دلایل ایجاد شکاف قیمتی در نمودار سهم

گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال

آشنایی با ۴ نوع گپ قیمت در بازار ارزهای دیجیتال!

طی چند ماه گذشته موضوع بحث جامعه ارزهای دیجیتال حول محور گپ یا شکاف های قیمتی موجود در نمودار قراردادهای آتی بیت کوین CME (بازار بورس شیکاگو) بوده است. بیت کوین به طور شبانه روزی در صرافی های بزرگ مورد معامله قرار می گیرد اما روزهای آخر هفته در CME معامله این ارز دیجیتال صورت نمی گیرد. این موضوع اغلب با شروع مجدد معاملات در CME باعث ایجاد شکاف یا یک فضای خالی در نمودار قراردادهای آتی می شود.

یک جمله معروف در فیزیک وجود دارد که می گوید “طبیعت از خلاء تنفر دارد.” این جمله ای است که به ارسطو نسبت داده شده است، اما بعدا توسط ذره گراهایی نظیر اپیکور و لوکرتیوس مورد انتقاد قرار گرفت که در طبیعت هیچ خلایی وجود ندارد، زیرا طیف چگال تر پیرامون ماده، بلافاصله خلاء موجود را پر می ‌کند. مردم این مفهوم را گسترش داده اند تا جایی که امروزه در بسیاری از جنبه های زندگی از جمله تجارت و تجزیه و تحلیل تکنیکال کاربرد دارد.

شکاف‌ های قیمت یا همان گپ‌ ها یا به تعبیر ژاپنی‌ ها پنجره، یکی از مهم‌ ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال به شمار می رود. کلاً منظور از گپ ‌های قیمتی این است که در آن حیطه قیمتی هیچ گونه معامله‌ ای توسط معامله‌ گران صورت نگرفته و باعث ایجاد یک ناحیه‌ توخالی در نمودارها شده که هر یک از این GAPZONE ها یا به‌ اصطلاح محدوده ‌ای که معامله ‌ای در آن صورت نگرفته، می ‌تواند معرف یک ‌روند در آن ناحیه باشد. گپ ‌ها به‌ طورکلی به ‌صورت صعودی و نزولی معرفی می‌ شوند.

باید عنوان کرد که گپ یک فضای پر نشده یا فاصله ای در نمودار است که به دلیل نوسان شدید ایجاد می شود. در روند صعودی، گپ قیمت هنگامی ایجاد می‌ شود که بالاترین قیمت یک کندل کمتر از پایین ترین قیمت کندل بعد از خود باشد. برعکس در روند نزولی، گپ قیمت هنگامی رخ می دهد که پایین ترین قیمت یک کندل بیشتر از بالاترین قیمت کندل بعدی باشد.

گپ ها معمولا در بازار، بخصوص بازار سهام رخ می دهند و می توانند اطلاعات و چشم اندازهای خوبی در مورد حرکات اصلی بازار ارائه دهند. یک گپ وقتی بوجود می آید که قیمت بسته روز قبل و قیمت باز روز بعد با هم تفاوت داشته باشد. در زمان هایی که فراریت قیمت زیاد باشد گپ های میان روزی نیز ایجاد می شود.

۴ نوع گپ قیمت وجود دارد که هر کدام به روش های مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. ضروری است که سرمایه گذاران بتوانند بین آنها تفاوت بگذارند.

گپ شکست (Breakaway gap): گپ شکست، نوعی گپ یا شکاف قیمتی است که بر روی سطوح حمایت و یا مقاومت بوجود می آید. این گپ هنگامی مشاهده می ‌شود که قیمت از روند بدون تغییر، دارای یک نوسان قوی باشد. این گپ در ترکیب با الگوهای مشخص در نمودارهایی مانند محدوده های معاملاتی یا مثلث های صعودی و نزولی، برای معامله گران بسیار مفید واقع خواهد شد. گپ شکست با حجم معاملات چشمگیر پس از آن، نشانه ای از روند قوی است و پر شدن آن بعید به نظر می‌ رسد.

گپ رایج (Common gap): همانطور که از اسم این گـپ ها پیداست، کاملا عادی هستند و چیز خاصی در خود ندارند. این گـپ ها معمولا زمانی بوجود می آیند که بازار در حالت بغرنج قرار داشته باشد. اندازه گپ های معمولی نیز بزرگ نیست و در اکثر موارد نیز به سرعت پر می شوند. این گپ به نام گپ الگو، گپ معاملاتی و گپ موقت نیز شناخته می‌ شود. معامله گران این نوع گپ را اغلب در محدوده های معاملاتی و طی نوسان sideway یا همان نوسان متراکم مشاهده می ‌کنند. این گپ ها اغلب پر می‌ شوند، اما اطلاعات بسیار کمی در خصوص شرایط قیمت پس از وقوع خود را ارائه می ‌دهند. این گپ به ندرت در الگوی قیمت نمودارها وجود دارد. باید عنوان کرد که این گپ صرفا محدوده ای است که حداقل مقدار معاملات برای پر کردن گپ وجود دارد.

گپ خستگی (Exhaustion gap): گپ خستگی معمولا در انتهای روندهای بزرگ اتفاق می افتد. در این حالت قیمت گپ پایانی را در جهت روند ساخته و سپس قیمت بر می گردد. این گپ، بعد از یک حرکت تند یا طولانی ‌مدت اتفاق می‌ افتد و معمولا قبل از آن شکاف ‌هایی قرار می ‌گیرند و معمولا با افزایش شدید حجم معاملات همراه است. این گپ نشان ‌دهنده‌ پایان روند فعلی است و در حقیقت، معامله‌ گران از روند موجود در بازار خسته شده ‌اند که این امر نیز باعث تشکیل این گپ می‌ شود و در این نوع گپ نیز حجم معاملات به‌ صورت سنگینی افزایش پیدا می کند، بنابراین این نوع شکاف می ‌تواند به‌عنوان یک شکاف ادامه‌ دهنده نیز محسوب شود، ولی دو عامل باعث تشخیص خواهند شد؛ اولا، اینکه در پایان یک‌ روند صعودی یا نزولی است؛ ثانیا، با حجم معاملات سنگین به نسبت میانگین هفته یا روزهای اخیر خود مواجه خواهد بود. این گپ ها، محتمل ترین گپ هایی هستند که باید پر شوند.

