ارز فیات چیست؟تفاوت آن با رمزارزها و استاندارد طلا
به زبان ساده ، ارز فیات پول قانونی است که ارزش آن را بیشتر از کالای فیزیکی یا کالایی از دولت صادر کننده آن می گیرد. قدرت دولتی که ارزش پول فیات را تعیین می کند در این نوع پول کلیدی است. بیشتر کشورهای جهان از سیستم ارزی فیات برای خرید کالا و خدمات ، سرمایه گذاری و پس انداز استفاده می کنند. ارز فیات در تعیین ارزش پول قانونی جایگزین استاندارد طلا و سایر سیستم های مبتنی بر کالا شد.
ظهور ارز فیات
ارز فیات قرن ها پیش در چین نشات گرفته است. استان چکوان در طی قرن یازدهم اقدام به صدور پول کاغذی کرد. در ابتدا می توان آن را با ابریشم ، طلا یا نقره عوض کرد. اما سرانجام ، کوبلای خان به قدرت رسید و در طول قرن سیزدهم یک سیستم ارزی فیات ایجاد کرد. مورخان ادعا می کنند که این پول در سقوط امپراتوری مغول بسیار موثر بود ، ریشه ریزش و خرج بیش از حد و تورم بیش از حد.
پول فیات در قرن ۱۷ در اروپا نیز مورد استفاده قرار گرفت که توسط اسپانیا ، سوئد و هلند تصویب شد. این سیستم در سوئد یک شکست بود و دولت سرانجام آن را برای استاندارد نقره کنار گذاشت. طی دو قرن بعدی فرانسه و کانادا ، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالات متحده نیز با استفاده از پولهای آزمایشی نتایج ناخوشایند بدست آوردند.
در قرن بیستم ، ایالات متحده دوباره به استفاده از ارز مبتنی بر کالا تا حدودی محدود بازگشت. در سال ۱۹۳۳دولت به کار مبادله پول کاغذ به طلا خاتمه داد. در سال ۱۹۷۲ ، تحت ریاست جمهوری نیکسون ، ایالات متحده استاندارد طلا را به طور کامل کنار گذاشت ، و نابودی خود را در مقیاس بین المللی نهایی کرد و به سیستم Fiat Money روی آورد. این منجر به استفاده از ارز فیات در سراسر جهان شد.
ارز فیات در برابر استاندارد طلا
سیستم استاندارد طلا اجازه تبدیل اسکناس های کاغذی به طلا را می داد. در واقع ، تمام پول کاغذی توسط مقدار محدودی طلا که در اختیار دولت بود ، پشتیبانی می شد. بر اساس یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا ، دولت ها و بانک ها تنها در صورت داشتن ارزش مساوی از فروشگاه های طلا می توانند ارز جدید را به اقتصاد وارد کنند. این سیستم توانایی دولت در ایجاد پول و افزایش ارزش پول آنها را صرفاً براساس عوامل اقتصادی محدود کرد.
از طرف دیگر ، تحت سیستم ارزی فیات ، پول ممکن است به چیز دیگری تبدیل نشود. با پول فیات ، مقامات می توانند به طور مستقیم بر ارزش پول خود تأثیر بگذارند و آن را به شرایط اقتصادی گره بزنند. دولت ها و بانک های مرکزی کشورهایشان کنترل بسیار بیشتری بر سیستم های ارزی دارند. آنها می توانند به رویدادهای مختلف مالی و بحران ها با ابزارهای مختلف مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری و اجرای تسهیل کمی پاسخ دهند.
مدافعان استاندارد طلا معتقدند که یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا از ثبات بیشتری برخوردار است زیرا توسط چیزی فیزیکی و ارزشمند پشتیبانی می شود. طرفداران ارز فیات معتقدند که قیمت طلا جز ثبات نبوده است. در این زمینه ، ارزش یا ارزش هر دو ارز مبتنی بر کالا و پول فیات می تواند نوسان داشته باشد. اما با وجود یک سیستم ارزی فیات ، دولت دارای انعطاف پذیری بیشتری برای اقدام در شرایط اضطراری اقتصادی است.
نکات مثبت و منفی استفاده از ارز فیات
اقتصاددانان و سایر کارشناسان مالی در حمایت از ارز فیات اتفاق نظر ندارند. مدافعان و مخالفان با شور و ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه اشتیاق موافقان و مخالفان این سیستم ارزی را مطرح می کنند.
کمبود
پول فیات تحت تأثیر کمبود کالای فیزیکی مانند طلا تحت تأثیر قرار نمی گیرد.
هزینه
تولید پول فیات نسبت به پول مبتنی بر کالا مقرون به صرفه است.
پاسخگویی
ارز فیات به دولت ها و بانک های مرکزی آنها انعطاف پذیری در رسیدگی به بحران های اقتصادی را می دهد.
تجارت بین الملل
ارز فیات در کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد و آن را به یک نوع ارز قابل قبول برای تجارت بین الملل تبدیل می کند.
راحتی
برخلاف طلا ، پول فیات به ذخایر فیزیکی متکی نیست که به ذخیره سازی ، محافظت ، نظارت و سایر خواسته های پرهزینه احتیاج دارند.
بدون ارزش ذاتی
ارز فیات هیچ ارزش ذاتی ندارد. این اجازه می دهد تا دولت ها از هیچ چیز پول خلق کنند ، که می تواند منجر به تورم فوق العاده شود و سیستم اقتصادی آنها را فروپاشاند.
از نظر تاریخی دارای ریسک
از نظر تاریخی ، اجرای سیستم های ارزی فیات به طور معمول منجر به سقوط مالی می شود ، که نشان می دهد این ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه سیستم ها برخی از خطرات را دارند.
