تأثیر نوسان‌های نرخ ارز بر عملکرد نظام بانکی ایران
امروزه بانک‌ها به‌عنوان مهمترین عنصر بازار مالی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد کشورها، به‌ویژه ایران که بر نظام بانکی اتکا دارد، ایفا می‌کنند. هدف از این تحقیق مطالعه نظام بانکی و بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد آن است. یکی از این عوامل اثرگذار که متغیری کلیدی در هر اقتصادی است، نرخ ارز می‌باشد. در سال‌های اخیر نرخ ارز در اقتصاد ایران از نوسان‌های زیادی برخوردار بوده است. نوسان نرخ ارز درکشورهای در حال توسعه مانند ایران، به‌دلیل عدم وجود بازارهای مالی توسعه‌یافته، زمینه بروز بحران مالی را فراهم می‌آورد. نوسان‌های نرخ ارز و بی‌ثباتی بازارهای مالی می‌تواند تأثیر نامساعدی بر ثبات بانک‌ها داشته باشد، زیرا تأثیر نوسان نرخ ارز با روش‌های مدیریت ریسک قابل حذف نیست و از سوی دیگر در کشورهای در حال توسعه ابزار لازم برای مقابله با این نوسان‌ها وجود ندارد؛ در نتیجه این کشورها در معرض آسیب بیشتری هستند و گرفتارشدن آن‌ها در بحران‌های مالی دور از انتظار نیست.
بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع، این تحقیق به بررسی اثر نوسان‌های نرخ ارز بر عملکرد نظام بانکی ایران با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته در محیط داده‌های تابلویی پویا، طی سال‌های 1393- 1388می‌پردازد. برای ارزیابی عملکرد بانکی از دو شاخص درآمد و کیفیت دارایی و برای ارزیابی درآمد و کیفیت دارایی به‌ترتیب از نسبت بازده دارایی‌ها و نسبت مطالبات معوق به کل تسهیلات پرداختی استفاده شده است.
نتایج این مطالعه نشان میدهد که نوسان نرخ ارز اثر منفی و به لحاظ آماری معنی‌دار بر بازده دارایی بانک‌ها داشته است. در واقع نوسان نرخ ارز زمینه بروز انواع ریسک‌ها از جمله ریسک معاملاتی، ریسک تبدیل، ریسک اعتباری، ریسک نرخ سود، ریسک نرخ تورم و مانند آن را برای نظام بانکی فراهم آورده و در نتیجه سودآوری بانک‌ها کاهش میدهد. همچنین نوسان نرخ ارز عاملی تأثیرگذار و مثبت در افزایش نسبت مطالبات معوق به کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها است، زیرا موجب ایجاد ریسک اعتباری می‌شود که افزایش مطالبات معوق بانک‌ها را به‌دنبال دارد.
کلیدواژه‌ها
- بازده دارایی‌ها
- مطالبات معوق
- نوسان نرخ ارز
- اندازه بانک
- روش گشتاورهای تعمیم‌یافته
عنوان مقاله [English]
The Impact of Currency Fluctuations on Iran's Banking System Performance
نویسندگان [English]
- Zahra Zamani 1
- Abolfazl Jannaeti 1
- Maryam Ghorbani 2
1 Faculty Member, Shahid Ashrafi Esfahani University
2 M. A in Economics, Shahid Ashrafi Esfahani University
چکیده [English]
Nowadays, bank as the most important element of the financial market plays a significant role in the countries' economy especially Iran, which relies on the banking system. So the study of banking system and factors affecting its performance are very important. One of these factors is the exchange rate, a key variable in every economy. In recent years, the exchange rate in the Iranian economy has encountered many fluctuations. Exchange rate fluctuations in developing countries like Iran, due to the lack of developed financial markets, expose these countries to financial crises. The exchange rate fluctuations and the volatility of financial markets can have an unfavorable impression on the stability of banks. This is due to the lack of the ability in eliminating the impact of exchange rate fluctuations even by using the risk management techniques; and on the other hand, developing countries do not have the essential tools to deal with these fluctuations. Thus, these countries are more vulnerable, and more likely exposed to financial crisis. Therefore, this study investigates the impact of exchange rate fluctuations on the performance of Iranian banking system using Generalized Method of Moments (GMM) in dynamic panel data context during 2009-2014. To evaluate the banking performance, two criteria of revenue and asset quality have been considered and for evaluating these criteria accordingly, the ratio of return on assets as well as the ratio of outstanding claims to total paid facilities has been applied.