گپ اندازه گیری (Measuring gap): به اسم گپ فرار یا گپ ادامه دهنده نیز شناخته می ‌شود. این نوع گپ در میانه الگوی قیمت رخ می ‌دهد و نشانه ای از هجوم خریداران یا فروشندگانی است که عقیده و نظر مشترکی در مورد آینده دارایی ها دارند. گپ های اندازه گیری طی روند بدون تغییر یا محدوده ازدحام رخ نمی ‌دهد، بلکه طی کاهش یا افزایش سریع قیمت رخ می دهند. گپ های فرار معمولاً برای مدت زمان قابل توجهی پر نمی شوند. این نوع از گـپ در طی یک روند رخ می دهد. اگر این گپ در یک روند صعودی رخ دهد، نشان دهنده ادامه حرکت صعودی خواهد بود و اگر در روند نزولی رخ دهد نیز حاکی از وارد شدن فروشندگان بیشتر و ادامه روند نزولی می باشد. البته مشاهده این گـپ ها دلیلی بر ورود بی موقع به بازار نیست، بلکه باید آن را با سایر ابزارهای تکنیکال ترکیب کنید.

توجه به حجم معاملات می ‌تواند به شناخت و تمایز گپ اندازه گیری و گپ خستگی کمک کند. به طور معمول، حجم معاملات زیاد قبل از گپ خستگی رخ می‌ دهد. یکی از اشتباهات رایجی که در خصوص گپ ها رخ می دهد، اشتباه کردن در شناخت گپ اندازه گیری و گپ خستگی است. این موضوع می ‌تواند باعث شود که سرمایه گذار خود را در وضعیت اشتباه قرار دهد و طی نیمه دوم روند صعودی نتواند سود خوبی به دست آورد.

گپ خستگی و گپ اندازه گیری، نوسان قیمت را در جهت های مخالف یکدیگر پیش بینی می‌ کنند، بنابراین شناخت تفاوت های هر کدام بسیار ضرورت دارد. هم‌چنین این نکته قابل ذکر است که به محض پر شدن یک گپ، توقف آن بعید به نظر می‌ رسد، زیرا هیچ محدوده حمایتی یا مقاومتی آنی در این گپ وجود ندارد.

حرف پایانی

احتمال وقوع گپ های اندازه گیری یا گپ های شکست به مراتب کمتر از گپ متداول و گپ خستگی می باشد. درک تفاوت بین انواع گپ ها می تواند به معامله گران و سرمایه گذاران در کسب و کار در هر بازاری کمک کند.

آشنایی با گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال

حتماً تا کنون برای معامله‌گران و سرمایه‌گذارانی که به علم تکنیکال علاقه‌مند هستند و با کمک نمودارها به تحلیل و پیش‌بینی قیمت می‌پردازند، پیش آمده که روی نمودارهای سهام مختلف، به نقاطی از نمودار برخورد کرده باشند که خالی بوده و کندلی نداشته است. احتمالاً اکنون این سوال در ذهنتان نقش می‌بندد که خب این نقاط چه هستند و چرا به این شکل می باشند؟ به چنین نقاطی در نمودار «گپ» یا «شکاف قیمتی» می‌گویند. نکته‌ی جالب اینکه حتی اگر شما آگاهی چندانی از تحلیل بنیادی و تکنیکال نداشته باشید، با استفاده از این مفهوم کاربردی و یا برخی مفاهیم روانشناسی مهم دیگر می‌توانید به بررسی نمودار قیمتی سهام بپردازید. با این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید تا راجع به گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال اطلاعات بیشتری کسب نمایید.

گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال چیست؟

گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال

گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال زمانی اتفاق می‌افتد که یک کَندِل در یک قیمت مشخص بسته می‌شود. (مقاله آشنایی با مفهوم کندل در بورس و تحلیل تکنیکال را مطالعه نمایید.) سپس قیمت پرش می‌کند و روز بعد در یک ناحیه‌ی دیگر باز می‌شود. در فاصله‌ی گپ، عموماً هیچ معامله‌ای توسط معامله‌گران صورت نمی‌گیرد و عرضه و تقاضا در نقطه انتهای گپ برای ارائه‌ی قیمت جدید به توازن خواهد رسید. در واقع، این شکاف‌های قیمتی مناطق مهمی از روند را نشان می‌دهند که به کمک آن‌ها می‌توانیم نقاط ورود و خروج را بهتر تشخیص دهیم. معمولاً این نقاط بر روی نمودارهای کوتاه‌مدت روزانه یا ساعتی مشهودتر از نمودارهای بلندمدت هفتگی و ماهانه می‌باشند. اما چنانچه یک گپ در نمودارهای بلندمدت ظاهر شود، اهمیت بیشتری خواهد داشت. شکاف‌های قیمتی یا به تعبیر ژاپنی‌ها (پنجره)، از مهم‌ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال به حساب می‌آیند. به عنوان یک معامله‌گر باید از شکاف قیمتی و کاربردهای آن‌ها اطلاعات کافی داشته باشید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر راجع به شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال می‌توانید در دوره‌ آموزش بورس که تمام مفاهیم بورسی از پایه تا پیشرفته به بهترین شکل ممکن از زبان بهترین اساتید آموزشی در آن آموزش داده شده است، شرکت نمایید.

دلایل ایجاد شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال

دلایل زیادی باعث به وجود آمدن شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال می‌شوند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بهم خوردن عرضه و تقاضا
• اخبار مهم و مثبت در صنعت
• تعدیل مثبت در سوددهی شرکت
• تقسیم سود نقدی (DPS) در مجمع
• اخبار و شایعاتی مبنی بر افزایش سرمایه
• نوسان بیشتر از منفی و یا مثبت ۱۰ درصد
• انتشار گزارشات مثبت در حد فاصل بین بسته شدن و باز شدن سهام

دقت داشته باشید که هنگام به وجود آمدن شکاف قیمتی نیازی نیست که این گزارشات مستقیماً با بازار مورد نظر مرتبط باشند. بلکه ممکن است بازار تحت تاثیر اخبار دیگر شرکت‌های هم‌گروه، صنعت و یا اخبار مثبت جهانی نیز قرار گیرد.

