دو چایخانه حضرت رضا(ع) در صحن کوثر و باغ رضوان نیز در هفته وحدت در شیفت بعدازظهر از ساعت 15 تا 23 فعال است که امروز جمعه 22 مهرماه مصادف با سالروز ولادت نبی مکرم اسلام(ص) و امام جعفر صادق(ع) علاوه بر شیفت بعد از ظهر، در شیفت صبح نیز با توزیع چای و اقلام متبرک به زائران خدمات‌رسانی می‌کند.
معرفی هنرمندان معاصر ایرانی
این مطلب نوشته گلشن اسکندری به معرفی 23 هنرمند معاصر مکتب سقاخانه ای و نقاشان نو گرای ایرانی می‌پردازد.
معرفی 23 هنرمند مکتب سقاخانه ای و نقاشان نوگرای ایرانی
(منبع: دایره المعارف رویین پاکباز)
(نکاتی کلیدی از ویژگی آثار هر هنرمند را در کمترین زمان در ذهن داشته باشیم)
نویسنده : گلشن اسکندری
مکتب سقاخانه ای: بازسازی میراث گذشتگان در قالب های امروزی است که در چهارمین بینال تهران مهر تایید خورد. در دهه 1340 با استفاده از عنصرهایی از هنر مدرن و برخی از عنصرهای تزئینی هنرهای سنتی و دینی شکل گرفت. هنرمندان مکتب سقاخانه ای از فرم ها و نقش مایه های سنتی و مذهبی و مواد و مصالح بومی به عنوان نقطه شروع و ماده خام استفاده کردند.
از شیوه اپ آرت در آثارش تاثیر گرفت.
خصوصیات کلیدی کار های زنده رودی:
- ترکیب بندی طلسم گونه
- نقش مایه های عامیانه
- تجسم فضاهای کهکشانی
- بهره گیری از رنگهای درخشان
- کیفیت خطوط موزون
محسن وزیری مقدم
از ترکیب بندیهای شنی و کنستراکسبون های فلزی و پلاستیک تا حجم های متحرک چوبی، انتزاعی ترین مفاهیم فضا، فرم و حرکت را در نظر داشت.
ناصر اویسی، با پیکره های برگرفته از هنر تصویری سلجوقی و قاجاری و نیز به مدد مهرزنی، پرده های چشم نواز و خیال انگیز می ساخت.
منصور قندریز (از هنرمندان سقاخانه ای به شیوه تزئینی انتزاعی بود)
قندریز، پس از یک دوره تجربه پر ثمر در نگارگری قدیم ایرانی به نقاشی نیمه انتزاعی روی آورد.
قندریز، آثارش خصلتی بدوی داشت. نقاشی هایش به مرز انتزاع مطلق رسید. موضوع آثار قندریز: شکل های نیمه انتزاعی انسان، پرنده، خورشید و سپر آمیخته با نقوش هندسی بود.
مشخصات آثار قندریز:
- سطوح رنگی تخت و روشن
- خطهای سکلساز نرم
- پیکره های بلند قامت و کوچک سر
- جامگان ساده و خشن روستایی
هانی بال الخاص (نقاش نوگرای ایرانی)
- متداول کردن نوعی اکسپرسیونیسم روایی با مضمون اساطیری و مذهبی
- مایه گرفتن از نقش برجسته های بین النهرین و ایران باستان
- ردیف کردن پیکره های ساکن،استفاده از رنگ های خاموش،اسرارآمیز و شبه سورئال
- بدوی گرایی آگاهانه عنصر ثابت در هنر الخاص
- بر پا کردن گالری گیل گمش در ایران
ویژگی کلیدی آثار روحبخش:
- ترکیب بندی انتزاعی با بافت خاکی
- شکلهای اندام وار
- رنگهای خاموش
- در ده سال آخر کارش، به نقاشی گل و مرغ با رنگهای درخشان و جواهرگونه پرداخت.
فرامرز پیل آرام
آثار اولیه پیل آرام، شباهت به آثار سقاخانه ای حسین زنده الگو های ادامه دهنده رودی دارد. بعدها پیل آرام به خوشنویسی نستعلیق و شکسته نستعلیق روی آورد.
پیل آرام دست به ساخت کنستروکسیون های چوبی با حروف سه بعدی زد. سیاه مشق های رنگین، ریتم حروف برجسته نمایی شده از ویژگی های کارش بود.
