قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه

نسبت‌های ارزش‌گذاری و قابلیت پیش‌بینی بازده بازار؛ شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

در این پژوهش، قابلیت پیش‌بینی بازده بورس اوراق بهادار تهران از طریق نسبت‌های ارزش‌گذاری در افق‌های زمانی مختلف بررسی می‌شود. برای این منظور، بر اساس روش تفکیک کمپل-شیلر، توانایی چهار متغیر بازده سود تقسیمی، نسبت سود تقسیمی به قیمت، نسبت قیمت به سود و نسبت پرداخت سود تقسیمی در پیش‌بینی بازار اندازه‌گیری شده است. از میان متغیرهای مورد بررسی، سه متغیر اول قابلیت پیش‌بینی بازده بازار را دارند در حالی که متغیر نسبت پرداخت سود تقسیمی‌توانایی پیش‌بینی بازار را ندارد. از نظر افق پیش‌بینی، نتایج نشان می‌دهد که نسبت‌های ارزش‌گذاری، توانایی پیش‌بینی بازده در افق کوتاه‌مدت را ندارند، اما با افزایش افق بازدهی، توان پیش‌بینی در داخل و خارج نمونه افزایش می‌یابد. همچنین، قابلیت پیش‌بینی در دوره‌های زمانی مختلف متغیر است و در برخی سال‌ها بالاتر از سایر دوره‌ها است.
JEL: G12, G14, G15
نحوه استناد به این مقاله: برکچیان، س. م.قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضقیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه ه ، نصیری، ل.، و ابراهیم‌نژاد، ع. (1395). نسبت‌های ارزش‌گذاری و قابلیت پیش‌بینی بازده بازار (شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران). فصلنامه مدلسازی ریسک و مهندسی مالی، 1(2)، 145-165.

کلیدواژه‌ها

• بوتاسترپ
• تفکیک کمپل – شیلر
• قابلیت پیشبینی بازده سهام
• نسبت‌های ارزش‌گذاری

موضوعات

• پیش بینی و قیمت گذاری دارایی های مالی

عنوان مقاله [English]

Valuation Ratios and Stock Return Predictability; Evidence from TSE

نویسندگان [English]

• Seyed Mahdi Barakchian 1
• Leila Nasiri 2
• Ali ebrahimnejad 3

1 Assistant Prof. of Economics, Graduate School of Management & Economics, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

2 MSc. in Socio-Economic Systems Engineering, Graduate School of Management & Economics, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

We study stock return predictability in the Tehran Stock Exchange over various horizons using four valuation ratios, and make in-sample and out-of-sample comparison with the historical mean model. Consistent with the literature, we find that valuation ratios do not predict returns over short horizons, but their predictive power increases with forecast horizon. For long, multi-year horizons we use bootstrapping to ensure valid statistical inference, given the persistence of the predictors and overlapping observations. With the exception of dividend payout ratio, valuation ratios have strong predictive power for 3 to 6 year horizons. The predictive power exhibits significant variation over time.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bootstrap
• Campbell-Shiller Decomposition
• Stock Return Predictability
• Valuation Ratios

مراجع

عباسیان، ع. و نظری، م. و ذوالفقاری، م. (1391). بررسی قابلیت پیش­بینی قیمت سهام با استفاده از آزمون­های نسبت واریانس و گام تصادفی در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 19(70)، 101-108.

عرب­مازار، م. و بدری، ا. و دولو، م. (1394). قیمت­گذاری ریسک غیرسیستماتیک: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، 12(47)، 23-46.

کمیجانی، ا. و نادری، ا. (1391). مقایسه قابلیتهای مدلهای مبتنی بر حافظه بلندمدت و مدل های شبکه عصبی پویا در پیشبینی بازدهی بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 15، 115 – 130.

راعی، ر. و چاوشی، ک. (1382). پیش بینی بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران: مدل شبکه های عصبی مصنوعی و مدل چند عاملی. نشریه تحقیقات مالی، 5(15)، 97-120.

تهرانی، ر. و انصاری، ح. و سارنج، ع. (1388). بررسی وجود پدیده بازگشت به میانگین در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از آزمون نسبت واریانس، مجله بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 15(54)، 17-32.

Abasian, A., & Nazari, M., & Zolfaghari, M. (2012). The Study of Predictability in Stock Prices Using Variance Ratio and Random Walk in Tests TSE. Quarterly Journal of the Accounting and Auditing Review, 19(4), 101-108. (In Persian)

Arab Mazar, M., & Badri, A., & Davallou, M. (2015). Pricing of Idiosyncratic Volatility: Evidence from the TSE, Quarterly Journal of Empirical Studies in Financial Accounting, 12(47), 23-46. (In Persian)

Bansal, R., & Yaron, A. (2004). Risks for the Long Run: A Potential Resolution of Asset Pricing Puzzles. The Journal of Finance, 59(4), 1481-1509.

Boudoukh, J., & Richardson, M. P., & Whitelaw, R. F. (2008). The Myth of Long-Horizon Predictability. Review of Financial Studies, 21(4), 1577–1605.

Campbell, J. Y., & Cochrane, J. H. (1999). By Force of Habit: A Consumption-Based Explanation of Aggregate Stock Market Behavior. Journal of Political Economy, 107(2), 205-251.

Campbell, J. Y., & Shiller, R. J. (1988a). The Dividend-Price Ratio and Expectations of Future Dividends and Discount Factors. Review of Financial Studies, 1(3), 195–228.

Campbell, J. Y., & Shiller, R. J. (1988b). Stock Prices, Earnings, and Expected Dividends. Journal of Finance, 43(3), 661–676.

Campbell, J. Y., & Shiller, R. J. (1998). Valuation Ratios and the Long-Run Stock Market Outlook. Journal of Portfolio Management, 24(2), 11–26.

Campbell, J. Y., & Thompson, S. B. (2008). Predicting Excess Stock Returns Out of Sample: Can Anything Beat the Historical Average? Review of Financial Studies, 21(4), 1509–1531.

Chen, S. (2012). The Predictability of Aggregate Japanese Stock Returns: Implications of Dividend Yield. International Review of Economics & Finance, 22(1), 284-304.

Cochrane, J. H. (2008). The Dog that did not Bark: A Defense of Return Predictability. Review of Financial Studies, 21(4), 1533-1575

Constantinides, G. M. (1990). Habit Formation: A Resolution of the Equity Premium Puzzle. Journal of Political Economy, 98(3), 519-543.

Dangl, T., & Halling, M. (2012). Predictive Regressions with Time-Varying Coefficients. Journal of Financial Economics, 106(1), 157-181.

Domian, D. L., & Reichenstein, W. R. (2009). Long-Horizon Stock Predictability: Evidence and Applications. The Journal of Investing, 18(3), 12-20.

Fama, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of theory and Empirical Work. Journal of Finance, 25(2), 383–417.

Fama, E. F., & French, K. R. (1988a). Permanent and Temporary Components of Stock Prices. Journal of Political Economy, 96(2), 246-273.

Fama, E. F., & French, K. R. (1988b). Dividend Yields and Expected Stock Returns. Journal of Financial Economics, 22(1), 3–25.

Goyal, A., & Welch, I. (2008). A Comprehensive Look at the Empirical Performance of Equity Premium Prediction. Review of Financial Studies, 21(4), 1455–1508.

Henkel, S. J., Martin, J. S., & Nardari, F. (2011). Time-Varying Short-Horizon Predictability. Journal of Financial Economics, 99(3), 560-580.

Jordan, S. J., & Vivian, A. J., & Wohar, M. E. (2014). Forecasting Returns: New European Evidence. Journal of Empirical Finance, 26, 76–95.

Komijani, A., & Naderi, A. (2012). Capability Comparison of the Models Based on Long Memory and Dynamic Neural Network Models in Forecasting the Stock Return Index in TSE. Quarterly Journal of Financial Knowedge of Securities Analysis, 5(3), 115-130. (In Persian)

Nelson, C. R., & Kim, M. J. (1993). Predictable Stock Returns: The Role of Small Sample Bias. Journal of Finance, 48(2), 641–661.