انواع شکاف قیمتی از دیدگاه تحلیل‌گران ژاپنی

از دیدگاه تحلیل‌گران ژاپنی شکاف قیمتی چند نوع می‌باشد؟

شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال از نظر تحلیل‌گران ژاپنی به دو دسته‌ی صعودی و نزولی تقسیم‌بندی می‌شود. در شکاف‌های صعودی، قیمت آغازین کندل امروز از قیمت پایانی کندل دیروز بیشتر خواهد بود (ناحیه‌ی حمایت). اما در شکاف‌های نزولی، قیمت آغازین کندل امروز از قیمت پایانی کندل دیروز کمتر می‌باشد (ناحیه‌ی مقاومت). دقت داشته باشید که اصولاً شکاف های نزولی و صعودی قابلیت تبدیل شدن به حمایت و مقاومت‌های طولانی مدت را دارند. همچنین هر سهمی که وارد یک شکاف قیمتی شود، بالا و پایین گپ به‌عنوان حمایت و مقاومت سهم لحاظ خواهند شد.

انواع شکاف قیمتی از دیدگاه تحلیل‌گران غربی

شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال از نظر تحلیل‌گران غربی به ۵ گروه زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

۱. شکاف خستگی یا Exhaustion Gap: این شکاف بعد از یک حرکت تند یا طولانی‌ مدت در اواخر روند رخ می‌دهد و به ما هشدار افزایش شدید حجم معاملات و اتمام روند فعلی را می‌دهند.

۲. جزیره بازگشتی یا Island Reversal: این شکاف خود شامل دو دیگر شکاف است؛ یکی شکافی در جهت روند و دیگری در خلاف جهت روند تشکیل می‌شود. شکاف بازگشتی همان‌طور که از نامش پیداست، بیانگر یک رویداد مهم یعنی بازگشت روند می‌باشد.

۳. شکاف معاملاتی یا Trading & Pattern GAP: در این نوع از شکاف‌های قیمتی، معمولاً رویداد مهمی در بازار رخ نمی‌دهد و غالبا هم بی تاثیر است و در یک روند رنج (خنثی) به وجود می‌آید و در تحلیل تکنیکال دارای اهمیت خاصی نیست.

۴. شکاف تداوم یا Continuation Gap: این شکاف بعد از پرش در یک‌روند و در نیمه‌راه روند رخ می دهد و بیانگر تمایل معامله‌گران به ادامه روند و اعتماد برای ورود به معامله است. نام‌ دیگر این شکاف، شکاف فرار، Runaway Gap و شکاف اندازه‌گیری می‌باشد.

۵. شکاف شکست یا Breakaway Gap: این شکاف قیمتی بسیار مهم می‌باشد زیرا نشان دهنده آغاز یک روند قدرتمند در بازار است. معمولاً هنگام شکست حمایت و مقاومت اتفاق می‌افتد. مهم‌ترین مشخصه‌ی ای گپ ناحیه‌ی Side ways یا ناحیه‌ی متراکم است و قبل از وقوع شکاف شکست، باید سرمایه‌گذاران خرید یا فروش خود را انجام دهند.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم گپ یا شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال پرداختیم و راجع به انواع آن صحبت کردیم. گفتیم که این شکاف‌ها نقاطی هستند که در آن‌ها هیچ قیمت و حجم معاملاتی دیده نمی‌شود. دقت داشته باشید که گپ‌ها نقطه‌ی کور بازار هستند که هیچ اطلاعاتی در مورد آن‌ها وجود ندارد و گاهی حتی نمی‌توانید که آن‌ها را تحلیل نمایید. بنابراین می‌توان گفت که وجود گپ می‌تواند موجب سردرگمی معامله‌گران شود. اما با این وجود نباید شکاف‌های معاملاتی را بی‌اهمیت خواند، زیرا برای نوسان‌گیران کاربرد مناسبی خواهند داشت. برای کسب دانش و آگاهی بیش‌تر راجع به تحلیل تکنیکال پیشنهاد می‌کنیم که ویدیو آموزش تحلیل تکنیکال مقدماتی را مشاهده نمایید. چراغ به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی و مفید بورسی به شما برای سرمایه‌گذاری صحیح در این بازار کمک نماید.

شکاف قیمتی در تحلیل تکنیکال چیست؟

حتما برایتان اتفاق افتاده که وقتی دارید به یک نمودار قیمتی نگاه می‌کنید، یک شکاف یا ناپیوستگی ببینید. این شکاف یا ناپیوستگی در واقع همان شکاف قیمتی (Price Gap) است. در این مقاله می‌خواهیم شما را به طور کامل با این مفهوم آشنا کنیم و بگوییم چطور باید استراتژی‌های خود را با این موضوع تنظیم کنید. با مدرسه تحلیل همراه باشید.

شکاف قیمتی(Price Gap) در تحلیل تکنیکال چیست؟

همانطور که گفتیم در این مقاله سعی داریم شما را با مفهوم شکاف قیمتی آشنا کنیم. همچنین انواع شکاف‌های قیمتی در نمودار‌ها را به تفصیل توضیح می‌دهیم.

شکاف چیست؟

زمانی شکاف اتفاق می‌افتد که قیمت یک سهم یا ابزار معاملاتی دیگر، بالاتر یا پایین‌تر از قیمت بسته شدن روز قبل باز می‌شود و هیچ فعالیت تجاری در بین آن‌ها وجود ندارد.

شکل زیر بیانگر شکاف قیمتی در نمودار سهام شرکت بانک ملت با نماد وبملت است.

در ادامه با انواع شکاف‌ها آشنا می‌شویم.

شکاف معمولی چیست؟

شکاف معمولی، شکاف قیمتی است که در نمودار قیمت یک دارایی یافت می‌شود. این شکاف‌های گاه به گاه توسط جریان‌های عادی بازار ایجاد می‌شوند و همانطور که از نام آن پیداست بسیار معمولی هستند. آنها به صورت گرافیکی با یک پرش یا افت غیر خطی از یک نقطه در نمودار به نقطه دیگر نشان می‌دهند.