ویژگی های کلیدی آثار فرامرز پیل آرام:
- ساخت کنستروکسیون ها
- بهره گیری از الگوهای سنتی سیاه مشق
- استفاده از ترکیب بندیهای هندسی
- بافت نگارشی و بکارگیری ریتم هایی از حروف برجسته نمایی شده
جلیل ضیاء پور (مدافع سرسخت کوبیسم)
- نقش مایه های دوران قاجار،هنر قومی و روستایی(زن قوچانی) مشخصه کارش است.
- ساده سازی شکل ها به روش آندره لُت
بهمن محصص (اکسپرسیونیست خشن)
- آثارش نقطه مقابل سهراب سپهری و ابوالقاسم سعیدی
- مئسله محصص وضعیت فاجعه امیز انسان معاصر با زبانی تلخ و گزنده
- تجسم زمخت از موجودات مسخ شده و تنها مانده در برهوتی بی نام و نشان
- آثار محصص عاری از هرگونه جذابیت تزئینی و لطافت بیانی
طبابایی بیشتر الگو های ادامه دهنده مجسمه ساز مبتکر بود که قراضه های صنعتی را به موجودات افسانه ای بدل می کرد.
طباطبایی با ناپختگی آمیخته با نوعی شوخ طبعی از پیکره های قاجاری و هنر عامیانه مایه گرفت.
ماکو گریگوریان (نقاش کاهگل)
علاقه به تجسم حالات روانی و موضوعات فاجعه آمیز
به ارمغان آوردن اکسپرسیونیسم ایتالیا
ساخت نقش برجسته های انتزاعی با موادی چون خاک،کاه و پلی استر
دایر کردن گالری استتیک
مارکو گریگوریان آغاز گر نقاشی کاهگلی در ایران بود (نقاشی کاهگلی در ایران با حضور مارکو گریگوریان آغاز شد)
گریگوریان، گاهی شکلهای ساده مربع و دایره را با کاهگل روی بوم نشان می داد و گاه شکلهای مارپیچ می ساخت.
پرویز کلانتری (نقاش)
از شکل و بافت معماری روستایی برای تجربیاتش بهره گرفت.
پرویز تناولی (مجسمه ساز)مجسمه ساز خوش قریحه و جستجوگری که در آثارش از نمادها و افسانه های قدیم بهره می گرفت.
از برجسته ترین نقاشان سبک اکسپرسیونیسم انتزائی است. ویژگی اصلی آثارش بی تکلیف بودن است.
منوچهر یکتایی جایگاه خود را در کنار هنرمندانی چون جکسن پالاک و دکونینگ تثبیت کرد.
موزه هنرهای مدرن نیویورک یک تابلو و دو طرح یکتایی را خرید.
سپهری با تاثیر پذیری از هنر خاور دور آثارش را به وجود آورد.
سپهری براساس بینش زیبایی شناشی ذن به نوعی ایجاز در بازنمایی طبیعت دست یافت.
نکته: مکاشفه شاعرانه در جهان اشیا را پی می گیرد و گاه تا نهایت انتزاع صوری پیش می رود.
به موضوع طبیعت می پرداخت و فقط درختان پر شاخ و برگ و گل را با خطوط منحنی در هم بافته و لکه مدور رنگی نقاشی می کرد.
نکته: در آثارش زمان را متوقف می سازد تا ردپای گذشته را بنماید.
دشت ها و کویرها (سکوت کویر) موضوع نقاشی های شباهنگی است. او سکوت و آرامش کویر و تپه های کویر را بازنمایی می کند که هدفش القای آرامش است.
احمد اسفند یاری
اسفندیاری علاقه خاصی به نقاشی از طبیعت دارد. در سبک او رنگهای سرد به ویژه آبی بسیار به کار می رود. از او به عنوان نقاشی آبی ها یاد شده است.
اسفندیاری از خطوط برای دور گیری یا نمایش اشیاء استفاده می کند و از قدرتنمایی تکنیکی پرهیز می کند. از معدود هنرمندانی است که نامش در فرهنگ لاروس آمده است.
طراحانی که در زمینه طنز سیاه فعالیت داشتند:
باغداساریان - کامبیز درم بخش - مصطفی رمضانی
نکته: اردشیر محصص برجسته ترین آغاز کننده و ادامه دهنده طنز سیاه در ایران به شمار می آید.
تصویر گری کتابهای درسی با کار چه نقاشانی آغاز شد:
محمد زمام زمانی - کلانتری - غلام علی مکتبی
تصویر گران کتابهای کودک:
نیکزاد نجومی - فرشید مثقالی - دادخواه
نکته: در میان این افراد نور الدین ژرین کلک دست به ساخت فیلم های متحرک کرد.