ارز فیات در مقابل ارز رمزنگاری شده
ارز فیات و ارز رمزپایه از این نظر مشترک هستند که هیچ یک از آنها توسط کالای فیزیکی پشتیبانی نمی شوند – اما در اینجا شباهت به پایان می رسد. در حالی که پول فیات توسط دولت ها و بانک های مرکزی کنترل می شود ، ارزهای رمزپایه اساساً غیرمتمرکز هستند ، که بیشتر به دلیل یک دفتر توزیع شده دیجیتال به نام بلاکچین است.
تفاوت قابل توجه دیگر بین این دو سیستم ارزی نحوه تولید هر یک از این اشکال پول است. بیت کوین ، مانند اکثر ارزهای رمزپایه ، یک منبع کنترل شده و محدود دارد. در مقابل ، با توجه به قضاوت خود درباره نیازهای اقتصادی یک کشور ، بانک ها می توانند از هیچ چیز پول ناچیزی ایجاد کنند.
ارزهای رمزنگاری شده به عنوان یک شکل دیجیتالی از پول ، هیچ همتای فیزیکی ندارند و بدون حاشیه هستند و باعث می شود محدودیت آنها در معاملات جهانی کمتر باشد. علاوه بر این ، معاملات برگشت پذیر نیستند و ماهیت ارزهای رمزنگاری شده در مقایسه با سیستم فیات ردیابی را بسیار دشوارتر می کند.
قابل ذکر است ، بازار ارزهای رمزپایه بسیار کوچکتر و در نتیجه بی ثبات تر از بازارهای سنتی است. این احتمالاً یکی از دلایلی است که ارزهای رمزپایه هنوز به طور جهانی پذیرفته نشده اند ، اما با رشد و بلوغ اقتصاد رمزنگاری ، نوسانات احتمالاً کاهش می یابد.
افکار پایانی
آینده هر دو شکل ارز به هیچ وجه قطعی نیست. در حالی که ارزهای رمزپایه هنوز راهی طولانی در پیش دارند و مطمئناً با چالش های بیشتری روبرو خواهند شد ، تاریخچه Fiat Money آسیب پذیری این شکل از پول را نشان می دهد. این دلیل بزرگی است که بسیاری از مردم در حال بررسی امکان حرکت به سمت سیستم رمز ارز برای معاملات مالی خود هستند – حداقل در برخی از موارد.
یکی از ایده های اصلی ایجاد Bitcoin و ارزهای رمزپایه ، کشف شکل جدیدی از پول است که در شبکه توزیع شده نظیر به نظیر ساخته می شود. احتمالاً بیت کوین برای جایگزینی کل سیستم ارزی فیات ایجاد نشده است بلکه برای ارائه یک شبکه اقتصادی جایگزین ایجاد شده است. هنوز هم مطمئناً این پتانسیل را دارد که بتواند یک سیستم مالی بهتر برای جامعه بهتر ایجاد کند.
پول یا ارز فیات (Fiat Currency) چیست؟
ارز فیات یا پول بیپشتوانه مانند دلار آمریکا، در واقع یک پول قانونی است که ارزش خود را از دولت صادرکنندهاش میگیرد و برخلاف پول کالایی ارزش آن به یک کالای فیزیکی بستگی ندارد. فیات از واژه لاتین به همین نام و به معنی «بگذارید انجام شود» گرفته شده است. دولتی که پول فیات را چاپ میکند، عامل تعیینکننده در ارزش آن است. در حال حاضر بسیاری از کشورها از سیستم ارز فیات برای خرید کالا، خدمات، سرمایهگذاری و سپردهگذاری استفاده میکنند. این سیستم پولی در واقع جایگزین استاندارد طلا و پول کالایی شده است.
پیدایش پول فیات
منشا پیدایش پول فیات به قرنها پیش در کشور چین و زمانی که استان سیچوآن تصمیم گرفت پول کاغذی خود را در قرن ۱۱ چاپ کند، برمیگردد. در ابتدا این پول به ابریشم، طلا یا نقره قابل تبدیل بود. اما در نهایت با روی کار آمدن قوبلای خان، سیستم ارزی فیات را در قرن ۱۳ به راه انداخت. این سیستم ارزی برای امپراتوری مغول گران تمام شد، به طوری که مورخان هزینهکردنهای بیرویه و ابرتورم ناشی از آن را از دلایل اصلی سقوط این امپراتوری میدانند.
در قرن ۱۷ام پول فیات در قاره اروپا و کشورهای اسپانیا، هلند و سوئد نیز مورد استفاده قرار گرفت. سیستم ارز فیات در سوئد با شکست مواجه شد و دولت آن را با استاندارد نقره جایگزین کرد. در دو قرن آتی، فرانسه نو و مستعمرات سیزدهگانه در آمریکای شمالی نیز این سیستم را به کار گرفتند و بعدها دولت فدرال ایالات متحده نیز از آن استفاده کرد.
در قرن ۲۰ام میلادی دولت ایالات متحده بار دیگر به سیستم پول کالایی تغییر جهت داد و از سال ۱۹۳۳ به بعد دولت، مبادله پولهای کاغذی با طلا را متوقف ساخت. در سال ۱۹۷۲ نیز به دستور رئیسجمهور وقت، ریچارد نیکسون، ایالات متحده استاندارد طلا را کنار گذاشت و افول سیستم پولی با پشتوانه را با استفاده از پول فیات در مقیاس جهانی رقم زد.