Newey, W. K., & West, K. D. (1987). Hypothesis Testing with Efficient Method of Moments Estimation. International Economic Review, 28(3), 777-787.

Pastor, L., & Stambaugh, R. F. (2009) Predictive Systems: Living with Imperfect Predictors. Journal of Finance, 64(4), 1583–1628.

Patelis, A. D. (1997). Stock Return Predictability and the Role of Monetary Policy. Journal of Finance, 52(5), 1951-1972.

Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.

Raei, R., & Chavoshi, K. (2003). Stock Return Prediction in the Tehran Stock Exchange: Artificial Neural Network Model and Multi-Factor Model. Journal of Financial Research, 5(1), 97-120. (In Persian)

Rapach, D. E., & Wohar, M. E. (2005). Valuation Ratios and Long-Horizon Predictability. Journal of Applied Econometrics, 20(3), 327-344

Rapach, D. E., Strauss, J. K., & Zhou, G. (2010). Out-of-Sample Equity Premium Prediction: Combination Forecasts and Links to the Real Economy. Review of Financial Studies, 23(2), 821-862.

Rapach, D. E., & Zhou, G. (2013). Forecasting Stock Returns. Handbook of Economic Forecasting, Volume 2A. Amsterdam: North Holland.

Shiller, R. J. (2003). From Efficient Markets Theory to Behavioral Finance. The Journal of Economic Perspectives, 17(1), 83-104.

Tehrani, R. & Ansari, H. & Saranj, A. (2009). The Study of Mean Reversion in Tehran Security Exchange Using Variance Ratio Test. Quarterly Journal of the Accounting and Auditing Review, 16(1), 17-32. (In Persian)

استادگلچین (مدیریت مالی دانشگاه تهران)

سئوالات مدیریت سرمایه قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه گذاری در بورس ترم اول 92/91(همراه با پاسخ)

سئوالات آزمون "" بورس اوراق بهادار"" – رشته حسابداری(کارشناسی)

پایان ترم . 1. سال : 92/91 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران – دانشکده علوم انسانی

مدت امتحان :70 دقیقه (40 دقیقه تستی و 30 دقیقه تشریحی)- استاد: گلچین

نام : نام خانوادگی: شماره دانشجویی:

هر3 سئوال تستی 1 نمره دارد.سئوالات تستی نمره منفی ندارد.

1. بازاری رسمی و سازمان یافته است که در آن انتقال وجوه از افراد و واحدهایی که با مازاد منابع مالی مواجه اند به افراد وواحدهای متقاضی وجوه صورت می گیرد.

ا. بازار مالی* ب. بازار پولی ج.بازار سرمایه د.بازار بورس

2.درحالت". " وجوه مالی انتقال از طریق بانک های سرمایه گذاری و واسطه های مالی انجام می پذیرد.

ا. انتقال مستقیم ب.انتقال غیر مستقیم*

3.در . خریدار و فروشنده معمولا یکدیگررانمی شناسند.

ا.اوراق بهادارغیرقابل معامله ب. اوراق بهادار قابل معامله* ج. سرمایه گذاری مستقیم د. سرمایه گذاری غیرمستقیم

4.داراییهای غیرقابل قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه معامله .

ا.دارنده و صادرکننده آن مستقیما با هم در ارتباط هستند ب. نقد شوندگی بالایی دارند

ج.امنیت بالایی دارند د.تمام موارد*

5. . کم ریسک ترین و پرمعامله ترین ابزار بازار پول است.

ا.اوراق بهادار بازار پول ب. قراردادهای بازخرید ج. اوراق خزانه* د.اوراق تجاری

6.کدام گزینه در مورد "اوراق بهادار بازار پول "درست نیست؟

ا.نقد شوندگی بالا ب. ریسک پذیری کم ج. سررسید یک روز تا یک سال د.حجم معاملات روی آن ها کم است*

7.کدام گزینه از انواع اوراق بهادار بازار سرمایه نیست؟

ا. اوراق قرضه دولتی ب.اوراق تجاری * ج.اوراق قرضه شهرداری ها د.اوراق قرضه شرکت ها

8. . به نام اوراق بهادار دو رگه شناخته می شود.

ا.سهام عادی ب. اوراق سهام ج. سهام ممتاز* د.اوراق مشتقه

9. . قراردادی است که طبق آن فروشنده متعهد می شود که دارایی خاصی را در یک تاریخ معین در مقابل دریافت مبلغ معینی وجه نقد از خریدار به وی تحویل نماید.

ا.پیمان آتی* ب.اختیارمعامله ج. تاخت د.قرضه ساختاری

10.کدام گزینه از امتیازات بازار مشتقه نسبت به بازار نقدی نیست؟

ا.هزینه کمتر ب. سریعتر انجام شدن معاملات در این بازار ج.نقدشوندگی بالاتر د.خرید و فروش همزمان اسناد بهادار*

11.صندوق های سرمایه گذاری از نظر هدف به . تفکیک می شوند.

ا.بازار پول و بازار سهام ب.بازار پول و سهام و اوراق قرضه

ج. رشدی – درآمدی و رشدی /درآمدی* د.ثابت –متقیر و غیرفعال

12.قیمت صندوق های سرمایه گذاری با سرمایه ثابت . تعیین می شود.

ا.با محاسبه ی ارزش بازار پورتفوی صندوق به قیمت های پایانی در هر روز ب.از طریق جریان عرضه و تقاضای بازار*

ج. با محاسبه میانگین قیمت ها د.به طور روزانه و با میانگین حسابی ساده

13.کدام گزینه از ویژگی های صندوق های سرمایه گذاری غیرفعال نیست؟

ا.دازایی آنها ثابت بوده و چندان مورد معامله قرار نمی گیرد ب.هزینه های عملیاتی آن نسبت به سایر صندوقها بسیارکم است

ج.دارای طول عمرمعین و محدودی است د.اقدام به سرمایه گذاری در پورتفویی از سهام می کند*

14.کدام گزینه از مزیت های صندوق های سرمایه گذاری نیست؟

ا.قابلیت بازخرید سهام توسط خود صندوق ب .خرید و فروش آسان واحدهای سرمایه گذاری صندوق

ج.هزینه های عملیاتی کمتر و تنوع بخشی د.عدم اطمینان از اقدامات اخلاقی مدیران*

15.سرمایه گذاری در تعداد معینی از سهام مختلف به . منجر می شود.

ا.کاهش ریسک سیستماتیک قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه سرمایه گذاری ب. افزایش ریسک سیستماتیک سرمایه گذاری

ج. کاهش ریسک غیر سیستماتیک سرمایه گذاری* د.افزایش ریسک غیر سیستماتیک سرمایه گذاری

16.هدف سرمایه گذاری صندوق بیانگر. است.

ا. حیطه ی فعالیت ب.چگونگی رسیدن به هدف ج. نوع اوراق بهادار قابل سرمایه گذاری د. تمام موارد*

17.صندوقی غیر متنوع محسوب می شود که .

ا.بیش از 5% داراییهای خودرا در یک دارایی سرمایه گذاری کندومالکیت بیش از 10%یک شرکت (دارایی)را داشته باشد*

ب. بیش از 5% داراییهای خودرا در یک دارایی سرمایه گذاری نکندومالکیت بیش از 10%یک شرکت (دارایی)را نداشته باشد

ج. بیش از 10% داراییهای خودرا در یک دارایی سرمایه گذاری کندومالکیت بیش از 5%یک شرکت (دارایی)را داشته باشد

د. بیش از 10% داراییهای خودرا در یک دارایی سرمایه گذاری نکندومالکیت بیش از 5%یک شرکت (دارایی)را نداشته باشد

18. اغلب برای واحدهای سرمایه گذاری ای که در چند سال اول بازخرید می شوند اعمال می شود.

ا.کارمزد افتتاحی ب.کارمزد اختتامی* ج. حق کمیسیون د.کارمزدبازخرید

19.با . حجم سرمایه گذاری کارمزد فروش . می یابد.

ا.کاهش - کاهش ب. افزایش - افزایش ج. افزایش - کاهش* د.کاهش یا افزایش - کاهش یا افزایش

20. غالبا بر مبلغ اولیه سرمایه گذاری اعمال می شود.