تفاوت‌های نسل جوان امروز
برای تحلیل واقعی اوضاع کنونی کشور، یک تفاوت بزرگ زمانه حاضر را با گذشته نمی‌توان نادیده گرفت. این تفاوت همانی است که خیلی پیش‌تر از این‌روزها، بسیاری از آگاهان جامعه شناسی سیاسی و فرهنگی به آن اشاره داشته و کوشیدند اهمیت آن را به‌گونه‌های مختلف - و حتی هشدار- نزد متولیان امر برجسته کنند.
تفاوت بزرگ در جنس و سطح مطالباتی است که نسل جوان قرن بیست‌ویکمی چه در ایران و چه جامعه جهانی در پی آن هستند. این مطالبات با قرون گذشته فاصله مفهومی بسیار دارد.
قرن‌های هفده، هجده، نوزده و بیست میلادی را می‌توان به ترتیب خاستگاه تولید اندیشه، بروزمکاتب فکری، سربرآوردن ایدئولوژی‌های متنوع ومتعارض و سرانجام تحقق اجرای آنها در عرصه‌های حکمرانی خواند. قرن بیست‌ویکم اما با شکل و شمایلی متفاوت از مطالبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مطالبه‌گران همراه است. ایده‌آل‌گرایی و آرمان‌گرایی در این قرن به‌گونه‌ای است که گویی تجربه‌های گذشته با همه کارنامه‌های خوب و بد آن، اکنون نزد نسل جوان معنای دیگر دارد. آنان به گذشته به مثابه «راه طی شده» نگریسته و قرن کنونی را با اولویت‌های دیگری ترجمه می‌کنند. جامعه مدنی، آینده قابل پیش‌بینی، فمنیسم، حقوق بشر،محیط زیست، حمایت از حقوق حیوانات و خلاصه «سلام به زندگی» اولویت‌هایی است که در همه این سال‌ها و روزها مفهوم جهانی یافته است.
ممکن است آنچه نسل جوان در این قرن در پی آن هستند را با چوب اتهام «ایده‌آلیسم سطحی» شماتت کرد. می‌توان به روال همیشگی، ابری از دشنام را علیه آنان در هوا پراکند اما نمی‌شود تا همیشه به احساس خود برتر بینی فکری ادامه داد و این مطالبات را بی‌پاسخ گذاشت. تجربه‌گرایی یکدنده، لفاظی‌های کم حاصل، نگرش‌هایی که به تحقیر و نادیده انگاری واقعیت‌ها دلخوش دارند، تنها به آشوب بیشتر دامن می‌زنند.
پاسخ به مطالبات نسل جوان، سبک تازه می‌طلبد. حتی نگاه همدلانه با آنان نمی‌تواند بدون اجرای شیوه‌های کاربردی مناسب به ایجاد آرامش بینجامد. با سوءظن نمی‌توان از واقعیت‌ها پیشی گرفت. برای گفت وگو با نسل جوان لازم است نخست و بدون جزم‌نگری، از چرایی و چگونگی بروز انفجار بی‌اعتمادی کنونی، واقع‌گرایانه رمز گشایی کرد. گفت‌وگو با نسل معترض به‌گونه لفاظی‌های تحریک آمیز تکراری ممکن نیست. لازم است از الگوهای نخ نمای «ما» و «دیگران» عبور کرد و شجاعت به رسمیت شناختن مطالبات را بروز داد. ضرب‌المثلی است که می‌گوید؛ بدون شکستن تخم‌مرغ نمی‌توان املت درست کرد. بدون به رسمیت شناختن مطالبات جوانان هم نمی‌توان با آنان طرف گفت‌وگو شد.
خوب یا بد، جنس مطالبات نسل جوان قرن بیست‌ویکمی و یا آنچه این روزها به عنوان دهه هشتاد و نودی‌ها خوانده می‌شوند، متفاوت از آن چیزی است که بتوان ساده اندیشانه، تجربه درمانی کرد. تفاوت امروز با دیروز را باید دریافت و پاسخی درخور زمانه داد.
ایران غرق شادی و سرور میلاد رسول اکرم (ص) و امام جعفرصادق(ع)
همزمان با ۱۷ ربیع‌الاول میلاد پیامبر مهربانی ها و امام جعفرصادق (ع) رئیس مذهب شیعه جعفری امروز در جای جای سرزمین پهناور ایران اسلامی جشن و سرور برگزار شده است.
در شهر مقدس مشهد و حرم مطهر امام رضا(ع) همانند سنت هر ساله و در جشن میلاد پیامبراعظم(ص) و امام جعفرصادق(ع) دست به دست هم داده و گوشه و کنار این سرای بهشتی را با گل‌های تازه، کتیبه‌های رنگی و ریسه‌های چشم‌نواز آذین‌بندی کردند و بر رنگ و بوی عیدانه ایام ولادت حضرت محمد مصطفی(ص) افزوده است.
