حجم مبنا در بورس چیست؟
حجم مبنا باعث میشود که هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و همچنین از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری شود. حجم مبنا در بازار تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی سرمایه حداقل تعداد سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم بتواند تا دامنه نوسان کامل رشد یا افت داشته باشد. حجم مبنا برای هر سهم متفاوت می باشد و بر اساس تعداد کل سهام شرکت حساب میشود .
حجم مبنا در بیشتر موارد برای شرکت های بورسی ۰.۰۰۰۸ تعداد سهام شرکت در نظر گرفته می شود و حجم مبنا برای شرکت های فرابورس ۱ می باشد.حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز در قیمتی به ثبت برسد.حجم مبنا ابزاری است که تنها در بورس تهران برای کمک به حفظ آرامش در معاملات از آن استفاده میشود. در تعیین میزان آن هیچ معامله گری دخالت نداشته و به‌طور خودکار توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری میشود.
تاریخچه شکل گیری حجم مبنا
حجم مبنا برای کنترل و جلوگیری رشد بی رویه قیمت سهام در سال ۱۳۸۲تصویب شد. براین اساس درابتدای این قانون و در سال ۸۲ اساس براین بود که ۱۵% از سهام کل یک شرکت طی یکسال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال۲۵۰روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم ۰۰۰۶/۰ تعداد کل سهام شرکت میشد.
از ابتدای سال۱۳۸۳این قانون تغییر کرد و از۱۵درصد به ۲۰% افزایش یافت و حجم معاملات روزانه به ۰۰۰۸/۰ کل سهام شرکت افزایش یافت.اما از سال ۱۳۹۳ به بعد به ۱۰ درصد کاهش یافته و تا به امروز ثابت مانده است؛ بنابراین حجم مبنای روزانه یک سهم به ۰.۰۰۰۴ (چهار ده‌هزارم) تبدیل گردید و ابتدای هر هفته در صفحه نماد هر سهم قرار می‌گیرد.
نکته: در تمام شرکتهای بورسی در حال حاضر باید ۱۰ درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال مورد معامله قرار بگیرد تا قیمت اصلی/پایانی آن بتواند به بالاترین یا پایین‌ترین حد خود برسد.
برای دسترسی به حجم مبنای یک سهام باید به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران (tsetmc.com) مراجعه کرده و در قسمت جست و جو نماد مورد نظرتان را پیدا و به صفحه آن نماد بروید.
مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا
هدف اصلی از مشخص کردن حجم مبنا کنترل بر روی نوسانات قیمت می باشد که ممکن است تحت تاثیر حجم معاملات قرار گیرد.در حالت کلی به منظور مطمئن شدن از اینکه تغییر قیمت سهام قابل اطمینان باشد منطقی میباشد که تعداد زیادی سهم در قیمت جدید معامله خواهد شد مگر اینکه فقط با معامله یک سهم در قیمت های غیرمنطقی امکان دارد قیمت و نوسان کاذب برای آن سهم بوجود آورد.
پس میزان حجم معاملات طبق اندازه هر شرکت باید زیاد باشد تا بشود به نوسانات قیمت آن متکی شد مگر اینکه در تعداد پایینی از حجم معاملات ریسک بالای قیمت های کاذب از طرف بازیگران و نوسان گیران وجود دارد.
حجم مبنا شیب روند های صعودی و نزولی را متعادل میکند و همانطور که گفته شد هدف اصلی آن منطقی کردن روند قیمتی شرکت هاست و باعث شد تا رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت، در صورت معامله شدن تعداد سهام بالایی باشد.حجم مبنا باعث شد تا هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری کرد و باعث شد که سرمایه گذاران زیادی جذب بورس شوند.
مزایا و معایب حجم مبنا
حجم مبنا باعث جلوگیری از ایجاد قیمت های کاذب میشود اما به این نکته هم توجه کنید که در مواقعی مانند تشکیل صف های خرید و فروش باعث بلوکه شدن مقدار بسیار زیادی از پول میگردد و باعث میشود نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند شود. تاثیر حجم مبنا بر قیمت سهام بر کسی پوشیده نیست و باید به آن توجه ویژه داشت.
در مواقعی که میزان حجم معاملات بسیار پایین می آید که سرمایه گذاران در بورس در این شرایط می گویند سهم خشک شده است و همچنین نوسانی هم نمی کند.در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچگونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می کند تا معاملات انجام گیرد و همچنین قیمت مورد نظر خریداران تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.
زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجم مبنای بیشتری هم دارد بر همین اساس، در معاملات سهام شرکتهای بزرگ که حجم مبنایشان زیاد است، بعضی وقتها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکتهای کوچک دارند. کسانی که به فکر نوسان‌گیری هستند، دل خوشی از نوسانات کم ندارند، زیرا سودشان به فراوانی نوسانات در کوتاه‌مدت استوار است، به همین دلیل اغلب اوقات در سهام شرکتهای کوچک و مخصوصا سهام پذیرفته شده در فرابورس معامله می‌کنند.
چرا حجم مبنای برخی از شرکت‌ها ۱ است؟
این قانون فرابورس است که شرکت‌هایی که در بازار فرابورس پذیرفته شده‌اند حجم مبنای ۱ دارند.همچنین نمادها در روز بازگشایی (بعد از مجمع، بعد از تعدیل، بعد از شفاف سازی و…) با حجم مبنای ۱ بازگشایی می‌شوند.
در معاملات شرکت هایی که در فرابورس پذیرفته شده اند حجم مبنا اعمال نمیگردد و به همین دلیل حجم مبنای این شرکت ها ۱ است به این معنی که سهم با هر میزان قیمتی مورد معامله قرار بگیرد تا آن قیمت نوسان خواهد کرد و ربطی هم به حجم معاملات ندارد.
البته توجه داشته باشید که برای محاسبه قیمت پایانی همان میانگین وزنی را در نظر میگیرند.علاوه بر شرکت های فرابورسی حجم مبنای سهام شرکت ها هم در روز بازگشایی نماد که میتواند علت های مختلفی مانند افزایش سرمایه، عرضه اولیه، پس از مجمع،تقسیم سود نقدی و … داشته باشد هم ۱ است تا به دلیل اینکه دامنه نوسان در یک چنین روزی وجود ندارد، قیمت سهام طبق عرضه و تقاضا مشخص گردد.
حجم مبنا شرکت ها پس از افزایش سرمایه چگونه است؟
شرکت های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت ها کم یا زیاد می شود.بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجم مبنای شرکت های بورسی تغییر میکند و به محاسبه حجم مبنای جدید برای آن‌ها میپردازند.
فرمول و محاسبه حجم تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی مبنا
حجم مبنا حداقل تعداد سهمی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در دامنه نوسان کامل رشد کند یا کاهش یابد. طبق قانون، در یک سال باید حداقل ۲۰ درصد از کل سهام یک شرکت معامله شود. اگر تعداد روزهای کاری یک سال را ۲۵۰ فرض کنیم، حجم مبنای روزانه ۰٫۰۰۰۸ (هشت ده هزارم) کل سهم است.
مثلاً اگر شرکتی ۱۰۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۸۰ هزار سهم خواهد بود. بنابراین، باید حداقل ۸۰ هزار سهم معامله شود تا تغییرات قیمت آن روز در سهم اعمال شود.
بیشترین مبلغ حجم معاملات حجم مبنا یک میلیارد تومان میباشد؛ یعنی درصورتی که ارزش ۰٫۰۰۰۸ تعداد سهم یک شرکت بیشتر از یک میلیارد تومان شود، باعث کاهش عدد مورد نظر خواهد شد.
کمترین ارزش معادله هم باید ۵۰ میلیون تومان باشد. چون شرکت‌هایی که قیمت سهم آن‌ها بالا است اگر بخواهند حجم مبنا را ۰٫۰۰۰۸ در نظر بگیرند، امکان دارد میزان ارزش معاملاتی آن ها خیلی بالا باشد. بر همین اساس است که سقفی را به عنوان حداکثر در نظر گرفته اند.
مثال هایی از حجم مبنا
برای درک بهتر مثالی از حجم مبنا می زنیم:
مثال اول
قیمت پایانی یک سهم ۱۵,۰۰۰ ریال است. میانگین وزنی قیمت سهمی را به دست آورید که اطلاعات معاملات آن به صورت زیر است:
- ۱۰,۰۰۰ سهم با قیمت مثبت ۵ درصد قیمت پایانی
- ۱۵,۰۰۰ سهم با قیمت منفی ۱ درصد قیمت پایانی
- ۲۲,۰۰۰ سهم با قیمت مثبت ۲٫۵ درصد قیمت پایانی
- ۵۰,۰۰۰ سهم با قیمت پایانی
پاسخ: میانگین وزنی قیمت به صورت زیر به دست می‌آید:
۱۰ , ۰۰۰ × ۵ + ۱۵ , ۰۰۰ × ( − ۱ ) + ۲۲ , ۰۰۰ × ۲٫۵ + ۵۰ , ۰۰۰ × ۰ ۱۰ , ۰۰۰ + ۱۵ , ۰۰۰ + ۲۲ , ۰۰۰ + ۵۰ , ۰۰۰ = ۹۰ , ۰۰۰ ۹۷ , ۰۰۰ = ۰٫۹۳
بنابراین، میانگین وزنی قیمت سهم، ۱,۵۰۰ به علاوه ۰٫۹۳ درصد، یعنی ۱۵,۱۳۹ ریال است.