ا. کارمزد بازخرید ب.کارمزد افتتاحی ج. کارمزد انتقال د.کارمزد اختتامی*

21. در اکثر کشورها . عالی ترین مرجع نظارتی در بازارهای سرمایه تلقی می شود.

ا. کمیسیون بورس اوراق بهادار * ب. کارگزار بورس ج.هیاتداوری بورس د. هیات پذیرش اوراق بهادار

22. بازار . نقش هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را بر عهده دارد.

ا. پول ب. سرمایه * ج. اولیه د.ثانویه

23.در بازار . معنمله برروی اوراق بهادار قبلا انتشاریافته صورت می گیرد.

ا. پول ب. سرمایه ج. اولیه د.ثانویه*

24.شرایط پذیرش شرکت ها در تابلوی اصلی بورس تهران کدام است؟

ا.سرمایه بیش از 25میلیارد ریال ب.حداقل 2 سال فعالیت سودآور

ج. مالکیت 70درصدشرکت توسط حداقل 10نفرسهام دار د.تمام موارد درست است*

25. کدام گزینه از عوامل اثر گدار بر ریسک نیست؟

ا.سررسید اوراق بهاذار ب.درجه نقد شوندگی ابزار وانواع ابزار موردمعامله درآن

ج. اعتبار سرمایه گذار* د.ماهیت و اولویت حقوقی که سرمایه گذاربر درآمد و دارایی دارد

26.سابقه ی بازار سرمایه در ایران به . سال می رسد.

ا. بیش از 45 * ب.40 – 35 ج. بیش از 100 د. 36

27.(یکی از )علل کاهش تمایل افراد و موسسات بخش خصوصی به خرید اوراق قرضه بعد از پیروزی انقلاب . بود.

ا.کم بازده بودن این اوراق ب. ربوی بودن وعدم پرداخت بهره ی این اوراق* ج.عدم صدور به موقع از سوی دولت د.تملم موارد

28. شرکتهای . تنها نهادهای بازار سرمایه اند که مجاز به انتشار و عرضه . در بازار . هستند.

ا. سهامی خاص – سهام – اولیه ب.سهامی عام – سهام – ثانویه

ج. سهامی عام – سهام – اولیه * د. دولتی - او راق بهادار – اولیه

29. برای تامین احتیاجات مالی خزانه داری کل در طول سال توسط دولت منتشر می شود.

ا.اوراق قرضه ب.اسناد خزانه * ج.اوراق قرضه دولتی د.اوراق قرضه ی شرکت ها

30. کدام گزینه از اهداف انتشار اوراق مشارکت به جای اوراق قرضه نمی باشد؟

ا.افزایش مشارکت مردم در فعالیت های اقتصادی ب.ایجاد تنوف در ابزارهای مالی

ج.تامین منابع مالی برای ایجاد و تکمیل و توسعه ی طرحهای عمومی و خصوصی د.بهره ی بالای این اوراق*

31.بورس توسط. اداره می شود.

ا.سازمان کارگزاران بورس * ب.هیات داوری بورس

ج.شورای بورس د.هیات پذیرش اوراق بهادار

32.هیات داوری بورس به اختلافات بین . که از معاملات در بورس ناشی می شود رسیدگی می کند.

ا.کارگزاران با هم ب. فروشندگان با کارگزاران ج. خریداران با کارگزاران د.تمام موارد*

33. ریسک مرتبط با یک داراریی ریسک دار. است.

ا. فقط ریسک غیر سیستماتیک ب. فقط ریسک سیستماتیک*

ج. ریسک پورتفوی د. "الف" و " ب"

34.شاخص . از حاصل ضرب تعداد سهام در قیمت جاری سهام منتشره به دست می آید.

ا.قیمتی بی وزن ب. قیمتی با وزن برابر ج. قیمتی با وزن برابر با ارزش بازاری سهام * د.میانگین وزنی

35.شاخص مورد استفاده در بورس اوراق بهادار تهران از نوع . با نام . و سال پایه . و عدد مبنای . است.

ا.میانگین حسابی با وزن برابر با ارزش بازاری سهام شرکت – تپیکس – 69 – 100*

ب. میانگین حسابی با وزن برابر – تدیکس – 69 – 100

ج. میانگین حسابی ساده با وزن برابر با ارزش بازاری سهام شرکت – تدپیکس – 69 – 100

د.شاخص قیمتی بی وزن – تپیکس – 69 – 100

36.کدام گزینه در فرایند تعدیل شاخص قیمت سهام در نظر گرفته می شود؟

ا.پرداخت نقدی ب.افزایش سرمایه شرکت از محل اندوخته ها

ج.افزایش یا کاهش شرکت های پذیرفته شده در بورس* د.تغییر ارزش اسمی سهام

37.در شناسایی شرکتهای برتر بورس تهران کدام مبنا اهمیت بیشتری دارد؟

ا.میزان تاثیر گذاری بربازار ب.نقد شوندگی* ج .فعالیت در بورس د.نمام موارد

38. عبارت است از نرخ افزایش یا کاهش سرمایه گذاری در طول دوره نگهداری داراریی

ا.درجه ریسک ب. نرخ بازده * ج. کارایی د. اثربخشی

39. حالتی است که در آن شرکت به علت پایین بودن ارزش اسمی تصمیم به افزایش ارزش اسمی سهام می گیرد.

ا.تجزیه سهام ب. سهام تجزیه ج.تجمیع سهام * د.سهام جایزه

40.تفاوت میان ارزش واقعی و ارزش روز(بازار) تعیین کننده . ایت.

ا.ریسک ب. حاشیه ایمنی ج.کارایی د."الف " و " ب"*

41.کدام گزینه در مورد انتخاب پورتفوی صحیح نیست؟

ا.سرمایه گذاران آن پورتفوی را انتخاب می کنند که بازده مورد انتظار بالاتری دارد

ب. .سرمایه گذاران آن پورتفوی را انتخاب می کنند که بیشترین انحراف معیار را دارد*

ج.سرمایه گذاران ریسک گریزند

د.سرمایه گذاران سطوح بالاتر ارزش پایانی رابه سطوح کمتر آن ترجیح می دهند

42.کدام گزینه در مورد مطلوبیت سرمایه گذاران درست نیست؟

ا.مطلوبیت نهایی نزولی است ب. تابع مطلوبیت ثروت نسبت به مبدا مختصات محدب است*

ج.هر مبلغ اضافی همیشه مطلوبیت اضافی مثبتی فراهم می کند د.تابع مطلوبیت ثروت همیشه شیب مثبت دارد

43.کدام گزینه بیانگر کارکردهای بازار مالی است؟

ا.جذب و تجهیز پس اندازها و تحصسص بهینه ی منابع ب.تسهیل دادوستدها

ج.توزیع خطر و مدیریت ریسک د.تمام موارد*

44اتولین.بورس معتبر دنیا در کشور . شروع شد.

ا.آمریکا ب. انگلیس ج.نروژ د.هلند*

45.منافع مالکان سهام عادی. نامیده می شود.

ا.منفعت باقیمانده * ب.منفعت ترجیحی ج.حق تقدم د.صرف سهام

سئوالات آزمون "" بورس اوراق بهادار"" – رشته حسابداری(کارشناسی)

پایان ترم . 1. سال : 92/91 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران – دانشکده علوم انسانی

مدت امتحان :70 دقیقه (40 دقیقه تستی و 30 دقیقه تشریحی)- استاد: گلچین

نام : نام خانوادگی: شماره دانشجویی:

پاسخ سئوالات زیر را در زیر و پشت همین برگه بنویسید.

فقط به اندازه ی 5 نمره پاسخ دهید.

به هر سئوال که برای پاسخ دادن انتخاب می کنید به طور کامل پاسخ دهید.

