کلید تجارت آزاد با «اوراسیا»
دنیای‌اقتصاد : مسیر ورود ایران به تجارت آزاد با اوراسیا چگونه هموار می‌شود؟ همزمان با دور جدید مذاکرات نمایندگان ایران و اتحادیه اوراسیا برای جایگزینی موافقت‌نامه تجارت ترجیحی به موافقت‌نامه تجارت آزاد، بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران برای حضور در چنین موافقت‌نامه‌ای شرایط لازم را ندارد. موافقت‌نامه تجارت آزاد اگرچه مبنایی برای افزایش حجم تجارت و همکاری‌های وسیع‌تر است، اما رفع مشکلات مبادلات مالی به واسطه تحریم‌های بین‌المللی، تسریع در گام‌های حقوقی و قانونی مذاکرات با اتحادیه اوراسیا و حل چالش ایران در عضویت در سازمان تجارت جهانی ضروری است.
خروجی نشست مجمع اقتصادی بین‌المللی سن پترزبورگ که با حضور نمایندگان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا برگزار شد؛ نشان می‌دهد که اگرچه افزایش تعاملات اقتصادی منطقه‌ای در قالب انعقاد تجارت آزاد بین ایران و این اتحادیه مورد تاکید طرفین بود، اما مسیر ایران برای ورود به تجارت آزاد پردست‌انداز است. آبان ۱۳۹۸ بود که موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا شد. این موافقت‌نامه شامل کاهش تعرفه‌های ۸۶۰ قلم کالا بین طرفین بود که امروز بعد از حدود ۲ سال از انجام تعاملات برمبنای این موافقت‌نامه و مذاکرات مقامات ایران با رهبران این اتحادیه طرفین بر تسریع فرآیند انعقاد تجارت آزاد تاکید کردند. با امضای این موافقت‌نامه تمامی ۸۶۰ قلم کالا به استثنای لیست منفی شامل تعرفه صفر درصد خواهند شد. به این ترتیب موانع تعرفه‌ای تجارت فی‌مابین رفع خواهد شد و تجارت بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه تسهیل می‌شود. البته از حدود یک ماه پیش به‌دنبال تعدیل دریافت‌کنندگان تعرفه‌های ترجیحی از سوی اتحادیه اوراسیا، رقبای ایران نیز حذف شدند و فرصت طلایی برای ایران فراهم شده است. با این حال، چالش‌های پیش‌روی گسترش این تعاملات بر اساس اظهارات مقامات ایران و اوراسیا فراتر از مباحث تعرفه‌ای است. مقامات ایرانی سرعت‌گیرهای پیش‌رو را زمان‌بربودن فرآیند تصویب قوانین توسط مجلس‌های طرفین، مشکلات ناشی از تحریم‌های گسترده از جمله تحریم‌های بانکی، حملونقل و لجستیک (ترانزیتی و دریایی) مطرح کردند. در مقابل طرف اوراسیایی نبود زیرساخت‌های لازم در حوزه‌های مالی و تجاری و نبود رویه‌های تجاری صحیح در ایران را بخشی از چالش‌ها خواندند. آنها عدم‌عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی را مانع دیگر مطرح کردند. با وجود همه این چالش‌ها در سن پترزبورگ طرفین در مجمع و سپس در نشست‌های مشترک بر توسعه تعاملات تاکید کردند. طرف ایرانی خواهان امضای تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیش از آبان ۱۴۰۱ شد. موضوعی که مقامات اوراسیا نیز با آنها موافقت کردند. در این نشست‌ها حاضرین درخصوص چالش‌های پیش روی گسترش این تعاملات نیز صحبت کردند. حل چالش‌ها، کلید تجارت آزاد با اوراسیا است.
تسریع فرآیند انعقاد تجارت آزاد
در کلید تغییر در بازی تجارت جهانی حاشیه مجمع اقتصادی بین‌المللی سن پترزبورگ، رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران با وزیر تجارت اوراسیا دیدار کرد. در این دیدار رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران بر تسریع فرآیند انعقاد تجارت آزاد تاکید کرد و استفاده بهینه از زمان باقیمانده تا آبان ۱۴۰۱ برای جایگزینی موافقت‌نامه تجارت آزاد با موافقت‌نامه موقت کنونی را ضروری توصیف کرد. به گزارش سازمان توسعه تجارت ایران، زادبوم افزود: سازمان توسعه تجارت ایران پیش از این آمادگی خود را برای آغاز مذاکرات به سران اتحادیه اعلام کرده است و در این راستا نیز از طرف اوراسیایی دعوت کرده تا در حاشیه نمایشگاه تخصصی اوراسیا در تیرماه سال‌جاری در تهران، نخستین نشست حضوری مذاکرات برگزار شود.
در ادامه این دیدار، اسلپنف نیز ضمن تاکید بر تسریع فرآیند انعقاد تجارت آزاد، از افزایش حجم تجارت اتحادیه اوراسیا با ایران در چهار ماهه نخست سال‌جاری میلادی خبر داد و گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا و تاثیر قابل‌توجه آن بر تجارت دنیا، این آمار امیدوار‌کننده است. وی نگاه اوراسیا به ایران را نگاهی راهبردی توصیف کرد و افزود: اوراسیا با جدیت علاقه‌مند پیگیری و انعقاد توافق‌نامه جدید با ایران است تا طرفین علاوه‌بر بخش تجارت درخصوص سرمایه‌گذاری و دیگر زمینه‌ها نیز با یکدیگر همکاری نزدیک‌تری داشته باشند.