مفهوم شکاف معمولی

این شکاف وابسته به هیچ عامل بیرونی نیست ( اخبار، رویداهای سیاسی، اجتماعی)، به طور کلی، هیچ رویداد مهمی پیش از این نوع شکاف وجود ندارد. شکاف‌های معمولی، معمولاً نسبتاً سریع (معمولاً ظرف چند روز) در مقایسه با سایر انواع شکاف پر می‌شوند. شکاف های معمولی به عنوان «شکاف منطقه» یا «شکاف معاملاتی» نیز شناخته می‌شوند و معمولاً با میانگین حجم معاملات همراه هستند.

از آنجایی که شکاف‌های معمولی رویدادهای نسبتاً کوچک، عادی و تا حدی منظم در قیمت یک دارایی هستند، هیچ بینش تحلیلی واقعی برای آنها وجود ندارد. این شکاف‌ها اغلب در دارایی‌هایی بین قیمت بسته شدن روز قبل و قیمت باز شدن روز بعد مشاهده می‌شوند. در موارد خاص به دلیل وقوع اتفاقات مهم در آخر هفته که بازار بسته است، شکاف معمولی نسبتا بزرگ در ابتدای هفته جدید رویت می‌شود. این شکاف‌ها تاثیر چندانی در تحلیل جاری ما نخواهد داشت.

یکی از نشانه‌های این شکاف پر شدن شکاف است، به این معنی که قیمت در ادامه به جایی که شکاف در ابتدا شروع می‌شود باز می‌گردد. به عنوان مثال، اگر سهامی در فلان روز در قیمت X بسته شود، و سپس روز بعد با قیمتی بالاتر باز گردد، قیمت روز سوم شامل سطح قیمت روز اول یا همان X خواهد بود.

شکل زیر نمایش شکاف معمولی مربوط به سهام شرکت بانک ملت با نماد وبملت است. در ادامه شاهد پر شدن شکاف هستیم.

شکاف‌های معمولی در مقابل انواع دیگر شکاف‌ها

شکاف دیگری نیز به نام شکاف شکست می‌توان بیان کرد. هنگامی که قیمت پر شتاب و همراه با شکاف از سطوح حمایت و مقاومت عبور کند، شکاف را شکاف شکست می‌نامند.

شکاف شکست

شکاف‌های شکست نیز معمولاً با تأیید یک روند جدید مرتبط هستند. به عنوان مثال، روند قبلی ممکن است نزولی باشد، سپس قیمت با تشکیل الگوی قیمتی، همراه با شکاف به سمت بالا حرکت می‌کند.در اینصورت می‌توان تاییدی بر اتمام روند نزولی و شروع روند صعودی داشت. در این حالت شکاف شکست، نشان دهنده قدرت خریداران است، که علاوه بر شکست الگوی نمودار، به صعود بیشتر نیز اشاره دارد.

زمانیکه شکاف شکست همراه با حجم بالا صورت گیرد، حاکی از حرکت قیمت در جهت شکاف است. اما در صورتیکه شکاف قیمت بالاتر از مقاومت یا پایین‌تر از سطح حمایت باشد ولی نتواند قیمت را حفظ کند و به محدوده معاملات قبلی بازگردد، سناریو حرکت قیمت در جهت شکاف نقض می‌شود.

شکل زیر نمایش شکاف شکست پس از تشکیل الگوی مثلث، همراه با افزایش حجم معاملات در سهام شرکت ایران خودرو(خودرو) است. در ادامه شاهد رشد قیمت در جهت شکاف هستیم.

درک مفهوم شکاف شکست

همانطور که گفتیم شکاف شکست زمانی اتفاق می‌افتد که شکاف قیمت بالاتر از ناحیه حمایت یا مقاومت باشد، مانند شکاف‌هایی که در طول یک محدوده معاملاتی ایجاد می‌شوند. هنگامی که قیمت از طریق یک شکاف از محدوده معاملاتی معتبر خارج می‌شود، این یک شکاف شکست است. یک شکاف شکست همچنین می‌تواند از نوع دیگری از الگوی نمودار، مانند مثلث، گوه، فنجان و دسته، یا الگوی سر و شانه‌ها رخ دهد.

شکاف‌ها می‌توانند در هر زمانی رخ دهند، اما به احتمال زیاد پس از اطلاعیه‌های سود یا سایر اعلامیه‌های شرکت بزرگ رخ می‌دهند.

روند و چرخه قیمت

در حالی که هر روندی دارای شکاف شکست نیست، برخی از روندها دارای شکاف شکست هستند و اغلب در اوایل روند زمانی که قیمت حرکت قابل توجهی خارج از الگوی نمودار انجام می‌دهد، دیده می‌شود. هر زمان که یک الگوی نمودار قابل توجه با شکاف دنبال می‌شود، می‌توان آن را شکاف شکست نامید.

شکاف فراری

همانطور که روند شتاب می‌گیرد، نوع دیگری از شکاف به نام شکاف فراری مشاهده می‌شود. شکاف فرار زمانی است که قیمت به طور قابل توجهی بالاتر از بسته شدن قبلی در یک روند صعودی ایجاد شده باز می‌شود. در طول یک روند نزولی، شکاف فرار زمانی است که قیمت به طور قابل توجهی کمتر از بسته شدن قبلی باز می‌شود. به طور معمول قیمت در طی چند هفته و گاهی در عرض چند روز یا حتی روز بعد به حرکت در جهت شکاف فرار ادامه می دهد. یک شکاف فرار نیازی به شکستن یک سطح حمایت یا مقاومت اصلی (مانند شکاف شکست) ندارد، اما باید در جهت روند فعلی رخ دهد.

در ادامه شکاف شکست و شکاف فراری در سهام شرکت ایران خودرو (خودرو) را می‌بینیم.