The results of this study show that the exchange rate volatility has negative significant impact on the return on assets of banks. The exchange rate fluctuations impose different types of risks on banking system such as transaction risk, conversion risk, credit risk, interest rate risk and due to these risks, the profitability of banks decrease. Similarity, exchange rate fluctuations are an effective and positive factor in clarifying the ratio of outstanding claims to the total payable facilities of banks because they lead to create credit risk, and as a result increase outstanding claims of banks.
بازار بورس شنبه ۰۷ آبان ۱۴۰۱؛ صعود شاخص کل بورس
بازار سرمایه امروز در حالی به کار خود پایان داد که شاخص کل بورس روندی صعودی و شاخص کل با معیار هم وزن روندی نزولی داشتند.
به گزارش ایسنا، شاخص کل بورس نرخ دلار چه تاثیری روی بورس دارد؟ امروز با ۳۵۶۰ واحد افزایش تا رقم یک میلیون و ۲۴۴ هزار واحد صعود کرد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم وزن ۳۲۱۸ واحد کاهش یافت و در رقم ۳۵۸ هزار و ۱۴۲ واحد ایستاد. در این بازار ۲۶۶ هزار معامله به ارزش ۳۷ هزار و ۴۰۶ میلیارد ریال انجام شد.
پالایش نفت بندرعباس، ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، پالایش نفت اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و معدنی و صنعتی گلگهر نسبت نرخ دلار چه تاثیری روی بورس دارد؟ به سایر نماد‌ها بیشترین تاثیر مثبت را روی بورس گذاشتند. در آن سوی بازار سرمایه شاخص کل فرابورس با کاهشی ۶۹ واحدی در رقم ۱۷ هزار و ۱۴۰ واحد ایستاد. در این بازار ۱۵۳ هزار معامله به ارزش ۱۰۴ هزار و ۶۰۶ میلیارد ریال انجام شد.
سنگ آهن گوهرزمین، صنعتی مینو، بهمن دیزل، تولید نیروی برق دماوند و گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی نسبت به سایر نماد‌ها بیشترین تاثیر منفی و پلیمر آریاساسول نسبت به سایر نماد‌ها بیشترین تاثیر مثبت را روی فرابورس گذاشتند.
افزایش قیمت دلار روی بورس چه تاثیری دارد؟ | بعد از دلار منتظر رشد شاخص بورس باشیم
دقیقا در روزهای که شاخص‌های بورسی همه به سمت پایین حرکت می‌کنند و به تعبیر قدیمی‌ها بازار خرسی است. بسیاری از فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند در پی افزایش نرخ دلار باید روند بازار صعودی شود و در همین راستا از شرکت‌هایی که صادرکننده هستند و درآمد دلاری دارند می‌خواهند پیش بینی تازه ای از درآمدهای احتمالی شان ارائه کنند.
به گزارش شهرآرانیوز، از سال ۹۰ تا کنون، حرکت نرخ دلار و شاخص کل بازار سرمایه در یک جهت بوده است. اما در برخی از دوره‌ها همبستگی دو بازار بیشتر بوده و در برخی از دوره‌ها کمتر. آیا بعد از افزایش نرخ دلار و مسیر صعودی آن، نوبت به رشد شاخص کل بازار سرمایه می‌رسد؟
بررسی روند دو بازار سرمایه و دلار از ابتدای سال ۹۰ تا پایان سال ۹۸ نشان‌دهنده سرعت بالای رشد شاخص کل بورس نسبت به میزان افزایش قیمت دلار است، در حالی که بورس رشد ۲۱۰۱ درصدی را طی ۹ سال اخیر (تا پایان اسفند گذشته) داشته دلار ۱۲۵۴ درصد گران شده است.