۱۶ ماه فرصت
در سن پترزبورگ وزیر نیرو و معاون وزیر صمت ایران با دبیرکل اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز دیدار کردند. معاون وزیر صمت ایران در این دیدار با اشاره به ملاقات مثبت و سازنده خود با وزیر تجارت اوراسیا اظهار کرد: در زمینه تسهیل تبادلات مالی، بانک مرکزی ایران ضمن برگزاری جلسات متعدد، پیشنهادهای خود را ارائه کرده و مقرر شد بانک‌های مرکزی طرف اوراسیا نیز به این پیشنهادها پاسخ دهند. در این دیدار، رضا اردکانیان، وزیر نیرو با اشاره به صدور دستور آغاز مذاکرات با ایران از سوی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دسامبر گذشته بیان کرد: ایران از آبان ماه سال ۹۹ آمادگی خود را برای مذاکرات اعلام کرده و با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند تصویب توسط مجلس‌های طرفین، لازم است ظرف ۱۶ ماه آینده گام‌های حقوقی و قانونی مذاکرات به‌صورت جدی پیگیری شود. دبیرکل اتحادیه نیز ضمن اشاره به افزایش۲۰ درصدی حجم مبادلات تجاری دوجانبه با ایران از اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد استقبال کرد. او همچنین از ایران خواست برای پیشبرد و بهره‌برداری بهتر از موافقت‌نامه زیرساخت‌های لازم در حوزه‌های مالی و تجاری ایجاد و رویه‌های تجاری خود را نیز اصلاح کند. در این نشست، مقدمات مذاکرات برای انعقاد موافقت‌نامه بین دو طرف فراهم و قرار شد جدول زمان‌بندی برای شروع مذاکرات تعیین شود. در ضمن توافق شد که کلید تغییر در بازی تجارت جهانی اتحادیه اقتصادی اوراسیا جدول زمان‌بندی انجام مذاکرات طرفین برای انعقاد موافقت‌نامه آزاد را در اختیار طرف ایران قرار دهد. در این دیدار همچنین مقرر شد در مرحله نخست سه دور و در مرحله بعد ماهانه یک دور مذاکره تا پایان سال‌جاری میلادی به‌صورت مشترک انجام شود.
آینده تجارت ایران و اوراسیا
معاون وزیر و رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران در مجمع اقتصادی بین‌المللی سن پترزبورگ در سخنرانی خود در پنل «ایران، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، هند و آذربایجان، همکاری منطقه‌ای در دوره پس از کرونا» اعلام کرد: بررسی آمارها در تجارت میان ایران و اوراسیا در کمتر از دو سال پس از انعقاد موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری، نویدبخش آینده‌ای روشن برای تعاملات تجاری ایران و اوراسیاست. اگرچه از دید زادبوم بالا بودن عوارض حملونقل، اختلافات در حوزه‌های ترانزیت و حملونقل بین کشورهای منطقه، بی‌نظمی در حرکت کشتی‌ها بخشی از موانع پیش‌روی گسترش مبادلات است. زادبوم همچنین درباره تحریم علیه ایران نیز سخن گفت. او با اشاره به اینکه در جنگ میان کشورها هزاران صفحه قواعد بین‌المللی برای رعایت حقوق انسان‌ها تنظیم می‌شود، افزود: متاسفانه در جنگ تحریم هیچ قاعده‌ای در نظر گرفته نشده است. اکنون که تحریم به‌عنوان ابزاری برای سوءاستفاده قرار گرفته، بهتر است بین کشورها قواعدی تنظیم شود تا حقوق انسان‌ها در دوران تحریم تا جای ممکن رعایت شود و تبدیل به جنگی اقتصادی نشود که بدون هیچ قاعده‌ای حقوق افراد و فعالان اقتصادی را مورد حمله قرار می‌دهد. رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران در ادامه گفت: صادرات ایران به اوراسیا در سال ۲۰۲۰ به رقم یک میلیارد و ۲۳۷ میلیون دلار رسیده که نسبت به سال گذشته رشد ۵۰ درصدی نشان می‌دهد؛ همچنین در مجموع حجم تجارت فی‌مابین در سال ۲۰۲۰ به حدود ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار رسیده که بیانگر رشد ۱۸ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ است که این میزان رشد به‌رغم کاهش ۱۴ درصدی تجارت دنیا به‌خاطر شیوع کرونا نشان از اثربخشی همگرایی ایران و اوراسیا دارد. زادبوم تاکید کرد: این میزان رشد پس از انعقاد موافقت‌نامه موقت تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا از ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹ (۵ آبان ۹۸) و با وجود شیوع ویروس کرونا و با در نظر گرفتن اثر آن بر کاهش در تجارت جهانی، نویدبخش آینده‌ای روشن برای ارتقای سطح تجارت فی‌مابین و به‌ویژه پس از انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد در آینده نزدیک است. او با تاکید بر وجود ظرفیت بالا برای افزایش حجم تجارت در سال‌های آتی افزود: بر اساس آمارها، هنوز طرفین تا رسیدن به حجم تجارت قابل قبول فاصله زیادی دارند، آنچنان که سهم تجارت فی‌مابین ایران و اوراسیا تنها ۳/ ۰ درصد کل تجارت اوراسیا با جهان و سهم اتحادیه اقتصادی اوراسیا از تجارت ایران با جهان نیز فقط ۲ درصد است. معاون وزیر و رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران گفت: با توجه به در پیش بودن انعقاد موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با جمهوری آذربایجان و موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مسیر حملونقل و ترانزیتی جمهوری آذربایجان برای ایران از اهمیت شایانی برخوردار است، از این رو، هماهنگی‌های سه‌جانبه بین ایران و جمهوری آذربایجان و اتحادیه اوراسیا ضروری است.
کلید تغییر در بازی تجارت جهانی
افزایش صادرات خدمات در حال حاضر یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای است که در کشورهای جهان در حال وقوع است. چرا که تجارت خدمات مقاومت‌پذیری بیشتری را در برابر شوک‌ها و بحران‌های مالی داراست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرات خدمات می‌تواند قاعده بازی را در تجارت جهان تغییر دهد.افزایش صادرات خدمات در حال حاضر یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای است که در کشورهای جهان در حال وقوع است. چرا که تجارت خدمات مقاومت‌پذیری بیشتری را در برابر شوک‌ها و بحران‌های مالی داراست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرات خدمات می‌تواند قاعده بازی را در تجارت جهان تغییر دهد.