مثال دوم
فرض کنید تعداد سهام یک شرکت، ۲۰۰ میلیون باشد. حجم مبنای آن را محاسبه کنید.
پاسخ: همانطور که گفتیم، حجم مبنا برابر با ۲۰ درصد تعداد کل سهم تقسیم بر ۲۵۰ روز کاری است. بنابراین، داریم:
۲۰۰ , ۰۰۰ , ۰۰۰ × ۰٫۲ ۲۵۰ = ۱۶۰ , ۰۰۰ = حجم مبنا
بنابراین، حجم مبنای سهم مورد نظر، ۱۶۰,۰۰۰ است.
مثال سوم
فرض کنید اطلاعات مربوط به معاملات سهام مثال قبل، به صورت زیر باشد:
- قیمت پایانی روز قبل: ۲۰,۰۰۰ ریال
- میانگین وزنی قیمت سهم در روز جاری: ۲۰,۸۰۰ ریال
- تعداد سهام معامله شده: ۸۰,۰۰۰ سهم
پاسخ: طبق فرمولی که برای قیمت پایانی ارائه کردیم، مقادیر زیر را داریم:
- P 1 = 20 , 000
- P 2 = 20 , 800
- M = 160 , 000
- N = 80 , 000
همانطور که می‌بینیم، حجم معاملات روز جاری کمتر از حجم مبنا است و نمی‌توانیم قیمت پایانی را برابر با میانگین وزنی قیمت معاملات قرار دهیم. قیمت پایانی روز جاری به صورت زیر محاسبه میشود:
P 2 = 20 , 000 + [ ( 20 , 800 – ۲۰ , ۰۰۰ ) ۸۰ , ۰۰۰ ۱۶۰ , ۰۰۰ ] = ۲۰ , ۴۰۰
قیمت آخرین معامله
آخرین قیمتی که یک سهم روی تابلو بین خریدار و فروشنده معامله میشود، قیمت آخرین معامله است. به این صورت که حتی اگر یک سهم مورد معامله قرار بگیرد قیمت معامله تغییر خواهد کرد و حجم معاملات در قیمت معامله تأثیری ندارد.
قیمت اصلی/پایانی
قیمت اصلی یا پایانی یک سهم به میانگین قیمت‌های مورد معامله سهام در یک روز گفته میشود. از همین رو به قیمت پایانی، میانگین وزنی هم گفته میشود و حجم معاملات در قیمت پایانی کاملاً تأثیر دارد.
سخن آخر
بازار بورس، بازاری همراه با ریسک است، لذا سازمان بورس و اوراق بهادار تهران همواره در تلاش برای به حداقل رساندن ریسک و اتخاذ قوانینی در جهت ایجاد فضایی امن برای انجام معاملات است. ازاین‌رو حجم مبنا را به‌عنوان ابزاری برای کمک به حفظ آرامش تعیین کرده است.
در کنار تمام مزایای حجم مبنا که در این مقاله به آن اشاره گردید، به معایب آن نیز پرداختیم و در نهایت اشاره کردیم که سازمان بورس برای رفع مشکلات و معایب ناشی از آن نیز راهکارهایی اندیشیده و حجم مبنا را به ابزاری کارآمد و ضروری در معاملات بورس تهران تبدیل نموده است.
تفاوت قیمت پایانی با قیمت معامله شده در بازار بورس چیست؟
با سری مقالات آموزشی سایت ایتسکا (خانه بورس ایران) در خدمت علاقه‌مندان تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی بازارهای مالی هستیم. در این مقاله به بررسی تفاوت قیمت پایانی با قیمت معامله‌شده در بازار بورس ایران خواهیم پرداخت.
مقدمه
بعد از آن که در کارگزاری ثبت‌نام کردم، به مدت سه روز با هیجان تمام منتظر کد بورسی بودم تا به‌محض صادر شدن و اختصاص رمز از سمت کارگزاری شروع به معامله کنم.
روزی که کارگزاری اطلاعات کد بورسی و رمز عبور را برایم ایمیل کرد با تمام هیجانم به‌سرعت وارد پنل کارگزاری شدم تا سهمی را بخرم که دوست بورسی‌ام معرفی کرده بود.