قیمت دلار در آغاز دهه ۹۰ معادل هزار و ۱۰۰ تومان بود که براساس نرخ‌های اعلامی صرافی ملی تا پایان سال ۹۸ با افزایش قیمت ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومانی، به رقم ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان رسید.
در این مدت شاخص کل بورس حدود ۴۹۰ هزار واحد رشد کرده یعنی از سطح حدود ۲۳ هزار واحدی به سطح ۵۱۲ هزار واحدی رسید.
طی سال‌های اخیر اقتصاد ایران در دو سال ۹۱ و ۹۷ متحمل تحریم شد و بیشترین نوسان بازارها در این دو دوره رخ داده است. نمودار زیر نشان میدهد هر کدام از بازارهای دلار و بورس چه واکنشی به این دو تحریم داشته‌اند؟
این نمودار نشان میدهد دلار در هر دو دوره رفتار یکسانی داشته و روند صعودی مشابهی را طی کرده، اما واکنش شاخص بورس به تحریم‌های اقتصادی اخیر شدیدتر بوده است.
*
طی سال‌های ۹۰ و ۹۱ که دوره اول تحریم‌ها بود دلار رشد ۲۰۹ درصدی (معادل دو هزار و ۳۰۰ تومانی) را به ثبت رساند که بیش از سه برابر میزان رشد شاخص کل بورس است، این شاخص تنها ۱۴ هزار واحد یعنی ۶۱ درصد رشد کرد. دلار در اسفند ماه سال ۹۱ سه هزار و ۴۰۰ تومان نرخ‌گذاری شد، شاخص کل بورس نیز عدد ۳۷ هزار واحد را نشان میدهد.
اما در اردیبهشت ماه سال ۹۷ و با خروج ترامپ از برجام دور جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران آغاز شد و هنوز ادامه دارد. طی دو سال ۹۷ و ۹۸ اگر چه سرعت رشد در این دو بازار بالا بوده، اما بورس با سرعت بیشتری رشد کرده است. در دوره دو ساله ذکر شده در حالی که شاخص کل معادل ۴۳۲ درصد رشد کرده، اما دلار کمتر از نصف این مقدار (۲۰۴ درصد) رشد کرده است.
در حالی که با بالا رفتن فشار تحریم‌ها از سال ۹۷ روند رشد بورس و دلار تفاوت معناداری داشته، اما بین سال‌های ۹۲ نرخ دلار چه تاثیری روی بورس دارد؟ تا ۹۶ میزان رشد این دو بازار همبستگی بیشتری را نشان میدهد و تقریبا یکسان بوده است.
در این گزارش روند بازارها طی شش ماهه ابتدایی سال جاری لحاظ نشده، اما بازدهی ۲۳۲ درصدی شاخص کل بورس و ۷۹ درصدی در این دوره نشان میدهد که روند دوسال اخیر در این دو بازار هنوز جریان دارد.
چشم بازار طلا و بورس به نوسان‌های نرخ ارز | دلار ۳۰ هزار تومان می‌شود؟
با توجه به روند صعودی اخیر بازارهای مالی از جمله ارز، سکه و بورس کارشناسان درباره وضعیت این بازارها در هفته پیش رو نظرهای مختلفی دارند.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، در اولین هفته مهر ۱۴۰۰ تمامی بازارهای مالی روند صعودی را در پیش گرفته بودند و در این بین بازار بورس گوی سبقت را از دیگر بازار های مالی ربود. بازار سرمایه در این هفته حدود ۳/۷ درصد رشد مثبت را تجربه کرد.
در نمودار زیر روند بازار سرمایه را در هفته قبل مشاهده می کنید.