به گزارش اقتصادنیوز ، در گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران منتشر شده، سهم خدمات در دنیا شرح داده شده است. بر این اساس، خدمات، حدود 50 درصد از درآمد و 70 درصد از اشتغال جهان را شامل و عنصر مهمی در تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود.
صادرات خدمات تقریبا یک‌چهارم از کل صادرات جهانی را در بر می‌گیرد و انتظار می‌رود به‌دلیل پیشرفت‌های قابل‌توجه حاصل شده در زمینه فناوری، نقش مهم و اساسی را در اقتصاد جهانی ایفا کند. کاهش سریع هزینه‌های ارتباطات، افزایش انطباق و پذیرش اینترنت در سراسر جهان و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در بخش خدمات اینترنتی امکان تامین و ارائه خدمات را در مسافت‌های طولانی نیز فراهم کرده است. صادرات خدمات در کشورهای در حال توسعه در سال 2014 در مقایسه با سال 1990 تقریبا 10 برابر شده و برای اقتصادهای پیشرفته 2 برابر شده است.
همچنین سهم اقتصادهای در حال توسعه از کل صادرات جهانی خدمات از 3 درصد در سال 1970 به حدود 20 درصد در سال 2014 رسیده است. بخش اعظم افزایش صادرات خدمات مربوط به افزایش تجارت در بخش خدمات مدرن است. خدمات سنتی عمدتا محدود به بخش‌های سفر و حملونقل می‌شود در حالی که خدمات مدرن مبتنی بر تکنولوژی مانند خدمات کسب‌وکار، خدمات کامپیوتری و اطلاعاتی، خدمات مالی و مالکیت معنوی را در بر می‌گیرد.
اگرچه هنوز زود است که به‌طور کامل ادعا شود محرک‌های رشد در جهان از تولید به سمت خدمات در حال تغییر مسیر است ولی افزایش صادرات خدمات یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای در حال اتفاق در کشورهای جهان است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سطح جهانی خدمات کامپیوتری و اطلاعاتی و خدمات مالی دو زیربخش مهم خدماتی در حوزه صادرات بوده‌اند. در سال کلید تغییر در بازی تجارت جهانی 2014، صادرات جهانی خدمات کامپیوتری و اطلاعاتی به 300 میلیارد دلار رسید که 10 درصد کل صادرات خدمات را تشکیل می‌دهد.
به‌طور مشابه،صادرات خدمات مالی نیز رشد سریعی داشت و به ارقام قبل از بحران مالی جهانی و حدود 350 میلیارد دلار در سال 2014 رسید. با نگاهی به سهم کشورهای منتخب در صادرات جهانی خدمات در سال‌های 1990 و 2014 درمی‌یابیم با وجود کاهش قابل توجه، آمریکا همچنان بزرگ‌ترین صادرکننده خدمات در جهان محسوب می‌شود. چین هم مشابه صادرات کالا، در بخش صادرات خدمات هم موفق عمل کرده و در سال 2014 رتبه پنجم را در این حوزه به خود اختصاص داده است.
هند که به‌دلیل صادرات خدمات برون‌سپاری فرآیندهای کسب‌وکار و پشتیبانی خدمات برای حوزه‌های مالی و دارویی شهرت دارد، جزو یکی از 10 کشور برتر در زمینه صادرات خدمات است. سهم این کشور در صادرات جهانی خدمات در فاصله سال‌های 2000 تا 2013 سه برابر شده و به بیش از 3 درصد بالغ شده است. کشورهای تایلند، برزیل، اندونزی و مصر نیز جزو فهرست 30 کشور برتر صادرکننده خدمات هستند که رشد قابل‌توجهی کلید تغییر در بازی تجارت جهانی در این زمینه داشته‌اند.
اهمیت صادرات خدمات مدرن در اقتصاد جهان و نقش این صادرات در فرآیند انتقال ساختاری قابل توجه محققان و سیاست‌گذاران است. اگرچه خدمات سنتی مانند حملونقل، سفر یا عمده‌فروشی همچنان نیازمند حضور فیزیکی بوده ولی به‌دلیل مشارکت آنها در زنجیره‌های ارزش جهانی، تجارت در این بخش به علت کاهش قابل توجه هزینه‌ها از طریق بهره‌برداری از تکنولوژی‌های جدید از جمله در حوزه کارآیی سوخت، بهبود یافته است.
به‌علاوه گرایش به سوی خدمات مدرن در کشورهای با سطح درآمد متفاوت نیز گسترش زیادی داشته و این نوع از صادرات یکی از بخش‌های تجارت جهانی با سریع‌ترین رشد قلمداد می‌شود. بسیاری از اقتصادهای نوظهور، ازجمله چین و هند، در پی جست‌وجوی منابع رشد مبتنی بر بخش خدمات هستند. رشد خدمات‌گرا فرصت‌هایی را برای تنوع بخشی و رقابت‌پذیری کشورها به‌ویژه برای کشورهای غنی از منابع و با سطح درآمد پایین فراهم می‌آورد.
تجارت در بخش خدمات فرصت‌هایی را برای تخصیص مجدد نیروی کار و ایجاد اشتغال، فراهم آورده و به شناسایی بازارهای کار قطبی شده در حال رشد، کمک می‌کند. برخی شواهد اولیه نشان می‌دهد به‌طور میانگین در کشورهایی که رشد بالاتری را در صادرات خدمات تجربه کرده‌اند، رشد اشتغال نیز سریع‌تر بوده است. تجارت خدمات در مقایسه با تجارت کالا، مقاومت‌پذیری بیشتری را در برابر شوک‌ها و بحران‌های مالی داراست و حتی صادرات خدمات در کشورهای در حال توسعه نسبت به صادرات خدمات اقتصادهای توسعه‌یافته نیز مقاوم‌پذیرتر بوده است.