ارزهای فیات و استاندارد طلا
استاندارد طلا اجازه تبدیل اسکناسهای کاغذی به طلا را میداد. در واقع پشتوانه تمامی پولهای کاغذی منابع محدود طلا بود که توسط دولت نگهداری میشد. تحت سیستم ارزی با پشتوانه طلا، دولتها و بانکها تنها در صورت داشتن ذخایر طلا، قادر به معرفی مقدار برابری از ارز جدید به اقتصاد بودند. این سیستم پولی، جلوی دولت را از خلق پول و افزایش ارزش آن تنها بر مبانی فاکتورهای اقتصادی میگرفت.
در سوی دیگر، تحت سیستم ارز فیات پول دیگر به دارایی یا کالای به خصوصی قابل تبدیل نیست. دولتمردان با پولهای فیات، به طور مستقیم میتوانند بر روی ارزش ارزهای ملی تاثیر گذاشته و آن را به شرایط اقتصادی کشور پیوند زنند. در این سیستم پولی، دولت و بانکهای مرکزی اساسیترین نقش را در مواجهه با رویدادهای مالی مختلف مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری یا تسهیلات کمی ایفا میکنند.
طرفداران استاندارد طلا معتقدند که این سیستم ارزی به دلیل پشتیبانی شدن توسط یک دارایی فیزیکی و باارزش، از ثبات بیشتری برخوردار است. در مقابل طرفدران پولهای فیات عقیده دارند که قیمت طلا به خودی خود بیثبات است. در قالب این مفهوم، ارزش هر دو نوع سیستم پولی نوسان خواهد داشت. اما در سیستم ارزی فیات، دولت در دوران اضطرار اقتصادی انعطاف بیشتری در اقدامات ضروری خواهد داشت.
مزایا و معایب پول فیات
متخصصین حوزه مالی و اقتصاددانان در حمایت از ارزهای فیات هم عقیده نیستند. مدافعان و مخالفان آن مزایا و معایب زیر را برای ارزهای فیات مطرح میکنند:
کمیابی (Scarcity): پول فیات از کمیابی کالا یا دارایی فیزیکی مانند طلا تاثیر نمیپذیرد.
هزینه: خلق پول فیات از نظر اقتصادی نسبت به پول کالایی بهصرفهتر است.
واکنشپذیر: پول فیات این قدرت را در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار میدهد که نسبت به بحرانهای اقتصادی انعطاف کافی را داشته باشند.
مبادلات بینالمللی: ارزهای فیات توسط تعداد زیادی از کشورها در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند. این باعث ارائه فرم قابل قبولی از پول برای مبادلات تجاری شده است.
راحتی: برخلاف طلا، پول فیات به ذخایر فیزیکی که نیازمند نگهداری، محافظت، نظارت و دیگر امور هزینهزا باشد، نیست.
نبود ارزش ذاتی: ارزهای فیات فاقد ارزش ذاتی هستند. این به دولتها امکان «خلق پول از هیچ چیز» را میدهد که میتواند به ابرتورم و در نهایت سقوط سیستم اقتصادی یک کشور منجر شود.
سابقه تاریک: از نظر نمونههای تاریخی، پیادهسازی سیستم ارزی فیات معمولاً به سقوط نظامهای مالی ختم شده است که بیانگر خطرناک بودن استفاده از این سیستم پولی است.
ارز فیات و ارز دیجیتال
تنها مشابهت بین ارز فیات و ارز دیجیتال در نداشتن پشتوانه فیزیکی آنهاست. در حالی که ارز فیات توسط دولتها و بانکهای مرکزی کنترل میشود، ارزهای دیجیتال ماهیت غیرمتمرکزی دارند.
تفاوت آشکار این دو سیستم پولی، در نحوه ایجاد پولهای جدید در هر یک از آنهاست. بیت کوین به عنوان نمونه برتر ارزهای دیجیتال، در مقایسه با پولهای فیات که در کنترل بانکهاست و اساساً میتوانند بدون هیچ پایه و اساسی به وجود آیند، عرضه و تعداد سکه محدودی دارد.
به عنوان شکل دیجیتالی پول، ارزهای دیجیتال هیچ قرین فیزیکی ندارند و به هیچ مرزی محدود نمیشوند. علاوه بر این، تراکنشها در ارزهای دیجیتال برگشتناپذیر است در حالی که در ارزهای فیات اینگونه نیست.
لازم به اشاره است که بازار ارز دیجیتال دربرابر بازارهای سنتی و مبادلات ارزی بسیار کوچکتر و پرنوسانتر است. این یکی از دلایلی است که مانع از فراگیر شدن و پذیرش گسترده این ارزها در عرصه بینالمللی شده است. اما با رشد بازار ارزهای دیجیتال، به احتمال زیاد نوسان آن نیز کمتر و کمتر خواهد شد.
نتیجهگیری
آینده هیچ یک از سیستمهای ارزی از قطعیت لازم برخوردار نیست. در حالی که ارزهای دیجیتال راه زیادی برای پیمودن و مواجه شدن با موانع مختلف در پیش دارند، تاریخ ارزهای فیات بیانگر آسیبپذیر بودن این نوع از پول بوده است.
این از دلایل اصلی حرکت برخی از مردم به سوی سیستم ارز دیجیتال و استفاده از آنها در تراکنشهای مالی است.
یکی از تفکرات اصلی بیت کوین و ارزهای دیجیتال، کشف شکل ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه جدیدی از پول بر روی شبکهای توزیع شده و همتا به همتا بوده است. بیت کوین میتواند به عنوان یک شبکهی اقتصادیِ جایگزین نقش مهمی در آینده اقتصاد جهانی ایفا کند.
ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز رمز پایه دارد؟
اگر بخواهیم ارز فیات را به ساده ترین شکل ممکن تعریف کنیم باید بگوییم ارزی است بدون پشتوانه که اعتبار خود را از دولت ها و عرضه و تقاضای مردم دریافت می کند. دلار و ریال دو نمونه از ارز های فیات هستند اما چرا ارز های فیات به وجود آمدند و اولین Fiat Currency ها چه بودند؟
قبل از ارز های فیات
اگر از دوران مبادلات کالا به کالا بگذریم، به دورانی خواهیم رسید که مردم برای پرداخت هزینه های خود از سکه هایی از جنس طلا، نقره و یا سایر فلزات ارزشمند استفاده می کردند. استاندارد طلا و یا سیستم پولی با پشتوانه طلا به قرن ها پیش باز می گردد. مردم با ضرب سکه هایی از این جنس، به داد و ستد می پرداختند. بعد ها اسکناس رواج پیدا کرد. تمامی پول ها در ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه این زمان بر مبنای طلا بودند. پشتوانه تمام این پول ها فلز ارزشمند طلا بود. منظور از پشتوانه به زبان ساده یعنی معادل اسکناسی که در دست دارید می توانید طلا دریافت کنید. مثلا دولت ایران تعیین می کند که هر اونس طلا قیمتی 500 هزار ریال دارد، به این واسطه مشخص شده است که ارزش ریال یک پانصد هزارم یک اونس طلاست.
چین اولین کشوری بود که تصمیم گرفت پول بدون پشتوانه طلا ایجاد کند. هرچند در قرن 13 ارائه این سیستم پولی موجب شد امپراطوری حاکم بر چین در آن دوران سقوط کند. اما بعد از رکود اقتصادی بریتانیا تصمیم گرفت طلا را از سیستم خود حذف کند. پس از بریتانیا باقی کشور ها نیز کم کم از سیستم پول بدون پشتوانه استقبال کردند. هر چند که در ابتدا در برخی کشور ها با شکست هایی مواجه می شد. این گونه بود که ارز های فیات به وجود آمدند.
ارز فیات چیست؟
ارز فیات ارزی است که توسط دولت یک کشور توزیع می شود. دولت اعلام می کند که این ارز، پول رایج برای پرداخت است، اما این ارز با هیچ کالایی مثل طلا، پشتیبانی نمی شود. منظور اینکه معادل دلار های آمریکا بانکی طلا نگهداری نمی کند!
ارزش این پول از ارتباط عرضه و تقاضا و ایمان مردم به آن پول تامین می شود، و به خاطر ارتباط آن با دولت است که ارزش آن همواره حفظ می شود. دلار آمریکا نمونه ای از ارز فیات است. این پول توسط هیچ نوع کالای فیزیکی پشتیبانی نمی شود، و ارزش آن تماما به دولت آمریکا بستگی دارد. البته این ارزش، از طریق روش مدیریت اقتصاد توسط دولت آمریکا نشات می گیرد و همواره در حال تغییر است. این جا است که در هنگام تبدیل یک ارز فیات به یک پول دیگر، نرخ تبدیل ارز به میان می آید. با این که ارز فیات می تواند کارآمد باشد، اما همین تفکر بی ارزش بودن که در پس آن هست، در نظر افرادی که محتاط هستند خوش نمی آید.
اما این تنها نکته منفی در خصوص پول های فیات نیست که این ارز را زیر سوال می برد.
معایب پول های فیات
قبل از اینکه ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه معایب Fiat را برشمریم، باید واژه نقدینگی آشنا شوید. نقدینگی از واژه نقد گرفته شده است. پول نقد همان پولی است که شما می توانید با آن مبادله کنید. نقدینگی واژه ای عمومی تر است.
نقدینگی به درجه نقد شوندگی دارایی های مختلف در قیمت مشخص اطلاق می شود. مثلا فرض کنید شما برای خرید یک خانه به یک میلیارد پول نیاز دارید اما فقط 800 میلیون پول در بانک دارید. برای 200 میلیون باقی مانده شما باید ماشین خود را بفروشید. در این مثال اگر شما در نهایت یک میلیارد پول برای خرید خانه دارید اما سرعت تامین این دارایی متفاوت است. به زمانی که طول می کشد دارایی شما به پول نقد تبدیل شود، درجه نقدشوندگی گفته می شود.
چک ها نیز نوعی پول نقد محسوب می شوند. چرا که شما با داشتن یک چک روز، می توانید به بانک مراجعه کنید و پول نقد دریافت کنید.
به طور کلی به مجموعه پول شامل سپردههای بخش غیر دولتی نزد بانک ها و اسکناس و سکه ها در دست اشخاص و شبه پول شامل سپردههای سرمایه گذاری مدت دار، سپرده های قرض الحسنه پس انداز و سپرده های متفرقه نقدینگی گفته میشود.
حال ارتباط نقدینگی با پول فیات چیست؟
پیشتر گفتیم این دولت ها هستند که ارزش یک پول را تعیین می کنند. میزان چاپ پول نیز در اختیار دولت هاست. زمانی که پول نقد به مقدار زیادی وجود داشته باشد، قدرت خرید مردم بالا می رود و این موضوع سبب می شود که کالا ها به قیمتی بیشتر از ارزش واقعی خود به فروش برسند. زمانی که سطح پایه ای کالایی افزایش غیر متناسبی را داشته باشد، تورم بالا شکل می گیرد.
از این رو یکی از خطراتی که ارز های فیات در صورت کنترل نکردن درست دولت ها، به وجود می آورند، تورم است.