به محض ورود متوجه وجود دو قیمت در پنل کارگزاری شدم؛ قیمت پایانی و قیمت معامله شده، همین‌جا بود که متوجه شدم، علاوه بر تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال به یک دانش دیگر به نام تابلو خوانی نیاز دارم.
در این مقاله به مقایسه قیمت پایانی با قیمت معامله شده، تفاوت‌ها و… خواهم پرداخت، تا آخر مقاله با من همراه باشید.
حجم مبنا
حجم مبنا یکی از مهمترین عناصر اثرگذار بر روی قیمت پایانی سهم است، به همین دلیل قبل از توضیحات قیمت پایانی به توضیح قیمت حجم مبنا می‌پردازم.
خود سازمان بورس حجم مبنا را این‌چنین تعریف میکند؛ حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت سهم، بتوانـد بر اساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد.
حجم مبنا برای هر سهمی منحصربه‌فرد بوده و در بازارهای اول و دوم بورس و فرابورس نیز متفاوت است.
قانون حجم مبنا به دلیل جلوگیری از ایجاد افزایش قیمت کاذب در بازار بورس وضع‌شده است؛ زیرا قبل از وضع قانون حجم مبنا با چند معامله کوچک قیمت پایانی صد درصد تغییر می‌کرد، افراد نوسان گیر نیز از این موقعیت سوء استفاده می‌کردند.
تفاوت قیمت پایانی با قیمت معامله شده در بازار بورس چیست؟ 1
در ادامه به تعریف قیمت معامله‌شده و قیمت پایانی خواهیم پرداخت.
قیمت معامله‌شده
قیمت معامله‌شده، قیمتی است که آخرین بار سهام در آن قیمت معامله‌شده است. قیمت معامله‌شده نوسان زیادی دارد، به همین دلیل اصلاً قابل استناد نیست.
حجم مبنا در بورس چیست و چگونه محاسبه میشود؟
حجم مبنا چیست؟ احتمالا اگر تازه وارد بورس شده اید و یا دوستانی دارید که در این زمینه فعالیت می‌کنند این اصطلاح را زیاد شنیده باشید. همان‌طورکه می‌دانید قوانین و رعایت آن‌ها در کسب و کار یک ضرورت به حساب می‌آید. در بورس نیز مانند هر کسب وکار دیگری برای ایجاد نظم و رعایت حقوق افراد قوانینی وجود دارد که رعایت آن‌ها ضروری است. یکی از این قوانین بورسی حجم مبنا است که در این مقاله شما را به‌طور کامل با آن آشنا میکنیم. پس در ادامه این مقاله آموزشی با ما همراه باشید.
حجم مبنا در بورس چیست؟
این حجم برای ایجاد نظم و رعایت اعتدال ایجاد گردیده‌است. اگر بخواهیم به طور دقیق آن را برای شما بیان کنیم، حجم مبنا در بورس عبارت است از کم ترین تعداد سهامی که لازم است در طول ۱ روز، معامله گردد تا بتواند در قیمت اصلی سهام نوسان مثبت و یا منفی ایجاد نماید و میتوان گفت ابزاری است که منجر به حفظ آرامش سهامداران در معاملات بورسی میشود و در نتیجه آن هیجانات کاذب از بین رفته و کاهش می یابد. به علاوه محاسبه این حجم بورس موجب میشود که این هیجانات ناشی از کاهش یا افزایش سهام زیادی رشد و یا افت نکنند. خوب است بدانید این کار توسط سامانه انجام می گیرد و انسان در آن دخالت مستقیم ندارد.
حجم مبنا در تابلوخوانی به چه معناست؟
وجود این قانون موجب میشود که نوسانات بورس معقول باشد، این مقدار را می‌توانید در تابلوی بورس مشاهده نمایید. یکی دیگر از مزایای این مساله این است که کسی نتواند قیمت سهام را دستکاری نماید و رشد و یا ریزش سهام توام با معامله باشد.
هدف از اعمال حجم مبنا چیست؟
مهمترین و اصلی‌ترین دلیلی که قانون حجم مبنا اعمال میشود، ایجاد توازن در بازار بورس است. در واقعیت میتوان گفت این قانون موجب شده که نوسانات فقط بر مقدار مشخصی از سهام تاثیر گذارد. اگر این شرایط حکم فرما نبود تغییر در چند سهام فرآیند را صعودی و یا نزولی با شیب بسیار زیاد میشد که در نهایت منجر به ایجاد یک چرخه ویرانگر در بازار بورس میشد. در واقع حجم مبنا روشی است برای تعدیل این نوسانات.