شکاف خستگی

همانطور که یک روند به پایان خود نزدیک می‌شود، ممکن است شکاف فرسودگی را تجربه کند. شکاف فرسودگی در نزدیکی پایان یک روند رخ می‌دهد و توسط گروه نهایی خریداران، که از عدم خرید قبلی پشیمان هستند، ایجاد می‌شود. در یک روند نزولی، شکاف فرسودگی شکافی است که توسط فروشندگان ایجاد می‌شود. شکاف خستگی شبیه شکاف فرار است، با این تفاوت که شکاف خستگی معمولاً با حجم بسیار زیاد همراه است. برخی از شکاف‌های فرار نیز همینطور هستند، اما معامله‌گران همچنین می‌توانند مراقب باشند که شکاف های فرسودگی به سرعت پر شوند. از آنجایی که شکاف فرسودگی معمولاً در نزدیکی پایان روند رخ می‌دهد، هر پیشرفتی که ایجاد می‌شود معمولاً طی چند هفته و اغلب در طی چند روز پاک می‌شود (شکاف پر می‌شود).

همچنین شکاف‌های رایجی وجود دارد که زمانی رخ می‌دهد که تفاوت کمی بین قیمت باز و بسته شدن وجود داشته باشد. این نوع شکاف‌ها اغلب اتفاق می‌افتند و از نظر بیشتر معامله‌گران ،نسبت به شکاف‌های فراری و خستگی از اهمیت کمتری برخوردار هستند.

در شکل زیر شکاف خستگی در انتهای روند صعودی را مشاهده می‌کنید.

نمایش شکاف‌ها در بازار سهام

شکل زیر مربوط به نمودار سهام ایران خودرو است. در ابتداقیمت پس از یک روند صعودی، یک الگوی مثلثی را تشکیل می دهد. سپس قیمت به بالای مثلث، در حجم بالا شکاف می‌دهد و سپس به صعود ادامه می‌دهد، این یک شکاف شکست است. شکاف مشاهده شده بعدی نمونه یک شکاف فراری و در جهت روند قبلی است.

پر کردن یا پر نکردن شکاف

وقتی کسی می‌گوید شکاف پر شده است، یعنی این که قیمت به سطح اولیه قبل از شکاف برگشته است. این رفتار بسیار رایج است.

در شکل زیر پر شدن شکاف قیمتی در سهام شرکت پالایش نفت تهران (شتران) را مشاهده می‌بینید.

• هیجان غیرمنطقی: افزایش و یا کاهش اولیه قیمت ممکن است بیش از حد خوش بینانه یا بدبینانه باشد، بنابراین قیمت نیاز به اصلاح دارد.

از دلایل پر شدن شکاف قیمت می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:

• مقاومت تحلیلی: زمانی که قیمت به شدت بالا یا پایین می‌رود، هیچ حمایت یا مقاومتی از خود بر جای نمی‌گذارد.

• الگوی قیمت: الگوهای قیمت برای طبقه بندی شکاف‌ها استفاده می‌شود و می‌تواند به شما بگوید که آیا شکاف پر می‌شود یا خیر. شکاف‌های خستگی معمولاً بیشترین احتمال پر شدن را دارند زیرا نشانگر پایان یک روند قیمتی هستند، در حالی که شکاف‌های معمولی و شکست به طور قابل توجهی کمتر پر می‌شوند زیرا برای تأیید جهت روند فعلی استفاده می‌شوند.

هنگامی که شکاف‌ها در همان روز معاملاتی که در آن رخ می‌دهند پر می‌شوند، به آن محو شدن می‌گویند. به عنوان مثال، فرض کنید شرکتی سود هر سهم زیادی را برای این سه ماهه اعلام می‌کند و در بازه زمانی باز افزایش می‌یابد (به این معنی که به طور قابل توجهی بالاتر از بسته شدن قبلی خود باز شد). حال فرض کنید با گذشت روز، مردم متوجه می‌شوند که صورت جریان نقدی نقاط ضعفی را نشان می‌دهد، بنابراین شروع به فروش می‌کنند. در نهایت، قیمت به قیمت بسته شدن دیروز می‌رسد و شکاف پر می‌شود. بسیاری از معامله گران روزانه از این استراتژی در طول فصل سود یا در زمان های دیگر که هیجان غیرمنطقی در اوج است استفاده می‌کنند. شایان ذکر است این موارد شامل بازار فارکس و ارز‌های دیجیتال می‌شود.

جمع‌بندی: خلاصه تعاریف شکاف قیمتی

در این قسمت یکبار دیگر تمام تعاریف را به طور خلاصه با هم مرور می‌کنیم:

شکست عبارت است از حرکت قیمت یک دارایی از طریق سطح مشخصی از حمایت یا مقاومت. شکست‌ها فرصت خرید و فروش برای برخی از معامله‌گران محسوب می‌شوند.

شکاف معمولی یک شکاف قیمتی است که در نمودار قیمت یک دارایی یافت می‌شود. این شکاف ها توسط نیروهای عادی بازار ایجاد می شوند و بسیار رایج هستند.

معمولا شکاف فراری زمانی در نمودار‌ها رویت می‌شود که فعالیت معاملاتی از قیمت‌های متوالی عبور می‌کند که معمولا ناشی از علاقه شدید سرمایه‌گذاران می‌باشد.

در صورتیکه پس از افزایش سریع قیمت، سهام شروع به کاهش می‌کند، شکاف خستگی شکل می‌گیرد.

زمانی شکاف شکست اتفاق می‌افتد که شکاف قیمت بالاتر از ناحیه حمایت یا مقاومت باشد، مانند شکاف‌هایی که در طول یک محدوده معاملاتی ایجاد می‌شوند.

شکاف در بازار بورس ایران

شکاف‌های قیمتی در بازار بورس ایران می‌توان به دو دسته شکاف واقعی و شکاف غیر‌واقعی دسته‌بندی کرد. شکاف واقعی ناشی از عرضه و تقاضا در بازار‌های معاملاتی است که شامل شکاف‌های ذکر شده در بالا هستند. شکاف‌های غیر واقعی ناشی از افزایش سرمایه، و پرداخت DPS هستند که ناشی از عرضه و تقاضا نیست. در صورت تمایل به اطلاعات بیشتر مقاله مربوط به نمودار‌های تعدیل شده و تعدیل نشده را مطالعه کنید.