دلار بیشتر از یورو افزایش نرخ را تجربه کرد
در این هفته بازار ارز تحت تاثیر اخبار منفی سیاسی قرار گرفت و روند صعودی را در پیش گرفت که البته دلار تاثیر بیشتری نسبت به یورو پذیرفت و حدود ۳ درصد رشد کرد و از رده قیمتی ۲۸ هزار تومان در بازار آزاد عبور کرد همچنین یورو نیز ۰/۶ درصد در این هفته افزایش قیمت داشت و در کانال ۳۲ هزار تومانی در بازار آزاد قرار گرفت.
در نمودار زیر روند قیمت دلار را در هفته قبل مشاهده می کنید.
افزایش نرخ ارز بر بازار طلا و سکه تاثیر گذاشت
افزایش قیمت ارز سبب شد سیگنال روند صعودی نرخ به بازار سکه و طلا هم منتقل شود به طوری که در هفته گذشته هر گرم طلای ۱۸ عیار حدود ۱/۱ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است همچنین هر قطعه سکه طرح جدید در این هفته حدود یک درصد به ارزش آن افزوده شده است.
در نمودار زیر روند قیمت طلای ۱۸ عیار را در هفته قبل مشاهده می کنید.
وابستگی قیمت سکه و طلا به نرخ ارز
نایب رییس دوم اتحادیه طلا و جواهر تهران درباره وضعیت بازار طلا و سکه در روزهای آینده گفت: بازار طلا و سکه در هفته گذشته همچنان با رکود همراه بود و به دلیل افزایش نرخ ارز روند صعودی داشت. متغیرهای وابسته به نرخ طلا و سکه زیاد است، مهمترین آن اونس جهانی و نرخ ارز است که پیش بینی قیمت آن ها در روزهای آینده بسیار مشکل است.
محمد کشتی آرای در ادامه با پیش‌بینی قیمت‌ها طی هفته دوم مهر ماه بیان کرد: باتوجه به روند کاهشی اونس جهانی طی روزهای گذشته و نبود تقاضا برای مصنوعات طلا و سکه، اگر روند صعودی دلار متوقف شود در هفته دوم مهر ماه شاهد افت قیمت‌ها در بازار طلا خواهیم بود.
قیمت دلار چقدر می شود؟
کارشناس اقتصادی درباره وضعیت بازار ارز در روزهای آینده گفت: نرخ ارز تابعی از اتفاقات سیاسی و اقتصادی است. کشور زمانی که وارد یک بحران طبیعی بشود ممکن است نرخ ارز دچار نوساناتی بشود اما زمانی که کشور وارد بحران اقتصادی شود سبب می شود نرخ ارز تغییرات بیشتری دارد از طرف دیگر انواع تنش های نرخ دلار چه تاثیری روی بورس دارد؟ سیاسی و اقتصادی، تاثیر خود را بر نرخ ارز می گذارد.
مهدی جانجان افزود: اخبار منفی در نرخ ارز تغییراتی را ایجاد خواهد کرد اما این فرآیند زودگذر خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: نا گفته نماد برخی افراد و دلالان از این اخبار منفی سوءاستفاده می کنند و توازن بازار ارز را برهم می زنند از طرف دیگر به دلیل تحریم ها محدودیت های اقتصادی و ارزی، در واقع به دلیل مدیریت نادرست منابع ارزی شاهد این چنین نوسان های شدید در برخی از زمان ها خواهیم بود.
او افزود: کمبود ارز در بازار خود باعث افزایش قیمت آن می شود. وقتی توازن عرضه و تقاضا برهم بخورد و سمت عرضه در بازار تضعیف شود قمیت ارز افزایش می یاید لذا برای تعادل آن اقدام به ارز پاشی می شود تا نرخ ارز بالاتر نرود که این امر راه حلی کوتاه مدت است و با این ارز کالایی مبادله نمی شود.
جانجان تصریح کرد: با توجه به میزان محدود ارز در کشور قیمت آن می‌تواند رشد کند و امکان دارد وقتی که نرخ دلار از کانال ۲۸ هزار تومان عبور کند با شرایط موجود نرخ ارز مجدد رشد کند و تا کانال ۳۰ هزار تومان در آینده برسد.
