اثبات این سوء نیت از اهمیت بالایی برخوردار است.

و اما تفاوت دیگر و در واقع مهمترین تفاوت میان این دو معامله این است که در انتقال مال غیر فرد انتقال دهنده با مانور متقلبانه خود را مالک مال معرفی می نماید و به عنوان مالک مال مورد نظر را به نام خود به شخصی انتقال می تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ دهد. به بیان ساده تر در انتقال مال غیر فرد انتقال دهنده در قرارداد انتقال نام خود را به عنوان مالک درج می کند. اما در معامل فضولی فرد فضول در قسمت مالک نام مالک اصلی را درج می کند و این مهمترین تفاوت موجود در این دو معامله می باشد.

وکیل متخصص معامله فضولی در تهران

دعاوی مربوط به املاک از جمله مهمترین و رایج ترین دعاوی موجود در دادگاه ها می باشد. به جهت اهمیت ملک به عنوان یکی از مهمترین دارایی های افراد، لازم است تا در انعقاد قراردادهای فروش و همچنین خرید املاک دقت نظر بالایی طرفین معامله داشته باشند. به همین جهت توصیه می گردد قبل از خرید هر گونه ملک یا فروش آن برای تنظیم قرارداد با یک وکیل پایه یک دادگستری متخصص در این زمینه مشورت نمایید. موسسه حقوقی و داوری امین عدالت کبریا با کادری مجرب از وکلای پایه یک متخصص در دعاوی ملکی و تنظیم قرارداد ها تلاش دارد تا، بهترین خدمات را در این زمینه به شما عزیزران ارائه نماید. جهت انجام مشاوره با وکیل معامله فضولی در تهران با ما تماس بگیرید.

معامله فضولی چیست و حکم کیفری معامله فضولی در قانون را بدانید

با افزایش جمعیت جوامع و گسترده شدن محیط زندگی انسان‌ها و بر اساس ذات ممکن‌الخطا انسان‌ها، اتفاقات جدیدی در تعاملات روزمره آن‌ها پیش می‌آید که حقوق را وادار به وضع قوانین و مقررات به منظور اجتناب و پیشگیری از وقوع آن‌ها می‎نماید، یکی از این وقایع معامله فضولی است که در گذشته به دلیل قلّت جمعیت و شناخت اکثر مردم از یکدیگر و اموال تحت تملکشان کمتر به وقوع می‌پیوست و امروزه پرتکرارتر شده است. فضول در میان عامه مردم به افرادی گفته می‌شود که در کارهای دیگران که ارتباطی به آنان ندارد، دخالت می کنند و در علم حقوق نیز معامله فضولی بی‌شباهت به استعمال عرفی کلمه فضول نخواهد بود و در حقوق، فضول به افرادی گفته می شود که نسبت به اموال دیگران بدون این که سِمتی داشته باشند، معاملاتی انجام می دهند. قانونگذار، مقررات و قوانینی را به منظور پیشگیری از تحقق این عمل وضع نموده است و حتی با لحاظ شرایطی، ضمانت اجراهای کیفری را تحت عنوان مجرمانه معامله مال غیر، برای مرتکب در نظر گرفته است. لذا اگر به دنبال کسب اطلاعاتی در باب این که معامله فضولی چیست، آیا معامله فضولی جرم است، تفاوت معامله فضولی و فروش مال غیر، چگونگی ابطال معامله فضولی، اثبات معامله فضولی، حکم کیفری معامله فضولی، تنفیذ ضمنی معامله فضولی، معامله فضولی ملک مشاع و مواردی از این قبیل هستید، ما را تا پایان این مقاله همراهی کنید.

برای انتخاب وکیل حقوقی متخصص و دریافت مشاوره حقوقی از طریق لینک های زیر اقدام نمایید:

معامله فضولی چیست؟

قانون مدنی در ماده 247 بیان داشته است که اگر کسی نسبت به مال دیگری معامله ای انجام دهد حتی اگر صاحب مال باطناً راضی باشد این معامله صحیح نیست، مگر اینکه فردی که این معامله را انجام داده تحت عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت (نمایندگی قانونی یا قراردادی) این عمل را انجام دهد. البته باید گفت اگر مالک یا قائم مقام او معامله انجام شده را اجازه دهد معامله صحیح خواهد بود. بنابراین معامله فضولی زمانی واقع می شود که شخص مال دیگری را بدون اطلاع او و بدون داشتن سمتی از جانب او، مورد معامله قرار دهد یعنی این که فرد از طریق انعقاد هرگونه قرارداد مالکیت، مال دیگری را انتقال دهد. در چنین حالتی به فردی که بدون سِمت از جانب دیگری تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ معامله را انجام می دهد "فضول"، به طرف دیگر قرارداد "اصیل" و به فردی که معامله به حساب او یا نسبت به مال او منعقد شده است، "مالک" یا "غیر" گفته می شود.