بررسی داده‌های تجارت خدمات این فرضیه را که صادرات خدمات می‌تواند قاعده بازی را در تجارت جهان تغییر دهد و فرصتی را برای توسعه پایدار اقتصاد جهانی فراهم آورد، مطرح می‌کند. برای اقتصادهای پیشرفته، تجارت در بخش خدمات با سطح تکنولوژی خیلی بالا، به حفظ رقابت‌پذیری جهانی آنها کمک می‌کند. در عین حال رشد تجارت‌پذیری خدمات به استراتژی تنوع بخشی به اقتصاد کشورهای غنی از منابع و کم‌درآمد نیز کمک خواهد کرد. برای بسیاری از کشورهای جهان، خدمات مسیری را برای دستیابی به رشد فراگیر ازجمله، از طریق عرضه فرصت‌های اشتغال برای زنان می‌گشاید.
کلید تغییر به مزیت جدید
پرویز نصرتی کردکندی * (عضو انجمن ایرانیان فارغ‌التحصیل ژاپن و مدیرکل منابع انسانی شرکت دخانیات ایران) بخش هفتم در بخش‌های گذشته به ناکارآمدی روش‌های سنتی تدوین استراتژی و مولود تخیلی آن یعنی مزیت رقابتی پایدار پرداختیم و در معرفی پارادایم جدید به مزیت رقابتی ناپایدار و گذرا، نوآوری به‌عنوان هسته اصلی کارکردهای آن و ساختار مناسب و متناسب منابع انسانی به‌عنوان سه مولفه کلیدی تاکید کردیم. در ادامه به استفاده از منطق فازی در این رویکرد اشاره کردیم و همچنین به معرفی کلید تغییر در بازی تجارت جهانی پنجگانه عملیاتی کمک‌کننده به این رویکرد یعنی پیکربندی مجدد و مداوم، رهاسازی سالم مزیت افول‌یافته، مدیریت تخصیص منابع، تبدیل نوآوری به تخصص ویژه و رقابت در بازارهای بی‌ثبات پرداختیم. در بخش قبلی به اولین پنجگانه؛ یعنی پیکربندی مجدد و مداوم پرداختیم، در این بخش به رهاسازی سالم مزیت افول‌یافته توجه می‌کنیم:
رها سازی سالم مزیت افول یافته
تولستوی نویسنده نامدار روس، در ابتدای قرن گذشته جمله‌ای به یاد ماندنی گفته است: «همه خانواده‌های شاد مثل هم شادی می‌کنند، درحالی‌که هر خانواده غمگین به روش خود غمگین است.»
جمله فوق در رابطه با مزیت‌های رقابتی در حال افول و رو به خاموشی نیز صادق است و هر شرکتی که با چالشی در کسب‌وکار خود مواجه می‌شود به روش خاص خود عمل می‌کند، نبود روش‌ها و تئوری‌های راهنمایی‌کننده و اثبات‌شده علمی باعث پراکندگی و گوناگونی بیشتر رفتار از سوی این‌گونه سازمان‌ها شده است.
در کلیه تئوری‌های مدیریتی و متون دانشگاهی درمورد راهبردهای سازمان به همه جنبه‌های هر کسب‌وکاری به کرات و از دریچه‌های مختلف پرداخته می‌شود، ولی بخش مغفول در تمامی این سال‌ها که از علم مدیریت می‌گذرد چگونگی مواجهه سازمان با توقف و رهاسازی فعالیت‌های مربوط به مزیت‌های در حال افول یا به زیان رسیده است. این نیاز و سرعت تغییرات و منسوخیت‌های زودهنگام در ابعاد مختلف که موجب شده است دنیایی پر از مزیت‌های رو به افول و مرده داشته باشیم، روز به روز بیشتر می‌شود، نبود این‌گونه راهنمایی‌ها برخی مواقع به فجایع بزرگ اقتصادی می‌انجامد، به‌زعم من این‌گونه دانش و اطلاعات در برخی موارد حتی از دانش چگونگی شروع یک کسب‌وکار جدید هم اهمیت بیشتری پیدا کرده است، چرا که در چنین شرایط و وضعیتی عدم راهبرد درست در رهاسازی مزیت رو به افول می‌تواند ممانعت جدی در رویکرد ما از منتقل کردن کسب‌وکار از فعالیت‌های بی‌ثمر یا کم‌ثمر به فعالیتی جدید و مفیدتر باشد و زمان و فرصت قابل دسترس و حیاتی ما را به یغما ببرد.
حرکت از مزیتی به مزیت دیگر طی زندگی یک سازمان به کرات اتفاق می‌افتد و بازه‌های زمانی آن نیز با روند سریع تغییرات روز به روز کاهش می‌یابد.
شواهد حاکی از افت یک مزیت و روند کاهش سود معمولا خیلی زودتر از مرحله بحرانی موضوع خود را نشان می‌دهد. با کمی هوشیاری و دیده‌بانی موثر ازسوی سازمان می‌توان با کمترین هزینه و تلفات و به‌خصوص از دست ندادن زمان، که در برخی موارد جبران‌ناپذیر می‌شود، کلید تغییر به مزیت جدید و رهاسازی سالم را آغاز کرد.
مشکل بزرگ در برخی از شرکت‌ها، نبود این‌گونه اطلاعات است و همه بدون‌توجه به شرایط افول، در کار روزانه و معمولی خود غرق می‌شوند و توجه جدی به این موضوع نمی‌کنند، در فضای کسب‌وکار فعلی، مسوولیت جدی این موضوع را رهبری سازمان‌ها به‌عهده دارند و منافع سهامداران را نباید با درک دیرهنگام موضوع به خطر بیندازند.
ریچارد فوستر و سارا کاپلان در کتاب اعجاب‌انگیز خود به نام «انهدام خلاقانه» نوشتند که وقتی سن یک کسب‌وکار بالا می‌رود، نتایج به‌دست‌آمده از فعلیت تجاری آن مستقیم به تصمیم‌های رهبری سازمان برمی‌گردد که آیا کماکان در صنعت فوق با مزیت فوق باقی بمانند یا با قبول تغییر به مزیتی دیگر در همان صنعت یا صنعتی دیگر خود را به آینده تحمیل کنند.