نحوه محاسبه حجم مبنا به جدیدترین روش
محاسبه حجم مبنا از اهمیت زیادی برخوردار است و مطابق با آن چه گفتیم از سال ۱۳۹۳ به بعد معادل ۱۰ درصد سهام شرکت قرار گرفت. این مقدار برای یک سال معادل ۲۵۰ روز است. پس اگر بخواهیم آن را به روز تبدیل کنیم باید بر ۲۵۰ تقسیم نماییم که برابر ۱۰۰۰۰/۴ میشود. فرمول حجم مبنا به این صورت است که ابتدا ۱۰ درصد از کل سهام را بر ۲۵۰ تقسیم نموده و عدد به دست آمده که برابر همان چهار ده هزارم است در تعداد سهام‌های شرکت ضرب میشود.
این مقدار در پایان هفته محاسبه شده و در ابتدای هفته وارد میشود و این عدد باید در رنجی بین ۵۰ میلیون تومان تا ۱ میلیارد تومان باشد. برخی از صاحب نظران این قانون را به خاطر افراد و شرکت هایی که سهام خیلی بالا یا پایینی دارند لازم می دانند. در نهایت پس از این محاسبات لازم است به روش‌های زیر این اعداد را چک نماییم.اگر عدد به دست آمده در محدوده ۵۰ میلیون تا ۱ میلیارد بود(این عدد در روز چهارشنبه محاسبه میشود) به عنوان حجم مبنا در روز شنبه وارد سیستم خواهد شد. اگر این عدد از ۵۰ میلیون کمتر باشد، برای محاسبه حجم در روز شنبه باید ۵۰ میلیون تومان را بر قیمت نهایی در روز چهارشنبه تقسیم نماییم. اگر این عدد از یک میلیارد بیشتر باشد، حجم مبنای نهایی برابر است با این مبلغ بر قیمت نهایی در روز چهارشنبه.
فرمول حجم مبنا چیست؟
حجم مبنا در شرکتهای بورسی چگونه تعیین میشود؟
این حجم در شرکتهای بورسی به این صورت تعیین میشود:
اگر سرمایه بیست میلیارد ریال و یا بالاتر بود این میزان برابر صد تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی و بیست میلیارد ریال است اما اگر سرمایه از بیست میلیارد ریال کمتر بود میزان به صد میلیارد ریال کاهش مییابد.
مزایای وجود حجم مبنا
این قانون دارای مزیت‌هایی است که از جمله آن میتوان به جلوگیری از کاهش مداوم و یا قفل شدن در صف فروش اشاره نمود. در واقعیت از طریق این قانون حجم قابل توجهی دست به دست میشود. در نتیجه ورود افراد جدید نمی‌تواند سبب نزولی شدن فرآیند گردد. از دیگر مزایای حجم مبنا میتوان به جلوگیری از حرکات یک باره و تعدیل کردن شیب اشاره نمود. گاهی ممکن است معاملات در حدی کاهش یابند که نوسانات خیلی کم شود در این حالت سازمان بورس مجبور است یک محدوده را مشخص نموده و در طی آن حجم را در نظر نگیرد.
نحوه دریافت حجم مبنا به چه صورت است؟
حجم مبنا در هر چهارشنبه محاسبه شده و در روز شنبه بر روی سایت قرار می‌گیرد. اگر قصد دارید این مقدار را ببینید لازم است به سایت سازمان بورس به نشانی www.tsetmc.com وارد شده و با کلیک روی نماد بورس و وارد کردن اطلاعات آن را مشاهده نمایید.
قیمت پایانی چیست؟
قیمت پایانی قیمتی است که میانگین وزنی معاملاتی که بر روی هر نماد در روز انجام شده است را نمایش می دهد. حجم مبنا قیمت پایانی را از فرابورس و بورس متمایز میکند. این مقدار برای تمام نمادهای فرابورس عدد یک در نظر گرفته میشود. پس قیمت پایانی هر معامله فرابورسی عبارت است از میانگین موزونی از تمامی معاملاتی که در روز انجام میشود. اما برای نمادهای بورسی قیمت پایانی با توجه به عدد میانگین روزانه هر نماد مناسب با این حجم تعدیل میشود. در ماه اسفند سال ۱۳۹۸ حجم مبنا تغییراتی داشت و در شرکتهای فرابورسی دیگر برابر یک نیست. که سعی میکنیم در ادامه شما را بیشتر با جزئیات این قانون آشنا کنیم.