ترکیب سئوالات:مثلا سئوالات 1و 2 /یا / 2و3و4 یا هر انتخاب دیگر به دلخواه

سئوالات تشریحی(5 نمره)

1.انواع دارایی های غیر قابل معامله را نام برده و به اختصار توضیح دهید 2

2.صندوق های سرمایه گذاری ثابت و متغیر و غیر فعال را مقایسه کنید.(وجوه اشتراک و افتراق)3

3.عوامل اثر گذار بر ریسک را نام ببرید.1

4.ارکان بورس اوراق بهادار را نام ببرید1

5.چرا محاسبه ی شاخص های بازار اوراق قرضه مشکل تر از شاخص های بازار سهام است؟2

انواع بازار‌های مالی (Types of financial markets)

در این مقاله به بررسی و توضیح انواع بازار‌های مالی می‌پردازیم.

بازار‌های مالی

بازارهای مالی به طور گسترده به هر بازاری که در آن معامله اوراق بهادار انجام می‌شود، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات و غیره می‌گوییم. وجود این بازار‌ها به منظور کارکرد روان اقتصاد‌های کلان در سطح بین المللی بسیار مهم و حیاتی می‌باشد.

شناخت انواع بازار‌های مالی

بازار‌های مالی یک فضای فیزیکی یا پلتفرم مجازی است، که در آن امکان خرید و فروش سهام و یا سایر دارایی‌های ارزشمند فراهم می‌باشد. مثلا در بازار سهام، سهام چند شرکت خاص به طور عمومی در بین مردم خرید و فروش می‌شود. همچنین در بازار فارکس، پول رایج کشور‌های مختلف بین خریداران و فروشندگان تبادل می‌گردد. بازار‌های مالی در کشور‌هایی که اقتصاد سرمایه‌داری دارند، در سهولت امور اقتصادی نقش مهمی دارند. فعالان بازار (خریدار‌ان و فروشندگان)، با سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های مختلف، سرمایه خود را در این بازار به گردش در می‌آورند.

بازار سهام تنها یکی از انواع بازارهای مالی است. بازارهای مالی با خرید و فروش انواع مختلفی از ابزارهای مالی از جمله سهام، اوراق قرضه، ارزها و مشتقات ایجاد می‌شوند. ایجاد شفافیت در بازارهای مالی به شدت مهم است. این شفافیت سازی با اطلاعاتی از قبیل گزارش‌های فروش،‌ وام‌ها،‌ بدهی‌ها، سودها،‌ قیمت‌های لحظه‌ای و… که در پلتفرم‌های مختلف اطلاع‌رسانی شده و تحلیل‌گرها و معامله‌گر‌ها بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند ایجاد می‌شود. هم‌چنین قیمت سهام یا سایر دارایی‌هایی که در یک بازار مالی خرید و فروش می‌شود،‌ الزاماً نشان‌دهنده‌ی ارزش واقعی آن دارایی نیست و می‌تواند متفاوت باشد.

برخی از بازارهای مالی کوچک با فعالیت اندک هستند و برخی دیگر مانند بورس نیویورک (NYSE) روزانه تریلیون ها دلار اوراق بهادار معامله می شود. بازار سهام یک بازار مالی است که سرمایه گذاران را قادر می‌سازد تا سهام شرکت های سهامی عام را معامله کنند. بازار اولیه مکانی است که شرکت ها برای اولین بار سهام خود را عرضه می کنند، که به آن عرضه اولیه عمومی (IPO) گفته می شود و با این روش سهام شرکت خود را به فروش می رسانند. هر گونه معامله بعدی سهام در بازار ثانویه اتفاق می‌افتد، جایی که سرمایه گذاران اقدام به خرید و فروش اوراق بهاداری را که قبلاً مالک آن هستند، می‌نمایند.

نکته مهم:

قیمت اوراق بهادار در بازارهای مالی ممکن است لزوماً ارزش ذاتی واقعی آنها را منعکس نکند.

انواع بازار‌های مالی

بازار‌های سهام

شاید فراگیرترین بازارهای مالی، بازارهای سهامی باشند. این بازارها مکان‌هایی هستند که شرکت ها سهام خود را در آن منتشر می‌کنند و توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شوند. بازارهای سهام، یا بازارهای بورس، توسط شرکت‌ها برای افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO) استفاده می‌شوند. سهام متعاقباً بین خریداران و فروشندگان مختلف در بازاری که به عنوان بازار ثانویه شناخته می‌شود معامله می‌شود.

شرکت‌کنندگان معمولی در بازار سهام شامل سرمایه‌گذاران و معامله‌گران (هم خرده‌فروشی و هم نهادی) و همچنین بازارسازان (MM) و متخصصانی هستند که نقدینگی را حفظ می‌کنند و بازارهای دوطرفه را ارائه می‌کنند. خرید و فروش سهام در پلتفرم‌های مخصوصی انجام می‌شود. معامله‌گرها، هم می‌توانند به صورت حضوری در سازمان بورس و هم به صورت غیرحضوری با استفاده از پلتفرم‌های واسطه به نام «کارگزار» (Broker) در بازار سهام فعالیت کنند. کارگزاران اشخاص ثالثی هستند که معاملات بین خریداران و فروشندگان را تسهیل می‌کنند، همچنین کارگزار زیرساختی فراهم می‌کند تا خریدارها و فروشنده‌ها به اطلاعات لیست شرکت‌ها،‌ قیمت لحظه‌ای سهام،‌ شرکت در عرضه اولیه سهام و غیره به راحتی دسترسی داشته و معاملات خود را انجام دهند. کارگزار در ازای انجام هر معامله، درصدی از حجم معامله را به عنوان کارمزد دریافت می‌کند.

سهام شرکت ها در بازارهای رسمی بورس‌( نظیر بورس نیویورک (NYSE) یا نزدک) یا خارج از بورس (OTC) معامله می‌شود.

بازارهای خارج از بورس

بازار خارج از بورس (OTC) که مخفف عبارت Over The Counter Markets می‌باشد یک بازار غیرمتمرکز است، به این معنی که مکان‌های فیزیکی ندارد و معاملات به صورت الکترونیکی انجام می شود، که در آن فعالان بازار اوراق بهادار را مستقیماً بین دو طرف بدون کارگزار معامله می‌کنند. در حالی که بازارهای فرابورس ممکن است معاملات سهام خاصی را انجام دهند (قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه به عنوان مثال، شرکت های کوچکتر یا پرریسک تر که معیارهای فهرست بندی بورس ها را ندارند)، بیشتر معاملات سهام از طریق بورس انجام می شود. با این حال، برخی از بازارهای مشتقه منحصراً فرابورس هستند و بنابراین بخش مهمی از بازارهای مالی را تشکیل می دهند. به طور کلی در بازارهای (OTC) حجم نقدینگی و مقررات کمتری وجود دارد و معاملات آن شفافیت دیگر بازارهای مالی را ندارد.

بازارهای اوراق قرضه

اوراق قرضه اوراق بهاداری است که دولت‌ها یا سازمان‌ها به منظور کسب سرمایه برای اجرای پروژه‌های تولیدی، عمرانی، خدماتی و ….. منتشر می‌نمایند. این اوراق دارای تاریخ و سر‌رسید باز‌پرداخت می‌باشند. همچنین نرخ سود آنها مشخص می‌باشد که این نرخ سود از قبل توسط دولت، بانک و یا شرکت مربوطه مشخص می‌شود.

بازار‌های مشتقه

بازار‌های مشتقه اوراقی‌ است که ازیک دارایی مشتق می‌شود. به طور مثال خرید و فروش سهام شرکت‌های آمریکایی که در بورس اوراق بهادار آمریکا می‌باشند تنها برای افرادیکه به بورس آمریکا دسترسی دارند امکان پذیر می‌باشد. بنابراین امکان معامله سهام این شرکت‌ها برای سایرین وجود ندارد. از این‌رو کارگزاران ابزاری به نام مشتقه طراحی کردند که بر اساس نرخ سهام شرکت‌های مربوطه ارزش‌گذاری می شود.

با استفاده از این امکانات می‌توان روی هر چیزی مثل سهام،‌ اوراق قرضه،‌کالا، ارز رایج کشورها،‌ نرخ بهره، شاخص بازار و غیره به صورت دوطرفه معامله کرد.‌ یعنی هم از صعود و هم از نزول قیمت می‌توان به سود رسید.در حقیقت چیزی که توسط معامله‌گرها خرید و فروش می‌شود،‌ از ارزش یک دارایی دیگر مثل کالا،‌ سهام، شاخص، یا ارزدیجیتالی مثل بیت کوین مشتق شده و قیمت آن را دنبال می‌کند. پس یک دارایی مشتق‌شده به تنهایی فاقد ارزش ذاتی است و قیمت آن به ارزش یک دارایی دیگر مرتبط است.