موضوع مهم در تغییر به مزیت ناپایدار دیگر، مذموم نپنداشتن و توجه به آن به‌عنوان کاری شجاعانه و با عقلانیت تمام است و نباید با ورشستگی و ناکامی محض اشتباه گرفته شود. برخی مدیران کشور خودمان این‌گونه رفتار را شکست سازمان می‌دانند، در صورتی‌که در دنیای پر از تغییرات پرشتاب این کار یک امر طبیعی و الزامی در کارکردهای نوین شرکت‌ها است.
چرا که درصورت باقی ماندن و رها نکردن، ارزش باقیمانده از سرمایه نیز به دلیل اصرار بر مزیت نخ‌نما شده، نابود خواهد شد.
چهار تفاوت در دیدگاه
در رویکرد جدید که مزیت رقابتی را ناپایدار و گذرا می‌داند چهار تفاوت دیدگاهی با رویکرد سنتی که بر اساس مزیت رقابتی پایدار شکل گرفته وجود دارد. این چهار تفاوت عبارت است از:
۱- به جای حمایت متعصبانه و بی‌دلیل از مزیت روبه‌افول خود که پایانی سخت، همراه با نابودی سرمایه را به بار خواهد آورد با رویکردی عالمانه و به‌کارگیری عقلانیت به شکل اصولی و مناسب و با هزینه‌ای به مراتب کمتر به مزیت جدید در همان صنعت یا حتی صنعتی دیگر ورود کنید.
۲-به جای اینکه خروجی‌های روش‌های سنتی را در تدوین استراتژی همان راهکار حتمی خود قلمداد کنید که معمولا تمایل کلید تغییر در بازی تجارت جهانی به چنین پنداشتی بسیار زیاد است، به روش نو پدید و تازه‌ظهورکرده در استراتژی اعتماد کنید.
۳- به جای اینکه مجبور به خروج غیرمنتظره همراه با انهدام کسب‌وکار و تعطیلی باشید با خروجی برنامه‌ریزی‌شده و مبتنی‌بر آهنگ مناسب، می‌توانید حتی از گذشته خود نیز بهتر عمل کنید.
۴- به جای تمرکز بر حقیقت‌های آشکار شده
از کسب‌وکار که معمولا در زمانی مشخص می‌شود که فرصت کافی برای رهاسازی نخواهید داشت، به هشدارها و علائم مربوط به افول مزیت در زمان‌های بسیار زودتر توجه مناسب کنید تا کار از کار نگذرد.
چگونه متوجه افول مزیت شویم ؟
معمولا هشدارها و علائم مربوط به افول مزیت به شکل زیر قابل دریافت است:
۱- ابداعات و نوآوری‌های جدید در بازار محصول یا کلید تغییر در بازی تجارت جهانی خدماتی که شما آن را ارائه می‌دهید، به‌وجود می‌آید و نسل جدیدی از محصولات پا به عرصه ظهور می‌گذارد و آرام آرام
شناخته می‌شود و خلق ارزش بیشتر و بهتری را به مشتریان می‌دهد و شرکت شما با کاهش سهم در بازار و سیر نزولی فروش مواجه می‌شود. ۲- ازطریق شنیدن صدای مشتریانی که می‌گویند: محصولات جدید، بسیار مناسب و قابل قبول‌تر است یا حتی بدتر از این، بگویند: محصولات ارزان‌تری با کیفیت محصول شما یا با کمی تفاوت نسبت به محصول شما در بازار وجود دارد.
کاهش درآمد و افت فروش پیام دارد
شما می‌توانید با تجزیه و تحلیل آمارهای فروش و سود خود وضعیت مزیت رقابتی خود را ارزیابی کنید. متاسفانه بیشتر شرکت‌ها با امید به ایجاد شرایط بهتر در آینده به‌رغم نزول مداوم درآمد نه‌تنها فرصت‌های طلایی در خروج سالم را از دست می‌دهند، بلکه با اصرار بر ادامه در مزیت افول یافته، منابع ودارایی خود را نیز به تحلیل می‌برند. در این مواقع، بازخواست مسوولان برای عدم واکنش مناسب خیلی دیر بوده و نه‌تنها به حل مشکل نمی‌انجامد بلکه فرصت باقیمانده‌ای هم اگر وجود داشته باشد در این کشمکش‌های سازمانی به هدر می‌رود.
چه کسی تصمیم به خروج می‌گیرد؟
خیلی عجیب است که شما انتظار داشته باشید مدیرانی که مشغول فعالیت روزانه هستند و برنامه‌ریزی زندگی و آینده خود را به ادامه مسیر شغلی فعلی خود که در آن تبحر و البته عادت رخوت‌انگیزی نیز دارند مربوط می‌دانند، پیشنهاد توقف و رهاسازی و رفتن کلید تغییر در بازی تجارت جهانی به موقعیتی را که هیچ تعلقی ندارند بدهند. حتی زمانی که عملکرد شرکت زیر نقطه سربه سر نیز برسد باز نباید امیدی به این موضوع داشت؛ چرا که مدیران معمولا به‌رغم تحمل فشار سهامداران دست روی دست گذاشته و روی همان مزیت افول یافته تمرکز می‌کنند و به دنبال معجزه‌ای غیرقابل ظهور می‌گردند.
به نظر می‌رسد سه راهکار می‌تواند شرکت‌ها را در این رابطه کمک کند.
اول اینکه با سازوکاری مشخص و مدون، تیمی از مدیران و مسوولان را با مسوولیتی به نام دیده بانی انتخاب کرد تا با رصد مداوم و منظم شرایط کسب‌وکار و پایش بازار و نتایج حاصله، نسبت به اعلام رهاسازی سالم مزیت اقدام کنند. تعریف این‌گروه تشخیص‌دهنده و پایش کننده بسیار مهم و از فعالیت‌های جدید در کسب‌وکار است. گزارش‌های این گروه با استدلال‌های کافی، سهامداران و هیات‌مدیره را به رهاسازی از مزیت راضی می‌کند.