جمع بندی

در این مقاله در مورد مفهوم شکاف قیمتی صحبت کردیم و گفتیم زمانیکه قیمت یک سهام یا دارایی بدون هیچ فعالیت تجاری، بالاتر و یا پایین‌تر از قیمت روز قبل باز شود، ایجاد شکاف قیمتی در نمودار می‌کند. شکاف‌های قیمتی را می‌توان به شکاف معمولی، شکاف فراری، شکاف خستگی و شکاف شکست دسته‌بندی کرد که هر کدام به اختصار توضیح دلایل ایجاد شکاف قیمتی در نمودار سهم دادیم. همچنین مفهوم شکاف واقعی و غیر واقعی را توضیح دادیم. شما هم می‌توانید تجربیات خود را در این زمینه در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

زمانی شکاف اتفاق می‌افتد که قیمت یک سهم یا ابزار معاملاتی دیگر، بالاتر یا پایین‌تر از قیمت بسته شدن روز قبل باز می‌شود و هیچ فعالیت تجاری در بین آن‌ها وجود ندارد.

وقتی کسی می‌گوید شکاف پر شده است، یعنی این که قیمت به سطح اولیه قبل از شکاف برگشته است. این رفتار بسیار رایج است.

انواع گپ قیمتی در بازار های مالی

به فاصله یا فضای پر نشده در نمودار که به دلیل حرکت سریع قیمت در هر یک از جهت ها رخ می دهد، شکاف یا گپ قیمتی گفته می شود. در یک روند صعودی، زمانی گپ ایجاد می شود که یک شمع با بالاترین سطح قیمتی، از شمع بعدی با پایین ترین سطح قیمت، پایین تر باشد. برعکس آن نیز یعنی در روند نزولی، زمانی گپ رخ می دهد که یک شمع با پایین ترین سطح قیمتی، از شمع بعدی با بالاترین سطح قیمت، بالاتر باشد.

شکاف یا گپ همان ناحیه ای از نمودار قیمتی می باشد که هیچ معامله ای توسط تریدرها در آن قسمت انجام نشده است و همین موضوع یک فضای خالی در نمودار را ایجاد می کند. گپ ها نشان دهنده مناطق مهمی از روند هستند که معامله گران می توانند به کمک آن بهتر نقاط ورود و خروج را مشخص کنند. شکاف ها در بیشتر اوقات در نمودارهای روزانه و ساعتی مشهودتر از نمودارهای هفتگی و ماهانه می باشند. البته در صورت ظاهر شدن در نمودارهای بلندمدت، اهمیت بیشتری خواهند داشت. یکی از مهم ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال، شکاف قیمت می باشد. تریدرها برای کسب سود کافی باید اطلاعات زیادی در رابطه با گپ قیمتی و کاربردهای آن داشته باشند.

انواع گپ قیمتی در بازارهای مالی

چهار گپ با روش های معامله متفاوت وجود دارد که هنگام سرمایه گذاری، سرمایه گذاران باید به تفاوت آنها توجه کنند.

زیرا تشخیص اشتباه گپ ها برای سرمایه گذاران ضرر و زیان به دنبال خواهد داشت.

1- گپ شکست یا Breakaway gap

گپ شکست یک گپ قیمتی در بازارهای مالی می باشد و زمانی ایجاد می شود که قیمت یک حرکت جهت دار سریع را از منطقه ای محدود آغاز می کند. این شکاف زمانی بزرگ تر می شود که با الگوهای واضحی از جمله مثلث های صعودی و نزولی و همچنین دامنه های معاملاتی همراه شود. یک شکاف شکست با حجم قابل توجه، یک روند صعودی قوی پس از آن نشانه وجود خواهد داشت که بعید است پر شود. به احتمال زیاد یک حرکت با حجم پایین، قیمت را به این منطقه برگشت خواهد داد. در مقایسه با انواع دیگر گپ ها، می توان گفت که خط پایین گپ های شکست کمتر پر می شوند.

گپ شکست به لحاظ تکنیکال بسیار مهم می باشد و آغاز یک حرکت بسیار قوی را نشان می دهد. به این معنا که یک حرکت قوی در جهت روند را پس از شکست منطقه حمایت یا مقاومت، آغاز می کند. معامله گران باید پیش از این شکست، اقدام به خرید و فروش کنند.

2- گپ مشترک یا Common gap

گپ مشترک که با نام های گپ الگو، گپ منطقه و گپ موقتی نیز شناخته شده است، بیشتر اوقات در مناطق معاملاتی و در حین حرکت های یکنواخت قیمت دیده می شود. اندازه این نوع شکاف خیلی بزرگ نیست و معمولا سریع پر می شوند. این نوع گپ در رابطه با حرکت قیمت بعد از ایجاد شکاف، اطلاعات بسیار کمی می دهند. گپ مشترک در یک الگوی مهم قیمت در نمودار، به ندرت ظاهر می شود. شکاف مشترک مناطقی می باشد که در آن جا کمترین معاملات انجام شده است.

3- گپ فرسودگی یا Exhaustion

یکی دیگر از انواع گپ قیمتی در بازارهای مالی، گپ فرسودگی است. بعد از یک حرکت طولانی مدت یا سریع قیمت، این شکاف به وجود می آید که نشان دهنده پایان روند می باشد و احتمال یک روند یا الگوی جدید وجود دارد. این گپ در حدود پایان یک الگوی قیمت به وجود می آید و نشانه تلاش نهایی جهت رسیدن به پایین ترین و یا بالاترین سطح قیمتی می باشد.

شکاف های فرسودگی به طور کلی در منطقه ای از حرکت افزایشی یا کاهشی سریع رخ می دهند. در واقع می توان گفت اغلب در یک حرکت بزرگ نزولی و یا صعودی ایجاد می شوند. حجم معاملات قبل از این شکاف ها معمولا افزایش قابل توجهی دارد و در یک روند صعودی در اغلب اوقات منجر به افزایش شدید قیمت می شود که این شکاف ها باید پر شوند.

4- گپ ادامه دهنده يا روند (CONTINUE GAP)

گپ اندازه گیری که معروف به شکاف تداوم یا شکاف فرار نیز می باشد در میانه یک الگوی قیمت ایجاد می شود. این گپ نشانه ای هجوم خریداران و فروشندگانی می باشد که در رابطه با جهت اصلی حرکت دارایی در آینده، نظر مشترکی دارند. این نوع شکاف در زمان نوسان قیمت یا اصلاح قیمت در یک منطقه محدود ایجاد نمی شود، بلکه در زمان یک افزایش یا کاهش سریع رخ می دهند. شکاف های فرار معمولا تا مدت طولانی پر نمی شوند.