بازار آتی (Futures Contracts) و همچنین (CFD) جزء بازار مشتقه می‌باشند. بازارهای آتی از مشخصات قراردادهای استاندارد شده استفاده می‌کنند. همچنین به خوبی تنظیم می‌شوند و از اتاق‌های پایاپای برای تسویه و تایید معاملات استفاده می‌کنند. بازارهای اختیار معامله، مانند بورس اوراق بهادار هیئت مدیره شیکاگو (CBOE)، به طور مشابه قراردادهای اختیار معامله را فهرست و تنظیم می کنند. بورس اوراق بهادار و اختیار معامله ممکن است قراردادهایی را در طبقات مختلف دارایی، مانند سهام، اوراق بهادار با درآمد ثابت، کالاها و غیره فهرست کند.

بازار فارکس

بازار فارکس (بازار مبادلات ارزی) بازاری است که در آن شرکت کنندگان می‌توانند خرید، فروش، پوشش ریسک و سفته بازی در مورد نرخ مبادله بین جفت ارزها را انجام دهند. به بیان دیگر بازار‌های ارزی به بازاری اشاره دارد که در آن ارز رایج کشورها مثل دلار، یورو،‌ پوند، ین،‌ کرون، فرانک و غیره با هم مبادله می‌شوند. شایان ذکر است بازار فارکس نقدشونده‌ترین بازار در جهان است. بازار ارز بیش از 5 تریلیون دلار معاملات روزانه را انجام می‌دهد که بیشتر از مجموع بازارهای آتی و سهام است.

بازار تبادل ارزهای خارجی یک بازار غیرمتمرکز محسوب می‌شود و از مجموعه‌ای از سیستم‌های کامپیوتری و بروکرها در سراسر جهان تشکیل شده است. از مهم‌ترین فعالان بازار بازار تبادل ارزهای خارجی می‌توان بانک‌ها، کمپانی‌های تبلیغاتی،‌ بانک‌های مرکزی، شرکت‌های مدیریت سرمایه و صندوق‌های پوشش ریسک را نام برد. هم‌چنین بروکرها (همان کارگزارها) و سایر سرمایه‌گذارها و حتی مردم معمولی نیز می‌توانند در بازار تبادل ارزهای خارجی فعالیت کنند و به مبادله‌ی ارز کشورهای مختلف بپردازند.

ایرانیان می‌توانند با استفاده از برخی واسطه‌ها و بروکرهای خارجی در بازار تبادل ارزهای خارجی فعالیت کنیم. کلیه‌ی دارایی‌هایی که از این طریق خرید و فروش می‌شوند در دسته‌ی CFD‌ها قرار می‌گیرند. یعنی دارایی خریداری شده ماهیت واقعی ندارد و بروکر از این راه، امکان معامله‌ی این دارایی‌ها را با ارزش لحظه‌ای واقعی برای ما فراهم می‌کند.

در صورت تمایل می‌توانید با مراجعه به وبسایت www.tahlil.school ، ویدیو آموزشی و مقاله نحوه بررسی کارگزاری‌ها(بروکر‌ها) در بازار فارکس را مشاهده و مطالعه نمایید.

بازار‌های کالا

بازارهای کالا مکان‌هایی هستند که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان برای تبادل کالاهای فیزیکی در آن فعالیت می‌نمایند. کالاهای فیزیکی مانند محصولات کشاورزی (مانند ذرت، دام، سویا)، محصولات انرژی (نفت، گاز، اعتبار کربن)، فلزات گرانبها (طلا، نقره، پلاتین)، یا کالاهای نرم (مانند پنبه، قهوه و شکر) می‌باشند. اینها به عنوان بازارهای کالای نقطه‌ای شناخته می‌شوند، جایی که کالاهای فیزیکی با پول مبادله می‌شوند.

با این حال، عمده معاملات در این کالاها در بازارهای مشتقه انجام می‌شود. از کالاهای لحظه ای به عنوان دارایی‌های اساسی استفاده می‌کنند. معاملات آتی و اختیار خرید کالاها هم در فرابورس و هم در بورس‌های سراسر جهان مانند بورس کالای شیکاگو (CME) و بورس بین قاره‌ای (ICE) مبادله می‌شوند.

بازار‌های ارز دیجیتال

در چند سال گذشته شاهد معرفی و ظهور ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین، اتریوم و غیره هستیم. این‌ها دارایی های دیجیتال غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک چین هستند. امروزه، صدها توکن ارزهای دیجیتال در دسترس هستند و در سراسر جهان در مجموعه‌ای از مبادلات ارز دیجیتال مستقل آنلاین معامله می شوند. این صرافی‌ها میزبان کیف پول‌های دیجیتالی هستند. به این وسیله معامله گران می‌توانند یک ارز رمزنگاری شده را با ارز دیگر یا پول های فیات مانند دلار یا یورو مبادله کنند.

از آنجایی که اکثر صرافی های رمزنگاری پلتفرم های متمرکز هستند، کاربران در معرض هک یا کلاهبرداری هستند. صرافی های غیرمتمرکز نیز در دسترس هستند که بدون هیچ مرجع مرکزی کار می کنند. این صرافی ها امکان تجارت مستقیم همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به یک مرجع واقعی مبادله برای تسهیل تراکنش ها فراهم می کنند. معاملات آتی و اختیار معامله در ارزهای دیجیتال اصلی نیز موجود است.

نمونه‌هایی انواع بازار‌های مالی

بخش های فوق روشن می کند که “بازارهای مالی” از نظر دامنه و مقیاس گسترده هستند. برای ارائه دو مثال عینی دیگر، نقش بازارهای سهام را در آوردن یک شرکت به عرضه اولیه عمومی سهام در نظر می‌گیریم.

بازارهای سهام و عرضه اولیه سهام

یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین بازار مالی، بازار سهام یا همان بورس سهام می‌باشد. در این نوع بازار، سهام شرکت‌های مشخصی توسط سرمایه‌گذارهای مختلف به صورت عمومی خرید و فروش می‌شود. هدف از فروش سهام یک شرکت، افزایش میزان سرمایه و نقدینگی شرکت‌ها به منظور توسعه‌ی کسب‌وکار شرکت است. زمانی که سهام یک شرکت، اولین بار برای فروش در بازار سهام ارائه می‌شود، یک «عرضه اولیه سهام» یا (IPO) برگزار می‌شود و سرمایه‌گذارهایی که به فعالیت آن شرکت اعتقاد دارند،‌ این سهام را خریداری می‌کنند. با فعالیت شرکت و ارائه‌ی خدمات یا کالاها و توسعه‌ی آن کسب‌وکار، به مرور ارزش سهام آن شرکت افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذارها از این راه به سود می‌رسند.

IPO (عرضه اولیه) همچنین به سرمایه گذاران اولیه در شرکت فرصتی برای نقد کردن بخشی از سهام خود ارائه می‌دهد. اغلب در این فرآیند پاداش‌های بسیار خوبی دریافت می‌کنند. در ابتدا، قیمت IPO معمولاً توسط پذیره نویسان از طریق فرآیند قبل از بازاریابی تعیین می‌شود.

ابتدا سهام شرکت در بورس عرضه می‌شود و معاملات در آن آغاز می‌شود.سپس قیمت این سهام با ارزیابی و ارزیابی مجدد ارزش ذاتی و عرضه و تقاضای آن سهام در هر لحظه از زمان توسط سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، تغییر می‌کند.

سوالات متداول بازار‌های مالی

انواع مختلف بازار‌های مالی چیست؟

برخی از نمونه‌های بازارهای مالی و نقش‌های آن‌ها شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، فارکس، کالاها و بازار املاک و مستغلات و چندین مورد دیگر است. بازارهای مالی را می‌توان به بازارهای سرمایه، بازار ارزی، بازارهای اولیه در مقابل ثانویه و بازارهای فهرست شده در مقابل بازارهای فرابورس تقسیم کرد.