اگر یک دولت فاسد به چاپ پول ادامه دهد، و اگر مدیریت آن ها نیز ضعیف باشد، تورم بالا به سرعت فراگیر شده و ارز را نابود می کند. از آن جایی که هیچ کالایی از این ارز پشتیبانی نمی کند و یا محدودیتی برای عرضه آن نیست، به سادگی می تواند از کنترل خارج شود، و این موضوع یکی از دلایل و مشکلات اصلی است که برای مقابله با آن، ارزهای رمز پایه ایجاد شدند.
فواید پول های فیات
با این وجود، پول فیات مزایایی نیز دارد. این که این نوع پول به طلا وابسته نیست، باعث می شود کنترل کردن آن آسان تر باشد، و در نتیجه از وقوع فاجعه جلوگیری شود. برای مثال دولت ایالات متحده آمریکا می تواند با کنترل ارزش دلار آمریکا، از اتفاقات و رویدادهای مصیبت بار جلوگیری نماید، مانند رکود اقتصادی سال 2008 که در پی سقوط ارزش پول به وجود آمده بود.
از آن جایی که ارزش قابل تبدیل دلار آمریکا ثابت است، در مقایسه با ارزی که ارزش آن مدام در حال تغییر و بالا و پایین رفتن است، کار را برای اهداف تجاری و ذخیره سازی نیز آسان تر می کند.
ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه
ارز های دیجیتال دارای شباهت ها و تفاوت هایی با پول های رایج هستند. یکی از شباهت های این دو ارز، نبود پشتوانه فیزیکی برای هر دو است. اما در مقایسه با ارز های فیات عمومیت بهتری دارند. به این معنا که شما با خرید بیت کوین در ایران می توانید در تمام دنیا با آن معامله کنید و نیاز به تغییر ارز با تغییر مرز های جغرافیایی نیست.
رمز ارز ها امنیت بیشتری نسبت به سایر دارایی ها دارند. و از همه مهم تر آنکه تورم ارز های دیجیتال را تهدید نمی کند و این ارز ها را به یک پایگاه امن برای ذخیره دارایی ها تبدیل می کند.
آیا ارزهای رمز پایه می توانند جایگزین پول فیات شوند؟
این موضوع به نظر ممکن و شدنی می آید، و در حقیقت هم اکنون دولت هایی نیز در پی معرفی ارز رمز پایه خودشان هستند.برای این که یک ارز رمز پایه متمرکز بتواند جایگزین ارزهای فیات شود، در قدم اول باید قابل اعتماد بودن خودش را اثبات کند، همچنین احتمالا آن نیز باید یک دارایی وابسته باشد تا بتواند از پس وظایف دلار آمریکا برآمده و باز هم دارای مزایای رمز نگاری باشد.
آینده ارز فیات
به نظر می رسد که در دولت های آینده، بحث معرفی ارزهای رمز پایه داغ تر شود؛ ارزهای فیات جدید که دیجیتال باشند. ایجاد یک ارز غیر متمرکز بعید به نظر می رسد، اما یک سکه رمز گذاری شده که توسط دولت ایجاد شده باشد، می تواند توانایی ردیابی بسیار خوبی را به لطف بلاکچین ارائه دهد.
در آن زمان احتمالا پول کاغذی حذف خواهد شد، اما اصول فیات باقی می مانند، تا کنترل کامل بر همه چیز وجود داشته باشد. البته ارزهای رمز پایه سنتی نیز همانند همیشه به خوبی در کنار آن ها عمل خواهند کرد. این موضوع چگونه بر نحوه انجام تجارت در دنیا تاثیر می گذارد؟ برای پاسخ به این سوال باید منتظر باشیم.
پول یا ارز فیات (Fiat Currency) چیست؟
ارز فیات یا پول بیپشتوانه مانند دلار آمریکا، در واقع یک پول قانونی است که ارزش خود را از دولت صادرکنندهاش میگیرد و برخلاف پول کالایی ارزش آن به یک کالای فیزیکی بستگی ندارد. فیات از واژه لاتین به همین نام و به معنی «بگذارید انجام شود» گرفته شده است. دولتی که پول فیات را چاپ میکند، عامل تعیینکننده در ارزش آن است. در حال حاضر بسیاری از کشورها از سیستم ارز فیات برای خرید کالا، خدمات، سرمایهگذاری و سپردهگذاری استفاده میکنند. این سیستم پولی در واقع جایگزین استاندارد طلا و پول کالایی شده است.
پیدایش پول فیات
منشا پیدایش پول فیات به قرنها پیش در کشور چین و زمانی که استان سیچوآن تصمیم گرفت پول کاغذی خود را در قرن ۱۱ چاپ کند، برمیگردد. در ابتدا این پول به ابریشم، طلا یا نقره قابل تبدیل بود. اما در نهایت با روی کار آمدن قوبلای خان، سیستم ارزی فیات را در قرن ۱۳ به راه انداخت. این سیستم ارزی برای امپراتوری مغول گران تمام شد، به طوری که مورخان هزینهکردنهای بیرویه و ابرتورم ناشی از آن را از دلایل اصلی سقوط این امپراتوری میدانند.
در قرن ۱۷ام پول فیات در قاره اروپا و کشورهای اسپانیا، هلند و سوئد نیز مورد استفاده قرار گرفت. سیستم ارز فیات در سوئد با شکست مواجه شد و دولت آن را با استاندارد نقره جایگزین کرد. در دو قرن آتی، فرانسه نو و مستعمرات سیزدهگانه در آمریکای شمالی نیز این سیستم را به کار گرفتند و بعدها دولت فدرال ایالات متحده نیز از آن استفاده کرد.