عملکرد قانون جدید بر روی حجم مبنا به چه صورت است؟
عملکرد جدید قانون بر روی این حجم به نوعی متعادل کردن میزان نقدینگی ورودی به بازار با روند رشد است. انتظار می‌رود قانون جدید سرعت رشد بازار را کم کند که البته این موضوع بیشتر در سهام‌های کوچک دیده میشود. قبل از وجود این حجم معمولا با حجم کمی از پول رشد زیادی به وجود می‌آمد. اکثر شرکت‌ها حجم مبنایی بیشتر از دو برابر مقداری که از فرمول به دست می‌آید به دست آورده و در نتیجه این مساله موجب می-شود قیمت‌ها بیشتر افزایش پیدا کنند.
از دیگر مزایای قانون جدید میتوان به این مساله اشاره کرد که روند یکنواخت نزولی شدن از بین می‌رود و افرادی که تازه وارد بورس می‌شوند در کم شدن این روند نزولی تاثیر دارند اگر معامله ای انجام نشود نزول قیمت کاهش یافته و در کل هنگامی که بازار منفی است کمک بسیار بزرگی خواهد کرد. همچنین از دیگر مزایای این قانون میتوان به کاهش قیمت سازی در بازار اشاره کرد و باعث می شود قیمت‌ها واقعی‌تر به نظر برسند. به زبان ساده‌تر تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی هدف از قانون جدید این است که قیمت‌ها دستکاری نشده و در کل این قانون برای سرمایه‌گذاری بلند مدت مناسب است و از ریزش و رشدشارپی جلوگیری میکند.
سخن پایانی
حجم مبنا یکی از قوانینی است که برای تعدیل در بورس و جلوگیری از ایجاد نوسانات ایجاد گردیده است و میتوان آن را به عنوان یکی از بهترین قوانین بورسی که از سال ۱۳۸۲ در کشور اجرا میشود قلمداد کرد به عبارت دیگر این قانون برای ایجاد توازن در بازار بورس بسیار مفید است و بیشترین تاثیر را بر روی سرمایه‌های بلندمدت دارد.
حجم مبنا چیست؟
اگر شما هم یکی از افرادی هستید که تازه به بازار بورس وارد شده اید پس حتما به این سوال برخورده اید که چطور در زمان بازار یک سهمی که در بالاترین قیمت در حال معامله هست، قیمت پایانی آن و درصد سود آن دربالاترین قیمت قرار ندارد!
مزیت اصلی حجم مبنا
مهمترین مزیت حجم مبنا این است که میزان نوسان یک سهم را کاهش داده و به تبع آن تاثیر بازی گردانان سهم را کاهش داده و از نوسانات شدید سهم و کاهش یا افزایش بی دلیل سهم جلوگیری می کند ، بطوری که اگر این ابزار وجود نداشت امکان نوسانات مثبت و منفی سهم با چند معامله و خرید و فروش چند نفر به بالاترین یا کمترین میزان خود میرسید و امکان سود یا ضرر های نا متعارف بوجود می آمد.
تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی
حجم مبنا بصورت مستقیم با قیمت پایانی در ارتباط هست، بطوری که اگر سهمی دارای حجم مبنای 5 میلیون باشد، برای اینکه قیمت پایانی این سهم (که تعیین کننده میزان سود یا ضرر در پایان بازار است) در بالاترین قیمت خود تعیین شود باید 5 میلیون برگ سهم در بالاترین قیمت معامله شود تا قیمت پایانی در حالت ماکزیمم روز یا +5 درصد قرار بگیرد ،و به همین ترتیب برای حالت نزولی نیز روال به همین شکل می باشد.
در این بین اگر 500 هزاربرگ سهم که معادل 10 درصد حجم مبنا هست مورد معامله قرار بگیرد ، میزان رشد سهم و یا قیمت پایانی برابر 0.1 قیمتی است که سهم در آن معامله می شود.
حجم مبنای یک به چه معناست؟
بله درست است حجم مبنای یک نیز وجود دارد و مربوط به حق تقدم می شود و معنی آن، این است که هر تغییری در قیمت آخرین معامله، دقیقا به همان میزان باعث تغییر در قیمت پایانی در همان عدد خواهد شد. ( ثبت نام دربایننس )
نتیجه گیری
حجم مبنا ابزاری است که جلوی نوسان های شدید بازار را گرفته و از نزول یا صعود یکباره سهم با چند معامله کوچک جلوگیری میکند و تنها زمانی قیمت پایانی سهم در حالت ماکزیمم قرار دارد که حجم مبنا آن شرکت تکمیل شده باشد.
حجم مبنا نیاز به محاسبه ندارد و در پرتفو بورسی شما یا سایت TESTMC قابل مشاهده می باشد.