تاثیر افزایش نرخ دلار بر ارزش معاملات سهام
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که وضعیت بورس در هفته پیش رو به چه صورت خواهد بود؟، اظهار کرد: شاخص کل و شاخص هم وزن هر دو در سطح حمایت خوبی قرار دارند. به جز این نکته، نرخ دلار نیز در چند روز اخیر رشد داشته که خود یک انگیزه ای برای خرید سهام و افزایشی شدن ارزش معاملات است.
همایون دارابی بیان کرد: طی دو هفته اخیر ارزش معاملات بسیار کاهش یافته و ترس بر بازار سرمایه قالب شده است. اما احتمالا طی هفته آتی، بورسی با روندی متلاطم داشته باشیم.
وی افزود: لازم به ذکر است در هفته‌ای که گذشت وضعیت تک سهم ها مناسب بود. انتظار می‌رود در هفته آتی نیز روند شاخص هم وزن که نشانگر دقیق‌تری از رشد و کاهش شرکت‌های کوچکتر بازار است مثبت و صعودی باشد.
دارابی در پاسخ به این پرسش که، چه عواملی در هفته آتی بر روی روند بازار سرمایه موثر است؟ گفت: وضعیت بازارهای جهانی، نرخ دلار، تنش‌های سیاسی و گزارش های شهریور ماه که در حال تکمیل و ارسال بر روی سامانه کدال است می‌توانند از عوامل موثر بر روند آتی بازار باشند.
او بیان کرد: همچنین در روز چهارشنبه مقام معظم رهبری نامه ممنوعیت واردات لوازم خانگی را به دولت ارسال کردند که خبر بسیار مهمی برای صنایع لوازم خانگی است. صنعتی که بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات آن در سال‌های گذشته به دلیل واردات بی رویه ورشکسته شده بودند.
این کارشناس بازار سرمایه به صنایع پیشتاز هفته آتی اشاره کرد و گفت: صنایعی همچون فلزات اساسی، پتروشیمی، معدنی‌ها و لوازم خانگی می‌توانند پیشرو بازار در هفته پیش رو باشند.
بازار بورس شنبه ۰۷ آبان ۱۴۰۱؛ صعود شاخص کل بورس
بازار سرمایه امروز در حالی به کار خود پایان داد که شاخص کل بورس روندی صعودی و شاخص کل با معیار هم وزن روندی نزولی داشتند.
به گزارش ایسنا، شاخص کل بورس امروز با ۳۵۶۰ واحد افزایش تا رقم یک میلیون و ۲۴۴ هزار واحد صعود کرد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم وزن ۳۲۱۸ واحد کاهش یافت و در رقم ۳۵۸ هزار و ۱۴۲ واحد ایستاد. در این بازار ۲۶۶ هزار معامله به ارزش ۳۷ هزار و ۴۰۶ میلیارد ریال انجام شد.
پالایش نفت بندرعباس، ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، پالایش نفت اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و معدنی و صنعتی گلگهر نسبت به سایر نماد‌ها بیشترین تاثیر مثبت را روی بورس گذاشتند. در آن سوی بازار سرمایه شاخص کل فرابورس با کاهشی ۶۹ واحدی در رقم ۱۷ هزار و ۱۴۰ واحد ایستاد. در نرخ دلار چه تاثیری روی بورس دارد؟ این بازار ۱۵۳ هزار معامله به ارزش ۱۰۴ هزار و ۶۰۶ میلیارد ریال انجام شد.
سنگ آهن گوهرزمین، صنعتی مینو، بهمن دیزل، تولید نیروی برق دماوند و گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی نسبت به سایر نماد‌ها بیشترین تاثیر منفی و پلیمر آریاساسول نسبت به سایر نماد‌ها بیشترین تاثیر مثبت را روی فرابورس گذاشتند.
دیدگاه شما