سرنوشت معامله فضولی

معامله فضولی یک معامله غیرنافذ است، یعنی نه صحیح است و نه باطل. صحت و بطلان این معامله در اختیار مالک مال و یا قائم مقام قانونی آن قرار دارد. بنابراین پس از انعقاد معامله فضولی سه حالت رخ می دهد:

1- حالت اول زمانی است که مالک معامله را تأیید می کند. تأیید می تواند به صورت لفظی و یا به صورت عملی که دلالت بر امضای قرارداد دارد باشد. در واقع به هر طریقی که رضایت مالک نسبت به معامله واقع شده احراز گردد چه تنفیذ ضمنی معامله فضولی باشد و چه تنفیذ صریح آن، معتبر خواهد بود. البته باید گفته شود که اگر مالک ابتدا معامله را رد کند و بخواهد مجدداً آن را تنفیذ کند به موجب ماده 250 قانون مدنی، امکان پذیر نخواهد بود. نکته حائز اهمیت این است که بر خلاف ضرب المثل عرفی "سکوت، علامت رضاست"، سکوت مالک حتی در صورتی که در مجلس انعقاد معامله حضور داشته باشد، اجازه محسوب نخواهد شد.
2- حالت دوم زمانی است که مالک معامله را چه به صورت لفظی چه به صورت عملی رد نماید، یعنی معامله واقع شده را قبول نداشته باشد. در صورتی که مالک معامله واقع شده را نپذیرد معامله قابل ابطال خواهد بود و مورد معامله و تمامی منافع آن باید به مالک اصلی مسترد شود و شخص متصرف، ضامن عیوب و خسارات وارده بر آن نیز خواهد بود. در این صورت مشتری پس از تحویل مال به مالک آن، مستنداً به ماده 262 می تواند برای دریافت مبلغ پرداختی به فروشنده فضولی رجوع نماید. نکته حائز اهمیت این است که اگر مشتری بداند که معامله فضولی است، صرفاً می تواند ثمن یا مبلغ پرداختی را از شخص فضول مطالبه نماید اما اگر نسبت به فضولی بودن معامله جاهل باشد، می تواند مبلغ معامله را به قیمت روز به اضافه خسارات وارده از فضول دریافت نماید.
3- حالت سوم زمانی است که مالک سکوت نموده و نسبت به تأیید یا رد معامله اقدامی ننماید. در این باب همانگونه که پیش از این نیز گفتیم سکوت مالک حتی با حضور در مجلس عقد، اجازه محسوب نمی شود و لازم نیست اجازه یا رد توسط مالک فوری باشد اما نکته‌ی حائز اهمیت این است که مستنداً به ماده 252 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران اگر تأخیر در رد یا اجازه توسط مالک موجب تضرر و زیان دیدن اصیل یا مشتری گردد، ایشان حق برهم زدن معامله را خواهند داشت.

دانستن این نکته در باب معامله فضولی نیز خالی از لطف نخواهد بود که در صورتی که مالک فوت کند اما در زمان حیاتش درخصوص رد یا اجازه معامله تصمیمی نگیرد این حق با وارثان او خواهد بود.

مقاله پیشنهادی: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عقد صلح ، مقاله "عقد صلح چیست و در مورد انواع صلح و فواید آن بیشتر بدانید" را مطالعه نمایید.

ابطال معامله فضولی

همان طوری که تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ در ابتدای مقاله گفته شد معامله مال به دیگری فقط باید از طریق مالک آن یا اشخاصی که ولایت و وکالت دارند انجام گردد. زمانی که مال توسط اشخاصی غیر از مالک، ولی و وکیل واقع گردد آن یک معامله فضولی است و نیاز به تأیید یا رد مالک اصلی دارد. درصورتی که معامله فضولی واقع گردد و مالک معامله واقع شده را تنفیذ معامله فضولی به چه معناست؟ اجازه ندهد و شخص اصیل یا همان مشتری نیز مال را به مالک اصلی آن مسترد ننماید در این صورت مالک باید به تنظیم دادخواست ابطال معامله فضولی بپردازد و از طریق دادگاه نسبت به اثبات معامله فضولی و تأیید بطلان آن اقدام نماید.

حکم کیفری معامله فضولی

اگر شخص فضول در معامله فضولی سوء نیت داشته باشد و معامله را با سوء نیت و اهداف مجرمانه ای که در سر دارد انجام دهد، مرتکب جرم انتقال مال غیر یا معامله نسبت به مال غیر شده و مجازات برای او در نظر گرفته شده است. مجازات معامله فضولی که همراه با سوء نیت باشد تحت عنوان فروش یا انتقال مال غیر به یک تا هفت سال حبس و جزای نقدی معادل مالی که فروخته و برگرداندن مال به صاحبش محکوم خواهد شد. البته اگر ارزش مال تا 100 میلیون تومان باشد مجازات شخص 6 ماه تا 3/5 سال حبس و جزای نقدی معادل مال اخذ شده خواهد بود. اگر فضول با تصور این که مالک موضوع معامله بوده یا در انعقاد معامله نسبت به آن دارای سمت قانونی بوده است مثل این که از جانب مالک وکالت داشته است اما مطلع نباشد که این وکالت باطل شده است، مرتکب جرم نشده است. درواقع تفاوت معامله فضولی و فروش مال غیر در داشتن و نداشتن سوءنیت شخص فضول می باشد.