سوالات متداول حجم مبنا
به زبان ساده به حداقل تعداد سهمی که باید در بورس مورد معامله قرار بگیرد تا در دامنه نوسان سهم رشد کند یا کاهش یابد.
برای جلوگیری از سفته بازی و شناسایی دقیقتر قیمت استفاده می شود. با وجود حجم مبنا قیمت پایانی زمانی میانگین وزنی معاملات می شود که حداقل حجم مشخصی ثبت شود. به طور کلی حجم مبنا بصورت مستقیم با قیمت پایانی در ارتباط است.
حجم مبنا نیاز به محاسبه ندارد و در پرتفو بورسی شما یا سایت tsetmc.com قابل مشاهده می باشد.
نقدینگی به بورس بازمی‌گردد؟
به نظر می‌رسد حمایت از بازار سرمایه این روزها واقعی‌تر شده. پس از آنکه دولت به دنبال اعتراض اهالی بازار سرمایه، ۱۰ بند حمایتی را برای بهبود وضعیت سرمایه‌گذاری در بورس تصویب کرد، حالا چند روزی است مدیران بازار سرمایه نیز با حمایت‌های عملی و تغییر در ریزمقررات معاملاتی این بازار تلاش می‌کنند تا برخی موانع موجود در مسیر خرید و فروش سهام و بازگشت اعتماد به بازار سرمایه را برطرف کنند. بر همین اساس، فرابورس ایران از فردا حجم مبنای برخی نمادهای بازار پایه را حذف خواهد کرد. در اطلاعیه فرابورس ایران تاکید شده است در صورتی که نماد معاملاتی طی ۲۰ جلسه معاملاتی متوالی در بازار پایه در تمامی لحظات دارای صف خرید یا فروش باشد، پس از انجام اطلاع‌رسانی لازم نماد مذکور بدون اعمال حجم مبنا قابل معامله خواهد بود و در صورتی که معامله با قیمت‌های متفاوت از آستانه‌های قیمتی انجام شود، حجم مبنا به مقادیر مرتبط با فرمول حجم مبنا تغییر مییابد.
فرابورس ایران به تازگی در راستای افزایش نقدشوندگی تصمیم به حذف حجم مبنای نمادهای دارای صف خرید یا صف فروش گرفته است. فرابورس ایران در اطلاعیه‌ای مهم در خصوص حجم مبنای نمادهای دارای صف خرید و فروش در بازار پایه، تصمیم گرفت که حجم مبنای نمادهای بازار پایه را در صورتی که به مدت ۲۰ روز معاملاتی در صف فروش یا صف خرید باشند، به ۱ تغییر دهد که به معنای حذف حجم مبنا برای این نمادها خواهد بود. بر این اساس، حجم مبنای نمادهای معاملاتی حرهشا۱، ساذری۱، سنوین۱، شکف۱، فسدید۱، پارتا۱، ثقزوی۱، ثنظام۱، حاریا۱، خفناور۱، سخواف۱، سفارود۱، فالوم۱، فنرژی۱، قجام۱، گپارس۱، واحصا۱، وصنا۱، وشمال۱ از فردا به ۱ تغییر خواهد یافت. قفل شدن نمادها در صفوف فروش یا خرید در روزهای هیجانی منفی و مثبت بازار سرمایه همواره یکی از مشکلات اصلی سهامداران بوده و توان نقدشوندگی بازار سرمایه را کاهش داده است.
منظور از حجم مبنا چیست؟
در سال ۱۳۸۲ و در زمان فعالیت دکتر حسین عبده تبریزی به عنوان رییس سازمان بورس اوراق بهادار ایران، ابزاری تحت عنوان حجم مبنا معرفی شد. البته قوانین مربوط به حجم مبنا از زمان به وجود آمدن تا الان دچار تغییرات زیادی شده است که در ابتدای این گزارش به آخرین تغییر آن اشاره شد.
برای آشنایی با مفهوم حجم مبنا، بهتر است ابتدا با قیمت پایانی آشنا شویم. قیمت پایانی عبارت است از میانگین وزنی قیمت معاملات هر نماد در یک روز معاملاتی. همچنین حجم مبنا، حداقل تعداد سهامی از یک نماد است که باید در یک روز معاملاتی، خرید و فروش شود تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت پایانی لحاظ شود. به این ترتیب اگر حجم معاملات یک نماد از حجم مبنای آن بیشتر شود، قیمت پایانی سهم برابر با میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده آن سهم خواهد بود. از طرفی اگر برای مثال حجم معاملات یک نماد برابر با نصف حجم مبنا باشد، میزان نوسان قیمت پایانی برابر با نصف میانگین وزنی قیمت معاملات سهم است.