بازار‌های مالی چگونه کار می‌کنند؟

علیرغم پوشش بسیاری از طبقات دارایی‌های مختلف و داشتن ساختارها و مقررات مختلف، همه بازارهای مالی اساساً با گرد هم آوردن خریداران و فروشندگان در یک دارایی یا قرارداد و اجازه دادن به آنها برای تجارت با یکدیگر کار می‌کنند. این اغلب از طریق یک حراج یا مکانیزم کشف قیمت انجام می‌شود.

کارکرد‌های اصلی بازار‌های مالی چیست؟

بازارهای مالی به دلایل مختلفی به وجود آمده‌اند، اما اساسی ترین کارکرد این است که امکان تخصیص کارآمد سرمایه و دارایی ها در یک اقتصاد مالی را فراهم کند. بازارهای مالی با اجازه دادن به بازار آزاد برای جریان سرمایه، تعهدات مالی و پول، اقتصاد جهانی را روان‌تر می‌کنند. در عین حال به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند در افزایش سرمایه در طول زمان مشارکت کنند.

چرا بازار‌های مالی مهم هستند؟

بدون بازارهای مالی، گردش سرمایه در جوامع به طور کارآمد اتفاق نمی‌افتد. همچنین فعالیت‌های اقتصادی مانند تجارت، معامله، سرمایه گذاری و فرصت‌های رشد به شدت کاهش می‌یابد.

چه کسانی وارد بازار‌های مالی می‌شوند؟

شرکت‌ها از بازارهای سهام و اوراق قرضه برای جذب سرمایه از سرمایه گذاران استفاده می‌کنند. سفته بازان به طبقات مختلف دارایی نگاه می‌کنند تا روی قیمت های آینده شرط بندی کنند. معامله‌گران محافظه‌کار از بازارهای مشتقه برای کاهش ریسک‌های مختلف استفاده می‌کنند. کارگزاران اغلب به عنوان واسطه ای عمل می‌کنند که خریداران و فروشندگان را با هم جمع می‌کنند و برای خدمات خود کمیسیون یا هزینه‌ای دریافت می‌کنند.

شایان ذکر است داشتن دانش کافی برای ورود به بازار‌های مالی برای بهبود عملکرد توصیه می‌شود در صورت تمایل می‌توانید با مراجعه به وبسایت مدرسه تحلیل با دوره‌های آموزشی تحلیل تکنیکال آشنا شوید.

جمع بندی

در این مقاله به معرفی انواع بازار‌های مالی پرداختیم. همانطور که گفتیم بازار‌های مالی شامل بازار سهام، بازار (OTC)، بازار اوراق قرضه، بازار ارزی، بازار مشتق، بازار فارکس، بازار کالا و بازار ارز‌های دیجیتال می‌باشند. بازار فارکس دارای بیشترین حجم معاملات می‌باشد و بنابراین نقد‌شوندگی بسیار بالایی دارد. لازم به ذکر است بازار ارز‌های دیجیتال حدود یک دهه قدمت دارد و بسیار در حال رشد می‌باشد.

همانطور که بیان کردیم بازار سهام معروف‌ترین بازار مالی است و مکانی به منظور خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف می‌باشد. در کل می‌توان قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه گفت بازار‌های مالی نقش بسیار مهمی در اقصاد کشور‌ها و همچنین اقتصاد جهان دارند.

اوراق قرضه آتی چیست؟

اوراق قرضه آتی (Futures) مشتقات مالی هستند که خریدار را مجاب می‌کند تا اوراق قرضه را در تاریخی مشخص و با قیمتی از پیش تعیین‌شده به فروش برسانند یا خریداری کنند. اوراق قرضهٔ آتی در بازار مبادلات آتی عرضه شده و از طریق یک کارگزاری خریدوفروش می‌گردند. «قیمت» و «تاریخ انقضا» اوراق قرضه در زمانی که اوراق قرضهٔ آتی فروخته یا خریده می‌شود تعیین می‌گردند.

اگر به طور اتفاقی با دیجی کوینر آشنا شده اید و هیچ اطلاعاتی در مورد اوراق قرضه ندارید پیشنهاد می‌کنیم قبل از مطالعه ادامه مطلب، مقاله «اوراق قرضه چیست؟» را مطالعه نمایید.

توضیحاتی در مورد اوراق قرضه آتی

اوراق قرضه آتی نوعی از توافق می‌باشند که بین دو طرف معامله انجام می‌شود. یک طرف خرید را قبول کرده، طرف دیگر توافق می‌کند تا دارایی پایه را با قیمت از پیش توافق شده در تاریخ معینی در آینده به فروش برساند. در روز تسویهٔ قرارداد آتی، فروشنده ملزم است تا دارایی را به دست خریدار برساند. دارایی پایه یک قرارداد آتی می‌تواند یک کالا یا یک ابزار مالی، مانند یک اوراق قرضه باشد.

نکات مهم اوراق قرضه آتی:

1. اوراق قرضه آتی قراردادهایی هستند که به خریدارشان این اجازه را می‌دهند تا این اوراق را با قیمتی از پیش تعیین شده و در تاریخی که امروز تعیین شده است خریداری نمایند.
2. یک اوراق قرضه آتی در کارگزاری‌های آتی خریدوفروش می‌شود. این خریدوفروش‌ها در قالب یک کارگزاری ارائه‌دهندهٔ خدمات خریدوفروش قراردادهای آتی انجام می‌گیرند.
3. اوراق قرضه آتی توسط معامله‌گران برای سود بردن از تغیرات قیمت اوراق قرضه یا برای حفظ ارزش دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. از اوراق قرضه آتی برای معامله‌گری و محافظت (از دارایی) در برابر تغییرات نرخ بهره استفاده می‌شود.

اوراق قرضه آتی توافقنامه‌هایی هستند که طی آن‌ها باید دارایی ذکر شده به دولت یا اوراق قرضه خزانه‌داری برسد. اوراق قرضه آتی توسط بازارهای آتی استاندارد می‌شوند و شایان ذکر است که این اوراق جزو یکی از بخش‌های بازار با نقدینگی بسیار بالا محسوب می‌شوند. یک بازار با نقدینگی بالا بدین معنی است که در آن بازار خریداران و فروشندگان زیادی وجود دارند، که این اجازه را به فعالان بازار می‌دهد تا جریانات معاملاتی‌شان به‌سرعت و بدون تأخیر انجام پذیرد.

از اوراق قرضه آتی برای محافظت، سفته‌بازی و یا کسب سود قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه و یا خرید یک دارایی و فروش آن با قیمتی متفاوت و در بازاری متفاوت (که در انگلیسی به این عمل آربیتراژ اطلاق می‌گردد.) استفاده می‌شود. محافظت کردن (Hedging) به معنی سرمایه‌گذاری به‌صورتی است که باعث محافظت از سهام و اوراق خریداری شده گردد. سفته‌بازی به سرمایه‌گذاری در محصولاتی با ریسک بالا گفته می‌شود، که در قبال این ریسک زیاد سرمایه‌گذاران به دنبال کسب سود بالا نیز می‌باشد. (High Risk – High Reward). از خریدوفروش بلافاصله در بازارهای مختلف (Arbitrage) می‌توان در زمانی که تعادلی بین قیمت‌ها وجود ندارد و معامله‌گران مایل‌اند که با خریدوفروش هم‌زمان دارایی‌ها یا سهام به سود دست یابند، استفاده می‌گردد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آربیتراژ می‌توانید از مطلب آموزشی «آربیتراژ چیست؟» دیدن نمایید.

وقتی دو طرف قرارداد با هم برای معاملهٔ اوراق قرضه آتی به‌توافق می‌رسند،‌ در واقع در مورد قیمت پرداختی خریدار و تاریخ تحویل دارایی توسط طرف فروشنده به توافق دست پیدا می‌کنند. برای مثال، در نظر بگیرید که فروشنده‌ای اوراق خزانه‌داری‌ای با تاریخ سررسید 30 ساله را به فروش رسانده است. او باید در تاریخ مشخص شده این دارایی را به خریدار تحویل نماید.