دوم اینکه تعدادی از مشاوران با تجربه و مورد اعتماد از بیرون سازمان این مهم را به عهده می‌گیرند، البته باید مجاری دریافت اطلاعات درست از نتایج کسب‌وکار برای این گروه مهیا شود، گزارش‌ها و استدلال‌های این گروه هم می‌تواند در رهاسازی مزیت از سوی هیات‌مدیره پذیرفته شود.
روش سوم از طریق یک نظام گزارش‌دهی صحیح به هیات‌مدیره و متعاقب آن تصمیم مناسب به رهاسازی و خروج از مزیت است. هیات‌مدیره می‌تواند با اعلام خروج سازمان از مزیت قبلی به مزیتی جدید در همان کسب‌وکار یا کسب‌وکار جدید و انتقال مشتریان، تامین‌کنندگان به نقشه راه جدید، مسیر جدیدی برای سازمان رقم بزند.
اگر با هر یک از راهکارهای سه‌گانه فوق تصمیم به رها سازی مزیت افول‌یافته گرفتید قطعا منابع و امکاناتی دارید که امکان استفاده از آنها شاید در مزیت جدید میسر نباشد و باید بدانید با توجه به وضعیت و توانمندی از یکسو و فشار زمانی که بر شما وارد می‌شود با چه ترکیبی از این شش استراتژی بر چالش‌های موجود فائق شوید. این استراتژی‌ها عبارت است از:
۱- استراتژی هجرت به سوی مدرن‌سازی
در مواقعی که شما نیاز به مزیت جدید را حس می‌کنید و توانمندی مناسب و خوبی برای ارتقای وضعیت خود در بین مشتریان دارید و همچنین زمان کافی برای انتقال توانمندی‌های خود به‌دلیل داشتن مشتریانی هرچند محدود در مزیت فعلی دارید، باید دست به‌کار شوید. در این مسیر ابتدا برنامه کاهش تخصیص منابع را در مزیت قبلی شروع و فعالیت‌های مدون‌شده‌ای را برای مزیت جدید پی‌بگیرید، نیاز مشتریان به مزیت جدید حتمی است و شما زمان کافی برای این تغییر در مزیت خود را نیز دارید.
۲- استراتژی شروع سریع
در مواقعی‌که شما توانمندی مناسبی برای ایجاد مزیت جدید دارید، ولی فرصت کافی به‌دلیل نزدیک شدن مزیت فعلی به خاموشی و افول کامل ندارید و مشتریان بسیار کمی نسبت به زمان اوج مزیت دارید باید استراتژی شروع سریع را در دستور کار خود قرار دهید. در این استراتژی رهاسازی مزیت با سرعت عمل به مراتب بیشتر از کنترل هزینه‌ها می‌تواند به شما کمک کند، موفقیت شما در این استراتژی چابکی سازمان‌تان وابسته است
۳- استراتژی فروش خوب منابع
در صورتی‌که شما در مزیت فعلی دارای منابع و امکانات بسیار خوبی هستید که ارزشمند هستند، ولی برای مزیت جدید کسب‌وکار خود نمی‌توانید از امکانات و منابع موجود استفاده کنید، می‌توانید منابع و امکانات مزیت فعلی را که غیراستفاده در مزیت جدید خواهند بود بالاترین ارزش بفروشید.
۴- استراتژی فروش سریع منابع
در صورتی‌که شما در مزیت فعلی منابع و امکاناتی دارید که در مزیت جدیدی که در نظر دارید به آن منتقل شوید مورد نیاز نخواهد بود و تعداد کمی حاضر به خرید این منابع و امکانات هستند قبل از آنکه همین تعداد کم نیز از خرید انصراف دهند سریعا دست به‌کار شوید و با پایین آوردن قیمت فروش سعی در فروش سریع کنید.
۵- استراتژی فروش آتشین
در صورتی‌که منابع و امکانات شما در مزیت فعلی نسبت به دیگران در سطح پایین‌تری قرار دارد و روز به‌روز هم این ارزش رو به کاهش است، ولی زمان کافی در اختیار دارید باید استراتژی آتشین را در دستور کار خود قرار دهید و آتش به مالتان بزنید تا قبل از اینکه به مجموعه بی‌ارزشی تبدیل شود بخشی از سرمایه خود را نجات دهید.
۶- استراتژی تیرآخر
در صورتی‌که منابع شما به بی‌ارزش شدن کامل نزدیک می‌شود و از سوی دیگر برای معدود افراد یا سازمان‌ها قابل استفاده است، آخرین تیر ترکش را در فروش منابع رو به زوال
خود انجام دهید. در این استراتژی هرچه سرعت فروش بالا باشد امکان برگشت بخشی هرچند اندک میسر خواهد شد. در غیر این صورت، شاید در زمانی نه‌چندان دور چیزی به‌عنوان بهای فروش دریافت نکنید و حتی برای پاکسازی آن از محیط خود هزینه‌ای هم بپردازید.
موضوع بسیار مهم در اتخاذ و اجرای هر یک از این استراتژی‌ها که با توجه به شرایط شما است: سرعت، شجاعت و مهارت در انجام آنها است و البته همراه با اصولی مانند شناسایی علائم هشداردهنده و ایجاد سازوکارهایی که به نفع سازمان شما باشد.
طارمی کلید صعود ایران در جام جهانی
رسانه عربی در گزارشی از سلاح ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ رونمایی کرد.
به گزارش مشرق، در آستانه آغاز مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ نشریه«lebanonfg» لبنان در گزارشی به تمجید از مهدی طارمی ستاره پورتو پرداخت.
این رسانه عربی نوشت: درخشش مهدی طارمی ایرانی در سطح فوتبال اروپا پس از پیوستن به پورتو در سن بیست و هشت سالگی با تاخیر بود. او از تاریخ ۲۹ آبان ماه در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر برجسته ترین سلاح تهاجمی کارلوس کی روش سرمربی پرتغالی خواهد بود.
این بازیکن ۳۰ ساله پس از جام جهانی روسیه برای دومین حضور خود در جام جهانی به همراه "تیم ملی" آماده می شود که در سایه تردیدها در مورد حضور سردار آزمون مهاجم بایرلورکوزن، رهبری خط حمله این تیم را بر دوش بکشد. سردار آزمون که این روزها دچار مصدومیتی است که ممکن است او را از جام جهانی دور کند.