در قرن ۲۰ام میلادی دولت ایالات متحده بار دیگر به سیستم پول کالایی تغییر جهت داد و از سال ۱۹۳۳ به بعد دولت، مبادله پولهای کاغذی با طلا را متوقف ساخت. در سال ۱۹۷۲ نیز به دستور رئیسجمهور وقت، ریچارد نیکسون، ایالات متحده استاندارد طلا را کنار گذاشت و افول سیستم پولی با پشتوانه را با استفاده از پول فیات در مقیاس جهانی رقم زد.
ارزهای فیات و استاندارد طلا
استاندارد طلا اجازه تبدیل اسکناسهای کاغذی به طلا را میداد. در واقع پشتوانه تمامی پولهای کاغذی منابع محدود طلا بود که توسط دولت نگهداری میشد. تحت سیستم ارزی با پشتوانه طلا، دولتها و بانکها تنها در صورت داشتن ذخایر طلا، قادر به معرفی مقدار برابری از ارز جدید به اقتصاد بودند. این سیستم پولی، جلوی دولت را از خلق پول و افزایش ارزش آن تنها بر مبانی فاکتورهای اقتصادی میگرفت.
در سوی دیگر، تحت سیستم ارز فیات پول دیگر به دارایی یا کالای به خصوصی قابل تبدیل نیست. دولتمردان با پولهای فیات، به طور مستقیم میتوانند بر روی ارزش ارزهای ملی تاثیر گذاشته و آن را به شرایط اقتصادی کشور پیوند زنند. در این سیستم پولی، دولت و بانکهای مرکزی اساسیترین نقش را در مواجهه با رویدادهای مالی مختلف مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری یا تسهیلات کمی ایفا میکنند.
طرفداران استاندارد طلا معتقدند که این سیستم ارزی به دلیل پشتیبانی شدن توسط یک دارایی فیزیکی و باارزش، از ثبات بیشتری برخوردار است. در مقابل طرفدران پولهای فیات عقیده دارند که قیمت طلا به خودی خود بیثبات است. در قالب این مفهوم، ارزش هر دو نوع سیستم پولی نوسان خواهد داشت. اما در سیستم ارزی فیات، دولت در دوران اضطرار اقتصادی انعطاف بیشتری در اقدامات ضروری خواهد داشت.
مزایا و معایب پول فیات
متخصصین حوزه مالی و اقتصاددانان در حمایت از ارزهای فیات هم عقیده نیستند. مدافعان و مخالفان آن مزایا و معایب زیر را برای ارزهای فیات مطرح میکنند:
کمیابی (Scarcity): پول فیات از کمیابی کالا یا دارایی فیزیکی مانند طلا تاثیر نمیپذیرد.
هزینه: خلق پول فیات از نظر اقتصادی نسبت به پول کالایی بهصرفهتر است.
واکنشپذیر: پول فیات این قدرت را در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار میدهد که نسبت ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه به بحرانهای اقتصادی انعطاف کافی را داشته باشند.
مبادلات بینالمللی: ارزهای فیات توسط تعداد زیادی از کشورها در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند. این باعث ارائه فرم قابل قبولی از پول برای مبادلات تجاری شده است.
راحتی: برخلاف طلا، پول فیات به ذخایر فیزیکی که نیازمند نگهداری، محافظت، نظارت و دیگر امور هزینهزا باشد، نیست.
نبود ارزش ذاتی: ارزهای فیات فاقد ارزش ذاتی هستند. این به دولتها امکان «خلق پول از هیچ چیز» را میدهد که میتواند به ابرتورم و در نهایت سقوط سیستم اقتصادی یک کشور منجر شود.
سابقه تاریک: از نظر نمونههای تاریخی، پیادهسازی سیستم ارزی فیات معمولاً به سقوط نظامهای مالی ختم شده است که بیانگر خطرناک بودن استفاده از این سیستم پولی است.
ارز فیات و ارز دیجیتال
تنها مشابهت بین ارز فیات و ارز دیجیتال در نداشتن پشتوانه فیزیکی آنهاست. در حالی که ارز فیات توسط دولتها و بانکهای مرکزی کنترل میشود، ارزهای دیجیتال ماهیت غیرمتمرکزی دارند.
تفاوت آشکار این دو سیستم پولی، در نحوه ایجاد پولهای جدید در هر یک از آنهاست. بیت کوین به عنوان نمونه برتر ارزهای دیجیتال، ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه در مقایسه با پولهای فیات که در کنترل بانکهاست و اساساً میتوانند بدون هیچ پایه و اساسی به وجود آیند، عرضه و تعداد سکه محدودی دارد.
به عنوان شکل دیجیتالی پول، ارزهای دیجیتال هیچ قرین فیزیکی ندارند و به هیچ مرزی محدود نمیشوند. علاوه بر این، تراکنشها در ارزهای دیجیتال برگشتناپذیر است در حالی که در ارزهای فیات اینگونه نیست.
لازم به اشاره است که بازار ارز دیجیتال دربرابر بازارهای سنتی و مبادلات ارزی بسیار کوچکتر و پرنوسانتر است. این یکی از دلایلی است که مانع از فراگیر شدن و پذیرش گسترده این ارزها در عرصه بینالمللی شده است. اما با رشد بازار ارزهای دیجیتال، به احتمال زیاد نوسان آن نیز کمتر و کمتر خواهد شد.
نتیجهگیری
آینده هیچ یک از سیستمهای ارزی از قطعیت لازم برخوردار نیست. در حالی که ارزهای دیجیتال راه زیادی برای پیمودن و مواجه شدن با موانع مختلف در پیش دارند، تاریخ ارزهای فیات بیانگر آسیبپذیر بودن این نوع از پول بوده است.