اوراق قرضه آتی می‌توانند تا تاریخ سررسیدشان نگهداری شوند، و یا قبل از رسیدن به تاریخ سررسید بسته شوند. بستن این اوراق قرضه آتی در هر زمانی (بسته به قیمت اوراق قرضه در آن زمان) می‌تواند منجر به سود یا زیان برای خریدار این اوراق شود.

اوراق قرضه قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه آتی در کجا معامله می‌شوند؟

محل اصلی معاملات اوراق قرضه آتی، هیئت بازرگانی معاملات شیکاگو (Chicago Board of Trade – CBOT) می‌باشد که خود جزئی از بازار مبادلات شیکاگو (Chicago Mercantile Exchange – CME) می‌باشد. قراردادها معمولاً به صورت سه ماه و در چهار ماه مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر منقضی می‌شوند. قراردادهای اوراق قرضه آتی این بازار ها شامل موارد زیر می‌باشند:

1. اسناد 13 هفته‌ای خزانه‌داری (13 – Week Treasury Bills. T-Bills)
2. اسناد خزانه‌داری 2 ساله، 3 ساله، 5 ساله و 10 ساله (Treasury notes – T-Notes)
3. اوراق آتی کلاسیک و فوق‌العادهٔ خزانه‌داری (Classic and Ultra Treasury Bonds, T-bonds)

اوراق قرضه آتی توسط یک سازمان نظارتی به نام «کمیسیون معاملات کالای آتی – Commodity Futures Trading Commission (CFTC)» مورد تنظیم و نظارت قرار دارند. از نقش‌های این کمیسیون می‌توان به اطمینان از انجام معاملات در وضعیتی منصفانه، مساوات و نظارت بر خروج‌های متداوم از بازار به‌همراه جلوگیری از کلاهبرداری اشاره نمود.

معاملات پُرریسک در اوراق قرضه آتی

قراردادهای آتی اوراق قرضه به معامله‌گر امکان معاملات پُرریسک با حرکات قیمتی و تعیین یک میزان حداقل قیمتی برای فروش در آینده را می‌دهد. (به این عمل در زبان انگلیسی Locking in the Price اطلاق می‌گردد. در این روش، خریدار و فروشنده در مورد یک قیمت حداقلی و بندهای قرارداد فروش با یکدیگر به توافق می‌رسند). اگر قیمت اوراق قرضه یک معامله‌گر پس از خرید او روبه‌افزایش بگذارد و در تاریخ انقضایش در قیمتی بالاتر از قیمت ذکر شده در اوراق بسته شود، معامله‌گر به سود دست یافته است. در این حالت،‌ معامله‌گر می‌تواند اوراق را دریافت نماید و یا با یک معامله فروش، معامله خرید خود را ببندد و از اختلاف قیمتی میان این دو معامله، کسب سود کند.

بالعکس، معامله‌گر می‌تواند قرارداد اوراق قرضه آتی خود را با پیش‌بینی این مهم که قیمت آن تا تاریخ سررسیدش افت خواهد نمود به فروش بگذارد. در اینجا نیز معامله‌گر می‌تواند پیش از سررسید اوراق، این قرارداد را معامله کند، بدین ترتیب خالص سود یا زیان معامله‌گر در حسابش لحاظ خواهد شد.

اوراق قرضه آتی پتانسیل تولید سودهای قابل‌توجهی را دارند زیرا قیمت آن‌ها می‌تواند توسط فاکتورهای گسترده‌ای نوسان کند، فاکتورهایی مانند تغییرات نرخ بهره، تغییر میزان تقاضا در بازار و شرایط اقتصادی موجود در جامعه، همگی بر روی قیمت این اوراق اثر گذارند. اما این نوسانات قیمتی اوراق قرضه آتی به‌مانند یک تیغ دو لبه عمل می‌کنند و می‌توانند باعث از بین رفتن بخش بزرگی از سرمایهٔ شخص سرمایه‌گذار نیز شوند.

اوراق قرضه و مارجین

بسیاری از اوراق قرضه با مارجین نیز معامله می‌گردند، این بدین معنی است که سرمایه‌گذار تنها باید بخشی از مبلغ کل مورد نیاز برای خرید این اوراق را به‌حساب کارگزاری واریز نماید. به‌عبارتی دیگر، معاملات بازارهای آتی معمولاً با استفاده از ضریب اهرمی بالا (High Leverage) انجام می‌گیرند و سرمایه‌گذار نیازی ندارد تا 100 درصد مبلغ یک معامله را برای ورود به آن معامله بپردازد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مارجین می‌توانید از مطلب آموزشی «خرید با مارجین چیست؟» دیدن نمایید.

کارگزار مقداری پول تحت عنوان مارجین اولیه (پایه) (Initial Margin) از سرمایه‌گذار دریافت می‌کند. با وجود این که این مبادلات نیازمند مقدار مارجین حداقلی‌ای می‌باشند، اما میزان مارجین اولیه متناسب با سیاست‌های هر کارگزاری، نوع اوراق قرضه و میزان اعتبار معامله‌گر متفاوت می‌باشد. با این وجود، اگر قیمت اوراق قرضه آتی شروع به کاهش شدید کند، کارگزاری ممکن است معامله‌گر را مارجین کال (Margin Call – در حالتی رخ می‌دهد که طی آن، موجودی شما درحساب کارگزاری به‌سطحی کمتر از سطح تعیین‌شده توسط کارگزاری سقوط می‌کند.) کند. در این حالت معامله‌گر باید مبلغی پول را به حساب خود نزد کارگزاری واریز نماید. اگر این مبلغ واریز نگردد، کارگزاری این اختیار را دارد تا اوراق شما را نقد کرده و موقعیت معاملاتی شما را ببندد.

نکتهٔ مهم: قبل از انجام معامله با مارجین، حتماً از مفاهیم این موضوع و پیامدهای آن اطلاعات کافی را کسب نمایید. کارگزاری‌ها اطلاعاتی را دربارهٔ مارجین حداقلی مدنظرشان را در سایت‌های خود قرار داده‌اند.

ریسک معامله کردن اوراق قرضه آتی برای هر دو طرف خریدار و فروشنده تقریباً بی‌نهایت است. این ریسک‌ها شامل تغییرات قیمتی بسیار شدید در بازهٔ زمانی بین تاریخ توافق و تاریخ سررسید این اوراق می‌باشد. همچنین استفاده از ضریب اهرمی (Leverage) نیز خود می‌تواند ضررهای احتمالی در این معاملات را تشدید نماید.

تحویل اوراق قرضه آتی

همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم،‌ فروشندهٔ اوراق قرضه آتی می‌تواند اوراقی را که می‌خواهد به دست طرف خریدار برساند را انتخاب نماید. اوراقی که برای تحویل انتخاب می‌شوند را معمولاً «ارزان‌ترین اوراق قابل تحویل– Cheapest to Deliver یا CDT» می‌نامند. این اوراق در آخرین تاریخ تحویل هر ماه تحویل می‌شوند. اوراق CTD ارزان‌ترین دارایی‌های مجاز برای راضی نمودن شخص مقابل به قبول بندهای قرارداد آتی به‌شمار می‌روند. از CTDها معمولاً برای معامله اوراق قرضه خزانه‌داری استفاده می‌شود. البته تنها از اوراقی که هنوز تاریخ سررسیدشان فرا نرسیده و یا دارای نرخ کوپنی معینی هستند می‌توان برای این منظور استفاده کرد.

نکتهٔ مهم: بسیاری از معامله‌گران اوراق قرضه آتی پوزیشن‌هایشان را پیش از زمان تحویل می‌بندند، در واقع بسیاری از کارگزاری‌های آتی از مشتریان درخواست می‌کنند تا موقعیت معاملاتی‌شان را پیش از فرا رسیدن موعد سررسید تغییر دهند.