طارمی (۶۰ بازی ملی و ۲۷ گل) اسلحه اصلی سرمربی پرتغالی خواهد بود که شهریور گذشته برای هدایت مجدد تیم ملی ایران بازگشت و برای سومین بار پس از جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل و جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه در قطر حضور خواهد داشت.
طارمی رابطه خوبی با دراگان اسکوچیچ سرمربی سابق کروات نداشت، به خصوص اینکه بازیکن پورتو از این مربی انتقاد کرد و همین موضوع باعث شد تا او از برخی دیدارهای مقدماتی جام جهانی در نوامبر ۲۰۲۱ مقابل لبنان و سوریه محروم شود.
مهاجم سابق الغرافه قطر در این فصل با پورتو، در سطح داخلی یا قاره ای در لیگ قهرمانان اروپا عملکرد برجسته ای را داشته زیرا سپتامبر گذشته به عنوان بهترین بازیکن ماه انتخاب شد.
قهرمان لیگ پرتغال در فصل گذشته پس از شروع ضعیف در گروه دوم با دو باخت در ادامه در این فصل موفق شد در صدر گروه خود در مسابقات لیگ قهرمانان اروپا قرار گیرد تا این تیم با چهار پیروزی متوالی صعود کند که طی آن طارمی ۷ گل، ۵ پاس گل به ثمر رساند.
*طارمی در میان برترین های اروپا
این ملی پوش ایرانی پس از نمایش قوی مقابل تیم شگفتی ساز بروژ (۴-۰) که طارمی در آن دو گل به ثمر رساند و در آخرین بازی روز سه شنبه به میدان رفت، به عنوان بهترین بازیکن پنجمین هفته لیگ قهرمانان اروپا انتخاب شد. پورتو به همراه طارمی مقابل اتلتیکو مادرید (۲-۱) پیروز شد. جایی که طارمی با گلزنی راه را برای پیروزی هموار کرد. این آمار پیشرفت این بازیکن ایرانی بعد از جام جهانی ۲۰۱۸ را تایید می کند، زمانی که او هنوز بازیکن الغرافه بود.
طارمی پس از گذراندن یک فصل خوب در لیگ قطر، فصل ۲۰۱۸-۲۰۱۹ که در آن ۸ گل به ثمر رساند، به لیگ پرتغال رفت و با پیوستن رایگان به ریو آوه، به رویای خود یعنی بازی در اروپا جامه عمل پوشاند.
این بازیکن ایرانی در تیم شمال پرتغال استعداد خاصی از خود نشان داد و با زدن ۱۸ گل در رده دوم بهترین گلزن مسابقات قرار گرفت. کارلوس کارواهال، سرمربی سابق او تابستان گذشته در مصاحبه ای با روزنامه پرتغالی "A Bola" گفت: "اگر طارمی در سن بیست و چهار سالگی به پرتغال می رسید، اکنون در یکی از باشگاه های بزرگ اروپا حضور داشت. او بازیکن سطح بالایی است که فوراً آن را ثابت کرد.
*طارمی باهوش
گل های فراوان طارمی و سطح متمایز او با ریوآوه توجه پورتو را به خود جلب کرد که یک سال پس از ورود او به پرتغال، حدود پنج میلیون یورو برای جذب او هزینه کرد.
طارمی زیر نظر سرمربی سرخیو کونسیسائو در اثبات توانایی های خود تاخیری نداشت زیرا بدون توجه به سبک بازی یک صندلی کلیدی در خط حمله "اژدها" برای خود اختصاص داد. طارمی علاوه بر توانایی خود در گلزنی (۶۱ گل در ۱۱۳ بازی با پورتو)، در ارسال توپ های تعیین کننده با پاس های کلیدی (۴۲ توپ) از زمان پوشیدن پیراهن سفید و آبی قدرت خود را به نمایش گذاشت.
کونسیسائو حدود دو ماه پیش در یک مصاحبه مطبوعاتی، گفت: «در سال‌های اخیر طارمی را از نزدیک تماشا کرده‌ام و این احساس را داشتم که اگرچه سرعت زیادی ندارد، اما هوشش بالاتر از حد متوسط است.
ایران با قرار گرفتن در گروه B با انگلیس، آمریکا و ولز در ۵ حضور قبلی خود هرگز به دور دوم جام جهانی نرسیده است. طارمی در جام جهانی قبلی مقابل پرتغال نزدیک بود این تیم بزرگ را در دور اول حذف کند که شوتش با فاصله چند سانتی متری وارد دروازه پرتغال نشد تا ایران به مرحله بعد راه پیدا نکند.
کلید کلید تغییر در بازی تجارت جهانی تغییر در بازی تجارت جهانی
افزایش صادرات خدمات در حال حاضر یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای است که در کشورهای جهان در حال وقوع است. چرا که تجارت خدمات مقاومت‌پذیری بیشتری را در برابر شوک‌ها و بحران‌های مالی داراست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرات خدمات می‌تواند قاعده بازی را در تجارت جهان تغییر دهد.افزایش صادرات خدمات در حال حاضر یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای است که در کشورهای جهان در حال وقوع است. چرا که تجارت خدمات مقاومت‌پذیری بیشتری را در برابر شوک‌ها و بحران‌های مالی داراست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرات خدمات می‌تواند قاعده بازی را در تجارت جهان تغییر دهد.
به گزارش اقتصادنیوز ، در گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران منتشر شده، سهم خدمات در دنیا شرح داده شده است. بر این اساس، خدمات، حدود 50 درصد از درآمد و 70 درصد از اشتغال جهان را شامل و عنصر مهمی در تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود.