این از دلایل اصلی حرکت برخی از مردم به سوی سیستم ارز دیجیتال و استفاده از آنها در تراکنشهای مالی است.
یکی از تفکرات اصلی بیت کوین و ارزهای دیجیتال، کشف شکل جدیدی از پول بر روی شبکهای توزیع شده و همتا به همتا بوده است. بیت کوین میتواند به عنوان یک شبکهی اقتصادیِ جایگزین نقش مهمی در آینده اقتصاد جهانی ایفا کند.
چرا ارز فیات بیشتر از رمزنگاری گیج کننده است؟
یکی از مواردی که معمولاً در مورد ارزهای دیجیتال شنیده اید، حداقل از افراد غیرمعمول،این است که بسیار "پیچیده"،درک آن دشوار است"یا "مات" است. در سطح فنی این دیدگاه قابل درک است، اما این واقعیت را نادیده می گیرد که هدف ارزهای رمزنگاری شده چیست. جایگزینی/مکمل - ارزهای فیات - همچنین بیش از کمی پیچیده،درک آنها دشوار و مات است.
مطمئناً همه می دانند چگونه یک دلار یا یک یورو خرج کنند، اما تعداد کمی از مردم می دانند که سیستم پولی که پول نقد در کیف پول آنها واقع است چگونه کار می کند. یکی از واضح ترین نمونه های این امر مربوط به یک نظرسنجی در سال 2014 در انگلستان است که نشان داد تنها 10 درصد از نمایندگان مجلس (یعنی افرادی که مسئول وضع قوانین هستند) می دانند که بیشترین پول توسط بانک های تجاری هنگام صدور وام یا اعتبار ایجاد می شود، با 71٪ فکر می کنند که فقط دولت یا بانک مرکزی قدرت صدور پول نقد جدید را دارد.
این نشان می دهد که، در مقایسه با سیستم پولی فیات، درک رمز ارز آنچنان که فکر می کنید سخت نیست (حداقل نه در سطح اقتصادی). و به گفته طیف وسیعی از کارشناسان که با Cryptonews.com صحبت می کنند، ارز فیات و ارز رمزنگاری شده حداقل در یک روش دیگر قابل مقایسه هستند: فیات هیچ ارزش اساسی تری نسبت به بیت کوین (BTC) یا سایر ارزهای رمزنگاری شده ندارد، که ارزش هر دو بستگی به تقاضا و اعتماد به میزان مساوی است.
بدون شک با انواع استدلال "بیت کوین/رمزنگاری بسیار پیچیده است" روبرو شده اید. حتی ناظران ظاهراً دلسوز مانند مارک کوبان و جان مک آفی در سالهای اخیر این کار را انجام داده اند و استدلال می کنند که چنین پیچیدگی بیش از حد ، رمزنگاری را از پذیرش گسترده باز می دارد.
با این حال ، اکثر طرفداران این دیدگاه دو جنبه مختلف بیت کوین و ارز رمزنگاری شده را با هم اشتباه می گیرند. یعنی، آنها به پیچیدگی فنی (یعنی جنبه رمزنگاری، مبتنی بر بلاک چین) بیت کوین و سایر سکه ها نگاه می کنند و فرض می کنند که چنین پیچیدگی به اقتصاد کلان آن نیز می رسد.
"ارزهای رمزنگاری شده و پول فیات از جهات مختلف پیچیده هستند. استفاده از فیات نقدی ساده است (حداقل نوع مدرن) زیرا شما می بینید که چه چیزی دارید و چه چیزی خرج می کنید. "
در مقابل، ارزهای رمزنگاری شده عمدتا در سیاست پولی (انتشار سکه های جدید) بسیار ساده هستند. اما استفاده از آنها پیچیده تر است - به عنوان مثال، شما باید رمزهای عبور کیف پول خود را به خاطر بسپارید. اگر آدرس گیرنده را اشتباه کپی کنید، پول می تواند ناپدید شود و کسی نیست که برای رفع آن تماس بگیرد. "
در واقع، درک سیستم پولی بیت کوین بسیار آسان است: BTC جدید با هر بلوک جدید (با نرخ نزولی) منتشر می شود تا زمانی که به حداکثر سقف عرضه خود یعنی 21 میلیون بیت کوین استخراج شده برسد. این تمام است، در حالی که سیاست پولی در ایالات متحده یا هر کشور یا منطقه دیگری نه تنها دائما در حال تغییر است، بلکه از لایه های پیچیدگی متعددی (به عنوان مثال M0 ، M1 ، M2 و انواع دیگر پول) تشکیل شده است.
در عین حال، اکثر شرکت کنندگان در صنعت اطمینان دارند که رابط های کاربری و تجربیات ظاهری پیچیده رمزنگاری در طول زمان پیچیده تر نخواهد شد.
"همانطور که فناوری برای سهولت استفاده از اینترنت تکامل یافت و به رایج تبدیل شد، فناوری رمزنگاری نیز در حال پیشرفت است."
کرنر همچنین خاطرنشان می کند که به دلیل باز بودن و ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه تغییرناپذیری فناوری بلاک چین، ارز رمزنگاری شده فوق العاده شفاف است، زیرا ما دقیقاً می دانیم که تاکنون چند بیت کوین ضرب شده است. او می افزاید: "ما نمی دانیم دیروز چقدر پول چاپ شده است."
این یک تصور غلط رایج است که ارزهای رمزنگاری شده مات هستند. در واقع، این دفترکل روی بلاک چین عمومی کار می کند و یکی از شفاف ترین شکل های انتقال ارزش است. در حالی که شفافیت ارزهای رمزنگاری شده، باعث می شود که شرکت های تحقیقاتی مانند Chainalysis در وهله اول وجود داشته باشند.