فاکتورهای مهم در تعویض اوراق قرضه

اوراقی که تحویل می‌شوند طی یک سیستم تبدیلی بازار مبادلات مورد محاسبه قرار گرفته و استاندارد می‌شوند. از فاکتور تبدیلی برای برابر ساختن تفاوت در میزان نرخ کوپن و بهره منتجه در انواع اوراق تحویلی استفاده می‌شود. بهرهٔ منتجه بهره‌ای است که جمع‌آوری شده ولی هنوز پرداخت نگردیده است. اگر یک قرارداد بر روی نرخ کوپنی 6 درصد تأکید کرده باشد، فاکتور تبدیلی موارد زیر خواهد بود:

1. کمتر از 1 برای اوراقی با نرخ کوپنی پایین 6 درصد
2. بیشتر از 1 برای اوراقی با نرخ کوپنی بالای 6 درصد

قبل از این که معاملهٔ این قرارداد صورت گیرد، بازار، فاکتور تبدیلی هر اوراق قرضه را به‌صورت عمومی اعلام خواهد کرد. برای مثال، فاکتور تبدیلی 0.8112 بدین معنی است که این اوراق تقریباً برابر با 81 درصد یک اوراق قرضه با نرخ کوپنی 6 درصدی ارزش‌گذاری شده است.

قیمت اوراق قرضه آتی می‌تواند طبق تاریخ سررسید طبق فرمول زیر مورد محاسبه قرار گیرند:

قیمت = (قیمت اوراق قرضه آتی × فاکتور تبدیلی) + بهره منتجه

محصول این فاکتور تبدیلی و قیمت آتی این اوراق قرضه برابر با قیمت از پیش تعیین‌شده موجود در بازارهای آتی خواهد بود. (قیمت از پیش تعیین شده – Forward Price – به قیمتی تحویلی یک دارایی یا یک کالای پایه اطلاق می‌شود. طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر در مورد زمان پرداخت نیز به توافق می‌رسند.)

مدیریتِ پوزیشن‌های اوراق قرضه آتی

هر روز و پیش از تاریخ انقضا، موقعیت‌های خرید (buy) و فروش (sell) حساب معامله‌گران بازار به‌صورت بازار به بازار‌ (Market to Market – MTM) بررسی شده و طبق نرخ‌های کنونی تنظیم می‌شوند. (روش بازار به بازار – MTM – روشی جهت اندازه‌گیری ارزش منصفانه حساب‌ها و نوسانات دارایی‌ها و بدهی‌ها در طول زمان می‌باشد.). وقتی که نرخ بهره افزایش می‌یابد، قیمت اوراق قرضه شروع به کاهش می‌کنند، زیرا اوراقی با نرخ بهره ثابت در این حالت از جذابیت کمتری نسبت به اوراقی با نرخ بهرهٔ متغیر دارند. بالعکس، اگر نرخ بهره کاهش پیدا کند، قیمت اوراق قرضه افزایش پیدا می‌کند زیرا سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق قرضه دارای نرخ بهره ثابت (که در این شرایط بازاری گزینه‌ای جذاب به‌شمار می‌آیند.) هجوم می‌آورند.

برای مثال، اوراق قرضه آتی خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا را در روز اول در نظر بگیرید. اگر نرخ بهره در روز دوم افزایش یابد، ارزش این اوراق خزانه‌داری (Treasury Bonds, T – Bonds) کاهش می‌یابد. حساب مارجین خریداران آتی بدهکار می‌شوند تا این ضرر را منعکس نمایند. در همین زمان، حساب فروشندگان آتی به دلیل سود به‌دست آمده طی حرکت قیمتی بستانکار می‌شود. در حالت عکس، اگر نرخ بهره کاهش یابد،‌ قیمت این اوراق افزایش را تجربه می‌کنند،‌ حساب خریداران آتی سود کرده و حساب فروشندگان آتی بدهکار شده و زیان را تجربه می‌کنند.

مزایا:

1. معامله‌گران می‌توانند بر روی حرکات قیمتی اوراق قرضه برای مقدار تعیین شده در آینده، معامله کنند.
2. قیمت این اوراق می‌تواند نوسانات شدیدی را تجربه نماید که این خود قیمت بازار و ارزش‌گذاری اوراق قرضه به معامله‌گران این اجازه را می‌دهد تا سودهای قابل‌توجهی را به‌دست آورند.
3. معامله‌گران باید تنها درصد کوچکی از ارزش کل قراردادهای آتی را در ابتدای امر تأمین نمایند.

معایب:

1. ریسک ضررهای هنگفت با توجه به نوسانات قیمتی و استفاده از قابلیت مارجین در این معاملات وجود دارد.
2. در صورت کاهش قیمت از حد تعیین‌شده، معامله‌گران در خطر مارجین کال شدن قرار دارند و پس از آن باید مبلغی پول را برای جبران زیان به کارگزاری پرداخت نمایند.
3. همان گونه که استفاده از وام‌های مارجین می‌تواند سود را چند برابر کند، می‌تواند در چند برابر شدن زیان نیز تأثیر مستقیمی بگذارند.

مثال‌هایی واقعی از اوراق قرضه آتی

یک معامله‌گر تصمیم می‌گیرد تا یک قرارداد اوراق قرضه آتی خزانه‌داری (Treasury Future Bonds) با تاریخ سررسید 5 ساله با ارزش اسمی 100.000 دلار را خریداری نماید و این بدین معنی است که در تاریخ انقضای این قرارداد، 100.000 دلار به او پرداخت خواهد شد. معامله‌گر این خرید را با مارجین انجام داده و برای شروع و تسهیل معامله‌اش مبلغ 10.000 دلار را به‌حسابش در کارگزاری واریز می‌نماید.

قیمت اوراق قرضه خزانه‌داری برابر با 99 دلار است، که در مجموع برابر با 990.000 دلار آتی می‌باشد. در طی چند ماه بعدی، اقتصاد رشد کرده و شرایط اقتصادی بهبود می‌یابد و نرخ بهره شروع به افزایش کرده و قیمت این اوراق قرضه را به‌سمت پایین هُل می‌دهد.

در تاریخ سررسید، اوراق قرضه خزانه‌داری با قیمت 98 دلار یا 980.000 دلار آتی معامله می‌شود. معامله‌گر در این معامله به میزان 10.000 دلار ضرر را تجربه نموده است. اختلاف دو رقم نیز تسویه می‌گردد، بدین معنی که معامله اصلی (خرید) و معامله فروش از یکدیگر کسر شده و سود و زیان کسب‌شده در حساب سرمایه‌گذار در کارگزاری لحاظ می‌گردد.

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.

ارائه سررسیدهای یک‌ساله در بازار اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران

شرکت بورس اوراق بهادار تهران با توجه به درخواست فعالان بازار، قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای یک‌ساله را در راستای امکان استفاده از استراتژی‌های معاملاتی با افق‌های زمانی متنوع، در نمادهای بنیادی بازار ارائه می کند.

به گزارش نبض بورس به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل بورس اوراق بهادار تهران، وحیدمطهری‌نیا سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزار‌های نوین مالی، با بیان مطلب فوق اظهار داشت: قرارداد‌های اختیارمعامله مبتنی بر سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با سررسید شهریور ۱۴۰۲، هم‌اکنون در بازار اختیار بورس تهران فعال بوده و قابل معامله می‌باشند. همچنین دوره معاملاتی قرارداد‌های اختیارمعامله سهام شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) با سررسید مهرماه ۱۴۰۲ نیز از روز سه‌شنبه (۲۲ شهریور ماه ۱۴۰۱) آغاز خواهد شد. قرارداد‌های اختیارمعامله یکساله بر روی سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) نیز به زودی ارائه خواهد گردید.

سرپرست مدیریت عملیات بازار ابزار‌های نوین مالی افزود: نکته مهم در ارزشگذاری قرارداد‌های اختیارمعامله با سررسید‌های بلندمدت، لحاظ سود تقسیمی دارایی‌های پایه اوراق اختیارمعامله مبتنی بر آن است.

مطهری نیا تصریح کرد: چنانچه دارایی پایه قرارداد‌های اختیارمعامله در طول دوره معاملاتی این قرارداد‌ها مشمول پرداخت سود نقدی شوند، این مبلغ باید در ارزشگذاری قیمت (پریمیوم) قرارداد‌های اختیارمعامله مبتنی بر همان دارایی پایه، لحاظ می‌شود.