پایان صف‌های خرید
فردین آقابزرگی، کارشناس ارشد بازار سرمایه درمورد تاثیر حذف حجم مبنای نمادهای دارای صف خرید یا فروش طی ۲۰ روز کاری متوالی در بازار پایه فرابورس بر بازار سهام، می‌گوید: این مصوبه علاوه بررفع مشکل فشردگی خرید و فروش صف‌ها که نقدینگی بازار را تحت شعاع قرار داده بود، سبب کاهش ریسک سرمایه‌گذاری نیز میشود از سوی دیگر این مصوبه به نوعی مقدمه‌ای بر خواسته سهامداران و فعالان بازار سرمایه در تغییر و افزایش دامنه نوسان است.
او تصریح میکند: چنانچه باز کردن دامنه نوسان یا افزایش دامنه نوسان فعلی به هر دلیل مقدور نباشد، تصمیمی که فرابورس در راستای حذف حجم مبنا برای صف‌های خرید و فروش نمادهای پایه گرفته، میتواند تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی بهترین راه‌حل جایگزین برای شرایط فعلی باشد و نقدینگی را به بازارسرمایه بازگرداند.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه توضیح می‌دهد: امید می‌رود با بهتر شدن روند معاملات در بازارسرمایه تعداد روزهای کاری که بابت حذف حجم مبنا اتفاق می‌افتاد، کاهش یابد. زیرا سهم‌ها باید به سمتی حرکت کنند که بتوانند ارزش واقعی خود را براساس عرضه و تقاضا به دست آورند. در حال حاضر بازار همچنان درگیر شرکت‌هایی است که از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون به سبب اعمال گره معاملاتی و وجود حجم مبنا درگیر صف‌های فروش هستند به همین خاطر به نظر می‌رسد این تصمیم بسیار درست و منطقی بوده که سبب جمع شدن صف‌های فروش میشود. او می‌گوید: این مصوبه‌ای که توسط سرپرست فرابورس گرفته شد، نشان از توجه وی به اظهارنظر کارشناسان و فعالان این حوزه دارد، زیرا اجرای این تصمیم از یک سو نوسان را کنترل میکند و از طرف دیگر سبب کشف قیمت واقعی سهم‌های حاضر در بازار سهام میشود. اجرای آزمایشی این طرح بر نمادهای پایه فرابورس میتواند در صورت موفقیت الگوی مناسبی برای سایر بازارهای فرابورس و فراتر از آن برای کلیت بازار سرمایه باشد.
وضعیت تغییر میکند؟
طی روزهای هیجانی سال 1399، مشکل قفل شدن صفوف خرید برخی نمادها معضل بزرگی در مسیر روان شدن معاملات بود که در طول زمان به ایجاد حباب‌های قیمتی نیز انجامید. پس از آن نیز در زمان ریزش بازار سرمایه، هیجان منفی فروش، داد و ستدهای روان در معاملات این نمادها را با مشکل جدی روبرو کرده بود. این معضل به ویژه در نمادهای بازار پایه فرابورس مشهودتر بود؛ نمادهایی که در روزهای هیجان خرید، به شکلی حبابی رشد کرده و حالا در روزهای ریزش در هیجان منفی فروش گرفتار شده و فرصت اصلاح و واقعی شدن قیمت سهم را از دست داده بودند. در این میان در کنار کند شدن معاملات و زیان آن برای شرکت‌ها، سرمایه‌های سهامداران نیز مدت‌ها در این نمادها بلوکه شده است. این در حالی بود که با توجه به رشد نرخ تورم و کاهش ارزش پول، هر روز از ارزش این سرمایه‌ها کاسته میشد. این روند ریسک بازارگردانی را نیز برای شرکتهای بازارگردان افزایش داده و این شرکت‌ها را از ورود به این نمادها منصرف می‌کرد. بدین‌ترتیب روند قفل بودن نمادها طی ماه‌های گذشته تداوم داشته است. بررسی وضعیت نمادهای اعلام‌شده از سوی فرابورس برای حذف حجم مبنا نشان می‌دهد به‌رغم نزول سنگین شاخص کل طی ماه‌های گذشته، این نمادها هنوز موفق نشده‌اند اصلاح مناسبی را تجربه کنند و به سطح ارزندگی برسند. از همین‌رو گفته میشود حذف حجم مبنا خواهد توانست تا حد زیادی به اصلاح قیمتی این نمادها کمک کرده و با روان شدن معاملات، پول‌های بلوکه‌شده سرمایه‌گذاران را آزاد کند.
دیدگاه شما