معامله فضولی ملک مشاع

ملک مشاع، ملکی است که بیش از یک مالک دارد و مالکان نمی توانند سهم اختصاصی خود را در ملکشان تعیین کنند زیرا کلیه آنها در جزء جزء ملک شریک هستند. در خصوص ملک مشاع هر یک از شرکاء می توانند نسبت به حصه اختصاصی خود از لحاظ حقوقی هر قراردادی را منعقد نمایند اما هر گونه دخل و تصرف مادی در ملک موضوع قرارداد، مستلزم اجازه سایر شرکا خواهد بود. با این تفاسیر اگر یکی از شرکا نسبت به مال مشاع که بیشتر از سهم او است معامله ای صورت دهد، این معامله فضولی بوده و اگر با سوء نیت این اقدام را معمول دارد، مرتکب جرم معامله به مال غیر شده است و از این حیث، تابع سایر موارد پیش گفته خواهد بود.

مقاله پیشنهادی: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد افراز ملک مشاع ، مقاله " افراز ملک مشاع چیست و چه ملکی غیرقابل افراز است" را مطالعه نمایید.

انتخاب وکیل برای طرح دعوای ابطال معامله فضولی از سامانه دادیاب

سامانه دادیاب به منظور سهولت دسترسی به وکلا و مشاوران حقوقی متخصص تاسیس گردیده است. شما در این سامانه می توانید از بین وکلای متخصص، وکیل ملکی مورد نظر خود را با در نظر گرفتن سابقه و حق الوکاله تعرفه شده انتخاب نمایید. شما می‌توانید قبل از انتخاب وکیل پایه یک دادگستری از خدمات مشاوره‌ای استفاده نمایید، به همین دلیل دادیاب برای پرسش و پاسخ حقوقی کاربران بخش مشاوره حقوقی رایگان و همچنین برای سوالات تخصصی کاربران و ارائه راهکار تخصصی وکلا بخش مشاوره حقوقی تلفنی با هزینه به صرفه و مناسب را در نظر گرفته است تا با راهنمایی مشاوران، کاربران بتوانند بهترین وکیل و مسیر درست را انتخاب نمایند. در صورت نیاز کاربران برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رزومه تحصیلی و کاری وکلا و مشاوران می‌توانند به بخش جستجوی وکیل مراجعه نمایند.
جهت انتخاب وکیل برای طرح دعوی حقوقی و مشاور تخصصی خود از لینک‌های زیر اقدام نمایید:

سوالات متداول در خصوص معامله فضولی

برای موضوع معامله فضولی از چه طریقی در سامانه دادیاب مشاوره حقوقی دریافت کنیم؟

شما برای مشاوره درخصوص معامله فضولی می توانید با شماره " 02191300159 " تماس بگیرید تا پشتیبانان سامانه، مشاوران متخصص این حوزه را به شما معرفی کنند و یا از طریق لینک زیر به بخش مربوطه مراجعه نموده و با بررسی، مشاور مورد نظرتان را انتخاب نمایید.

معامله فضولی چیست؟

هرگاه مالی توسط شخصی که مالک آن نیست و هیچ گونه اختیاری از جمله وکالت، وصایت و ولایت نداشته باشد فروخته شود به این عمل معامله فضولی و به شخص فروشنده فضول گفته می شود.

چگونه پرونده معامله فضولی خود را به وکیل متخصص در دادیاب بسپاریم؟

شما برای ارجاع پرونده در خصوص معامله فضولی می توانید با شماره " 02191300159 " تماس بگیرید تا پشتیبانان سامانه، وکلای متخصص این حوزه را به شما معرفی کنند و یا از طریق لینک زیر به بخش مربوطه مراجعه نموده و با بررسی، وکیل مورد نظر را انتخاب نمایید.

آیا معامله فضولی جرم است؟

اگر معامله فضولی با سوءنیت واقع گردد یعنی شخص فضول عامدانه و از روی سوءنیت اقدام به فروش مالی که متعلق به او نیست نماید این عمل جرم و دارای مجازات خواهد بود.

معامله فضولی شریک در ملک مشاع جرم است؟

اگر شریک بیشتر از سهم خود را با سوءنیت به دیگری بفروشد این عمل فروش مال غیر و جرم خواهد بود.