در صورتی که این شکاف در یک روند صعودی رخ دهد، نشان دهنده ادامه حرکت صعودی می باشد و زمانی که در یک روند نزولی ایجاد شود، بیانگر ورود فروشندگان بیشتر به موقعیت های فروش و همچنین ادامه حرکت نزولی می باشد.

معامله در گپ قیمتی

اشتباه گرفتن شکاف فرسودگی به جای شکاف فرار، یک اشتباه رایج در زمان معامله در گپ ها می باشد. این اشتباه می تواند منجر به این شود که سرمایه گذار در زمان نادرستی وارد موقعیت شود و سود قابل توجهی را در نیمه دوم روند صعودی از دست بدهد.

معامله گران برای تشخیص شکاف دلایل ایجاد شکاف قیمتی در نمودار سهم فرسودگی از شکاف اندازه گیری، باید حجم معاملات را در نظر بگیرند. قبل از ایجاد یک شکاف فرسودگی، معمولا حجم معاملات به شدت افزایش می یابد.

شکاف های اندازه گیری و فرسودگی، به پیش بینی حرکت در جهت های مخالف مربوط می باشند، به همین دلیل درک تفاوت این دو شکاف ضروری و مهم است.

درکت تفاوت بین انواع شکاف ها به سرمایه گذاران و تریدرها کمک می کند تا بتوانند سود خوبی را در هر بازاری به دست آورند.

نکته بعدی این است که توقف یک گپ به محض پر شدن آن، بعید به نظر می‌ رسد، به این دلیل که در این گپ هیچ محدوده حمایتی یا مقاومتی آنی وجود ندارد.

انواع گپ قیمت و ویژگی‌های آن در تحلیل تکنیکال

گپ چیست؟ گپ عبارت است از ناپیوستگی جزئی در نمودار یا چارت حرکت قیمت که در آن، قیمت نسبت به بسته شدن در روز یا کندل گذشته افزایش یا کاهش یابد در حالی که هیچ معامله ای در این بین رخ نداده است. زمانی که اخبار یا هر عامل دیگری که باعث می شود مبانی بازار در ساعاتی که بازارها معمولاً بسته هستند تغییر کند ، شکاف ها رخ میدهد! بیاید با هم بفهمیم که گپ چیست و انواع شکاف قیمتی در بورس و فارکس را با هم بررسی کنیم.

شکاف قیمت به بیان ساده محدوده ای نمودار است که در آن معامله ای انجام نشده است. در روند صعودی به عنوان مثال باز شدن قیمت بالاتر از قیمت بالایی روز قبل شکاف یا گپ یا فضای بازی ایجاد می کند که در طول روز پر نمی شود. در روند نزولی بالاترین قیمت روز، کمتر از قیمت پایینی روز قبل است و تشکیل یک شکاف می دهد. شکاف ها در روند صعودی نشانه استحکام روند و در روند نزولی نشانه ضعف روند می باشد. شکاف ها در نمودارهای هفتگی و ماهانه بلند مدت نیز پدید می آیند و وقوع آنها اتفاق با اهمیتی تلقی می شود. اما غالبا شکاف ها در نمودار های روزانه اتفاق می افتند.

گپ قیمتی در بورس یعنی چه؟

گپ درنمودار قیمتی در صورتی ایجاد میشود که بین قیمت پایانی روز قبل و قیمت آغازین روز بعد اختلاف قابل ملاحظه ای وجود داشته باشد. در این شرایط یک شکاف در قیمت به وجود خواهد آمد که در این شکاف هیچ معامله ای توسط معامله‌گران انجام نشده است به زبان ساده تر در این ناحیه هیچ قیمت و حجم معاملاتی مشاهده نمی شود و این موضوع باعث ایجاد یک ناحیه‌ی توخالی در نمودارها شده است.

به‌طورکلی گپ ها به دو گپ یا شکاف صعودی و نزولی تقسیم می‌شوند:

• شکاف صعودی: زمانی شکاف صعودی ایجاد می شود که قیمت ابتدایی کندل دوم بزرگ تر از دلایل ایجاد شکاف قیمتی در نمودار سهم قیمت پایانی قبل از خود باشد.
• شکاف نزولی: زمانی شکاف نزولی ایجاد می شود که قیمت ابتدایی کندل دوم کوچکتر از قیمت پایانی کندل قبل از خود باشد.

گپ یا شکاف قیمتی در بازار بورس ایران معمولا به سه دلیل ایجاد می شود:

• افزایش سرمایه
• تقسیم سود نقدی در مجمع
• تعدیل مثبت یا منفی بیش از ده درصد

در افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی در مجمع میزان پول سهامداران عملا تغییری نخواهد کرد، اما در تعدیل مثبت و منفی میزان سرمایه سهامداران عملا تغییر خواهد کرد.

مثالی از گپ قیمتی

طبق معمول بهتر است مثالی بزنیم و تمام مسائلی را که در مورد گپ قیمتی توضیح داده‌ایم روی این مثال بررسی کنیم. فرض کنید سهام یک شرکت را با قیمت ۲,۰۰۰ تومان خریده‌اید. حالا سهام به خاطر پرداخت سود سالانه متوقف می‌شود. در مجمع تصمیم بر این می‌شود که به ازای هر برگه، ۲۰۰ تومان سود به سهام‌داران پرداخت شود. پس باید این مبلغ از قیمت اصلی سهم کم شود. یعنی ارزش هر سهم به جای ۲,۰۰۰ تومان برابر خواهد شد با ۱,۸۰۰ تومان. همین مسئله گپ قیمتی را روی نموداری سهام ایجاد می‌کند.

در این شرایط سهام‌داران ۲۰۰ تومان سودشان را دریافت کرده‌اند. پس در واقع قیمت سهم همان ۲,۰۰۰ تومان است که ۲۰۰ تومانش نقد شده و به سهام‌داران پرداخت شده است. وقتی نمودار تعدیل شده سهم را مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم که این گپ کاملا از بین می‌رود.