همچنین لازم به ذکر است که فقط به دلیل اینکه درک چیزی سخت است (حداقل در سطح فنی) ريال، به این معنی نیست که مردم نمی توانند یا نمی خواهند از آن استفاده کنند.
اما نیازی به درک نحوه عملکرد تویوتا برای رانندگی با آن ندارید وهمین امر درمورد اسکناس دلار یا اسکناس ین یا سپرده پوند نیز صدق می کند. "
یکی دیگر از شکایات رایج در مورد ارزهای رمزنگاری شده این است که آنها ارزش اساسی ندارند. این ممکن است درست باشد،اما تقریباً همین را می توان در مورد ارزهای فیات نیز گفت.
پول فیات، با نام خود، هیچ ارزش اساسی و اساسی ندارد. این امر با سیاست های دولت صادر کننده "پشتیبانی" می شود. و این یک استراتژی م effectiveثر برای بسیاری از ارزهای فیات بوده است ، "
هالابوردا می افزاید که ارزهای فیات دارای ارزش اساسی هستند زیرا برای پرداخت مالیات در ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه یک کشور معین ضروری هستند، بنابراین همیشه تقاضا برای آن وجود خواهد داشت، حداقل در دوره پرداخت مالیات. او می افزاید: "گذشته از این ، پول فیات تنها به این دلیل ارزش دارد که مردم معتقدند مردم دیگر در آینده نزدیک معتقد خواهند بود که ارزش دارد."
هالابوردا از بیت کوین به عنوان "پول نهایی فیات (به معنای واقعی ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه کلمه این عبارت)" یاد می کند، با این حال او با افرادی که ادعا می کنند این پول هیچ ارزش اساسی ندارد ، مخالف است.
"بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری شده خدماتی را ارائه می دهند که قبل از آنها در دسترس نبود مثل معاملات تقریبا ناشناس آنلاین. به نظر من این ارزش اساسی بیت کوین است. "
لو کرنرهمچنین پیشنهاد می کند که ارزهای رمزنگاری شده حداقل به اندازه ارزهای فیات ارزش اساسی دارند، که از نظر او دقیقاً هیچ کدام نیست.
با این حال، در مورد ارزهای فیات، عدم وجود ارزش اساسی چیزی است که حداقل برخی از آنها را از دست می دهد.کرنر می گوید:"زیرا آنها فیات بیشتری ایجاد می کنند تا زمانی که مردم تصمیم بگیرند که دیگر ارزشی ندارد. این همان چیزی است که بیت کوین حل می کند."
برای دومنیکو لومباردیا، مدیر بخش اقتصاد جهانی در مرکز نوآوری بین المللی حکومتی در کانادا، ارزهای فیات فاقد ارزش ذاتی هستند زیرا کاملاً به اعتماد به بانک مرکزی و/یا دولت صادرکننده آنها بستگی دارد.
"بانک های مرکزی مختلف درجات متفاوتی از اعتماد را ایجاد می کنند.دومی در سیستم هایی که حاکمیت قانون و چارچوب نهادی وسیع تری که بانک مرکزی در آن فعالیت می کند با سخت ترین استانداردها مطابقت دارد، بالاترین است. "
لومباردیا معتقد است، برای رقابت هر ارز رمزنگاری شده با فیات، باید چارچوبی ایجاد کند که بتواند در کاربران عادی اعتماد ایجاد کند. او می گوید: "بدون هیچ گونه تنظیم و نظارت، این امر قابل دستیابی نیست."
اما همه در ارزهای دیجیتال موافق نیستند که ارزهای فیات فاقد ارزش اساسی هستند، JP Koning اشاره کرد که بانک مرکزی معمولاً هنگام انتشار پول جدید دارایی می خرد.
وی می گوید: "می تواند از این دارایی ها برای بازخرید واحد پولی که منتشر کرده است استفاده کند، بنابراین ارزش پول را تقویت می کند. و در صورت نیاز به کمک اضافی، بانک مرکزی می تواند از دولت ملی تقاضای درآمد مالیاتی برای افزایش خزانه بانک مرکزی کند. "
البته، این فقط پول پایه (M0، یا پولی که توسط بانک های مرکزی نگهداری و منتشر می شود) را پوشش می دهد، در حالی که بانک انگلستان در سال 2014 اشاره کرد که سپرده های بانکی 97٪ از پول در گردش را تشکیل می دهند. همچنین اشاره شد که "سپرده های بانکی عمدتا توسط خود بانک های تجاری ایجاد می شود" در قالب وام، در نتیجه دلالت بر این دارد که تنها چیزی که از چنین پولی حمایت می کند، تعهد بدهی به بازگشت آن است.
این واقعیت که تعداد کمی از مردم از این امر آگاه هستند - که بانک های تجاری بیشترین حجم پول را در کشورها ایجاد می کنند - باید امیدواروهمچنین این درک را داشته باشیم که سیستم پولی فیات حداقل به عنوان رمزنگاری اسرار آمیز و مات است.
مطمئناً ارزهای رمزنگاری شده در سطح فنی پیچیده هستند، اما پس از آن سیستم های پشتیبان که از دستگاه های خودپرداز برنامه های بانکداری تلفن همراه و غیره پشتیبانی می کنند نیز پیچیده هستند. چنین پیچیدگی ای مانع استفاده از ارزهای فیات نمی شود و همچنین از استفاده از ارزهای رمزنگاری شده به نوبه خود جلوگیری نمی کند، حداقل به محض اینکه حرکت رابط کاربری آنها آسان تر می شود.
دیدگاه شما