صادرات خدمات تقریبا یک‌چهارم از کل صادرات جهانی را در بر می‌گیرد و انتظار می‌رود به‌دلیل پیشرفت‌های قابل‌توجه حاصل شده در زمینه فناوری، نقش مهم و اساسی را در اقتصاد جهانی ایفا کند. کاهش سریع هزینه‌های ارتباطات، افزایش انطباق و پذیرش اینترنت در سراسر جهان و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در بخش خدمات اینترنتی امکان تامین و ارائه خدمات را در مسافت‌های طولانی نیز فراهم کرده است. صادرات خدمات در کشورهای در حال توسعه در سال 2014 در مقایسه با سال 1990 تقریبا 10 برابر شده و برای اقتصادهای پیشرفته 2 برابر شده است.
همچنین سهم اقتصادهای در حال توسعه از کل صادرات جهانی خدمات از 3 درصد در سال 1970 به حدود 20 درصد در سال 2014 رسیده است. بخش اعظم افزایش صادرات خدمات مربوط به افزایش تجارت در بخش خدمات مدرن است. خدمات سنتی عمدتا محدود به بخش‌های سفر و حملونقل می‌شود در حالی که خدمات مدرن مبتنی بر تکنولوژی مانند خدمات کسب‌وکار، خدمات کامپیوتری و اطلاعاتی، خدمات مالی و مالکیت معنوی را در بر می‌گیرد.
اگرچه هنوز زود است که به‌طور کامل ادعا شود محرک‌های رشد در جهان از تولید به سمت خدمات در حال تغییر مسیر است ولی افزایش صادرات خدمات یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای در حال اتفاق در کشورهای جهان است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سطح جهانی خدمات کامپیوتری و اطلاعاتی و خدمات مالی دو زیربخش مهم خدماتی در حوزه صادرات بوده‌اند. در سال 2014، صادرات جهانی خدمات کامپیوتری و اطلاعاتی به 300 میلیارد دلار رسید که 10 درصد کل صادرات خدمات را تشکیل می‌دهد.
به‌طور مشابه،صادرات خدمات مالی نیز رشد سریعی داشت و به ارقام قبل از بحران مالی جهانی و حدود 350 میلیارد دلار در سال 2014 رسید. با نگاهی به سهم کشورهای منتخب در صادرات جهانی خدمات در سال‌های 1990 و 2014 درمی‌یابیم با وجود کاهش قابل توجه، آمریکا همچنان بزرگ‌ترین صادرکننده خدمات در جهان محسوب می‌شود. چین هم مشابه صادرات کالا، در بخش صادرات خدمات هم موفق عمل کرده و در سال 2014 رتبه پنجم را در این حوزه به خود اختصاص داده است.
هند که به‌دلیل صادرات خدمات برون‌سپاری فرآیندهای کسب‌وکار و پشتیبانی خدمات برای حوزه‌های مالی و دارویی شهرت دارد، جزو یکی از 10 کشور برتر در زمینه صادرات خدمات است. سهم این کشور در صادرات جهانی خدمات در فاصله سال‌های 2000 تا 2013 سه برابر شده و به بیش از 3 درصد بالغ شده است. کشورهای تایلند، برزیل، اندونزی و مصر نیز جزو فهرست 30 کشور برتر صادرکننده خدمات هستند که رشد قابل‌توجهی در این زمینه داشته‌اند.
اهمیت صادرات خدمات مدرن در اقتصاد جهان و نقش این صادرات در فرآیند انتقال ساختاری قابل توجه محققان و سیاست‌گذاران است. اگرچه خدمات سنتی مانند حملونقل، سفر کلید تغییر در بازی تجارت جهانی یا عمده‌فروشی همچنان نیازمند حضور فیزیکی بوده ولی به‌دلیل مشارکت آنها در زنجیره‌های ارزش جهانی، تجارت در این بخش به علت کاهش قابل توجه هزینه‌ها از طریق بهره‌برداری از تکنولوژی‌های جدید از جمله در حوزه کارآیی سوخت، بهبود یافته است.
به‌علاوه گرایش به سوی خدمات مدرن در کشورهای با سطح درآمد متفاوت نیز گسترش زیادی داشته و این نوع از صادرات یکی از بخش‌های تجارت جهانی با سریع‌ترین رشد قلمداد می‌شود. بسیاری از اقتصادهای نوظهور، ازجمله چین و هند، در پی جست‌وجوی منابع رشد مبتنی بر بخش خدمات هستند. رشد خدمات‌گرا فرصت‌هایی را برای تنوع بخشی و رقابت‌پذیری کشورها به‌ویژه برای کشورهای غنی از منابع و با سطح درآمد پایین فراهم می‌آورد.
تجارت در بخش خدمات فرصت‌هایی را برای تخصیص مجدد نیروی کار و ایجاد اشتغال، فراهم آورده و به شناسایی بازارهای کار قطبی شده در حال رشد، کمک می‌کند. برخی شواهد اولیه نشان می‌دهد به‌طور میانگین در کشورهایی که رشد بالاتری را در صادرات خدمات تجربه کرده‌اند، رشد اشتغال نیز سریع‌تر بوده است. تجارت خدمات در مقایسه با تجارت کالا، مقاومت‌پذیری بیشتری را در برابر شوک‌ها و بحران‌های مالی داراست و حتی صادرات خدمات در کشورهای در حال توسعه نسبت به صادرات خدمات اقتصادهای توسعه‌یافته نیز مقاوم‌پذیرتر بوده است.
بررسی داده‌های تجارت خدمات این فرضیه را که صادرات خدمات می‌تواند قاعده بازی را در تجارت جهان تغییر دهد و فرصتی را برای توسعه پایدار اقتصاد جهانی فراهم آورد، مطرح می‌کند. برای اقتصادهای پیشرفته، تجارت در بخش خدمات با سطح تکنولوژی خیلی بالا، به حفظ رقابت‌پذیری جهانی آنها کمک می‌کند. در عین حال رشد تجارت‌پذیری خدمات به استراتژی تنوع بخشی به اقتصاد کشورهای غنی از منابع و کم‌درآمد نیز کمک خواهد کرد. برای بسیاری از کشورهای جهان، خدمات مسیری را برای دستیابی به رشد فراگیر ازجمله، از طریق عرضه فرصت‌های اشتغال برای زنان می‌گشاید.
دیدگاه شما