حالا برعکس این شرایط را هم در نظر بگیرید. فرض کنید سهم به جای آن‌که در قیمت ۱,۸۰۰ تومان معامله شود، با قیمت ۱,۷۰۰ تومان بازگشایی شود. یعنی شکاف قیمتی ۳۰۰ تومان خواهد بود. پس در واقع قیمت سهم ۱۰۰ تومان کم شده است. یعنی ۱,۷۰۰ تومان قیمت اصلی ۲۰۰ تومان مبلغ سود که جمعا می‌شود ۱,۹۰۰ تومان و با مبلغ ۲,۰۰۰ تومان ارزش اولیه‌ی هر سهم ۱۰۰ تومان تفاوت دارد. وقتی نمودار تعدیل شده این سهم را ببینیم، گپ تقسیم سود نقدی از بین می‌رود. اما گپی که به خاطر ۱۰۰ تومان کاهش قیمت و در پی روند طبیعی عرضه و تقاضا به وجود آمده است هم‌چنان در نمودار باقی می‌ماند.

انواع گپ قیمت

به‌طور کلی گپ‌ها به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند. گپ مثبت و گپ منفی. وقتی نمودار قیمت، پس از بازگشایی مجدد با قیمتی بیشتر از قیمت پایانی قبل، بازگشایی شوند، گپ مثبت می‌گویند. در مقابل نیز اگر قیمت پس از بازگشایی کمتر از قیمت پایانی قبل باشد را گپ منفی می‌گویند.

اما هرکدام از این نوع گپ‌ها جدا از هر جهت قیمتی که دارند، به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

• گپ عمومی (Common Gap)
• گپ فرار (Runaway Gap)
• گپ شکست (Breakaway Gap)
• گپ خستگی (Exhaustion Gap)

گپ عمومی (Common Gap)

این نوع گپ معمولا به دلایل طبیعی مثل تعطیلی بازار اتفاق می‌افتند. به‌طور کلی هیچ رویداد مهمی در این نوع گپ‌ها رخ نداده است. خلا قیمتی ایجاد شده در گپ‌های عمومی به سرعت و نهایتا طی چند روز پُر می‌شوند. به این نوع گپ‌ها گپ‌های منطقه‌ای یا گپ‌های تریدینگ نیز می‌گویند. گپ‌های عمومی معمولا در ناحیه‌های حمایتی و مقاومتی روزانه نمودار ایجاد می‌شوند و در همین بازه نیز حرکت می‌کنند. نوع دیگری ازگپ‌های عمومی وجود دارند که می‌توانند از کم یا زیاد بودن حجم معاملاتی در تایم‌های پایین‌تر از روزانه نیز به‌وجود بیایند. به این ترتیب که وقتی حجم معاملات یک دارایی خیلی کم یا خیلی زیاد باشد، شکل کندل‌های نمودار آن نیز از حالت عادی خارج می‌شوند. معمولا در این نوع کندل‌ها آخرین قیمت یک کندل، با قیمت بازشدن کندل بعدی یکی نیست. همین عامل باعث ایجاد پرش قیمت در کندل‌ها می‌شود.

شکاف ادامه‌دهنده یا فرار (Continuation Gap)

به این شکاف، شکاف فرار یا Runaway Gap هم می‌گویند. این شکاف بعد از پرش در یک‌روند اتفاق می‌افتد و تمایل معامله‌گران به ادامه روند را مشخص می‌کند و تقریباً در نیمه‌راه روند اتفاق می‌افتد و به آن شکاف اندازه‌گیری هم می‌گویند. نکته‌ی بعدی این است که معمولا بعد از مدتی پر می‌شوند و نوعی اعتماد برای ورود به معامله را نشان می‌دهد، چه در حرکت نزولی و چه در حرکت صعودی و ممكن است این شكاف کلاً پر نشود. نمودار زیر مربوط به شركت سمگا است كه به‌صورت متوالی شكاف ادامه‌دهنده تشکیل داده است.

گپ شکست (Breakaway Gap)

گپ شکست در سطح کلیدی حمایت یا مقاومت شکل می‌گیرد. به نمودار زیر نگاه کنید، بعد از شکل‌گیری گپ شکست، سرعت روند زیاد شده است. بدین ترتیب شکاف شکست در بیشتر مواقع سیگنال ادامه دهنده به شمار می‌رود.

در تصویر زیر، شکاف شکست در سطح کلیدی مقاومتی رخ داده و قیمت بعد از شکل‌گیری گپ و شکست مقاومت به روند صعودی خود ادامه داده است.

گپ خستگی (Exhaustion Gap)

گپ خستگی هم یکی دیگر از انواع گپ های قیمت در بورس است که می‌خواهیم ببینیم شرایط تشکیل آن چیست. وقتی یک حرکت با شیب تند و طولانی در سهم به وجود می‌آید، گپ خستگی هم تشکیل می‌شود. در چنین بستری سهم تلاش می‌کند که یک سقف یا کف جدید بسازد. یکی از نشانه‌هایی که به ما کمک می‌کند متوجه ایجاد گپ خستگی بشویم، حجم معاملات بالاست. یک مزیت مهم در مورد این گپ وجود دارد و آن این است که پر شدن آن زودتر از سایر انواع گپ قیمت اتفاق می‌افتد.

اما اگر گپ خستگی در پایان روند نزولی یا صعودی اتفاق بیفتد و حجم معاملات آن نسبت به میانگین هفته یا روزهای اخیر بیشتر شود، می‌توانیم از آن به عنوان یک گپ ادامه دهنده یاد کنیم. به طور کلی وقتی هدف‌های سهم محقق می‌شود و دو گپ شکست و فرار هم در این میان ایجاد می‌شود باید منتظر بمانیم که سر و کله‌ی شکاف خستگی هم پیدا شود. وقتی به پایان روند صعودی می‌رسیم قیمت تلاشش را می‌کند که با یک جهش رو به بالا حرکتش را در همان مسیر حفظ کند. البته که این جهش پایدار نیست و پس از گذشت حدودا یک هفته قیمت کم می‌شود. پس تقاضا هم به دنبال آن کم می‌شود و فروشندگان بیشتر از خریداران خواهند بود. موقعی که قیمت در محدوده‌ای پایین‌تر از گپ خستگی بسته شود می‌توانیم بفهمیم که روند فعلی رو به پایان است.