گل‌آرایی ایام میلاد خاتم النبیا(ص) بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) با استفاده از حدود 25 هزار گل شامل 17 هزار بوته گل داوودی و کلم زینتی و 8 هزار شاخه گل تازه با مشارکت تولیدکنندگان و ناذران گل و گیاه کشور از شهرهایی همچون محلات، اصفهان و تهران انجام شده است.
در این ایام همچنین گل‌آرایی صحن پیامبر اعظم(ص) به ویژه در اطراف المان گنبد خضرا با بوته‌های گل به طور خاص انجام شده است و مجموعه‌های گل در صحن‌های مختلف پیرامونی غدیر، کوثر و امام حسن مجتبی(ع) و همچنین مبادی ورودی حرم مطهر به چشم می‌خورد. آب‌نماهای صحن‌های آزادی، جمهوری اسلامی و گوهرشاد نیز با گل‌های تازه حال و هوای خاصی به خود گرفته است.
به مناسبت گرامی‌داشت این ایام مبارک، صحن‌های مختلف حرم ملائک پاسبان رضوی با نصب ریسه‌های رنگی چراغانی شده است تا زائران شب‌های به‌یادماندنی را در این حریم قدسی تجربه کنند.
همچنین کتیبه‌های مناسبتی بزرگ بر بالای ایوان‌های طلای صحن‌های انقلاب اسلامی و آزادی با عبارت‌های «یا خاتم النبیین» و «یا محمد یا صادق آل محمد» نصب شده است.
کتیبه‌های عمودی «عید مبارک» نصب شده در گوشه و کنار حرم مطهر نیز فرارسیدن این ایام را به محبان امام هشتم(ع) شادباش و تبریک می‌گویند. در این میان، صحن پیامبر اعظم(ص) با اهتزاز پرچم‌های رنگی بر لبه پشت بام‌ها و میانه صحن، رنگ و بوی عیدانه خاصی گرفته است.
دو چایخانه حضرت رضا(ع) در صحن کوثر و باغ رضوان نیز در هفته وحدت در شیفت بعدازظهر از ساعت 15 تا 23 فعال است که امروز جمعه 22 مهرماه مصادف با سالروز ولادت نبی مکرم اسلام(ص) و امام جعفر صادق(ع) علاوه بر شیفت بعد از ظهر، در شیفت صبح نیز با توزیع چای و اقلام متبرک به زائران خدمات‌رسانی می‌کند.
قم
در شهر مقدس قم و حرم حضرت معصومه(س)، نیز خادمان حرم مطهر کریمه اهل‌بیت(س) در شب اعیاد هفدهم ربیع‌الاول با برگزاری مراسمی جشنی از زائران و مجاوران حرم میزبانی کردند و امروز و امشب نیز این مراسم ادامه دارد.
عصر دیروز نیز به مناسبت میلاد پیامبراعظم(ص) و امام جعفر صادق(ع) نیز جشن قرآنی «رحمت للعالمین» با حضور جمعی از قرآن‌آموزان و اساتید قرآنی به همت مرکز قرآن و حدیث کریمه اهل‌بیت(س) در آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها برگزار شد.
تجلیل از قرآن آموزان برتر در مسابقات قرآنی مرکز از دیگر برنامه‌های محوری این مراسم جشن بود و در این مراسم جشن افتتاح کلاس‌های قرآنی و معارفی ترم پاییز مرکز قرآن و حدیث انجام شد.
با فرا رسیدن سال روز میلاد پیامبر(ص) و امام صادق(ع)شهر مقدس قم همزمان با سایر شهرهای کشور غرق در شادی و سرور است.
شهر آذین‌بندی و چراغانی شده و همه جای شهر را ریسه بسته‌اند، شیفتگان خاندان عصمت و طهارت(ع) با پخش گل و شیرینی خود را در این جشن بزرگ سهیم می‌دانند.
حرم مطهر حضرت معصومه(س) نیز به‌طرز با شکوهی آذین‌بندی شده و عاشقان بانوی آب و آینه خود را به این مکان مقدس رسانده‌اند و در این حرم مطهر حضور پیدا کردند.
در این مراسم عاشقان و شیفتگان مکتب اهل‌بیت(ع) و زائران و مجاوران کریمه اهل‌بیت(ع) حضور داشتند و مداحان اهل بیت(ع) در مدح پیامبر(ص) و امام صادق(ع) به مدیحه‌سرایی پرداختند.
آیین‌های جشن در مسجدها، حسینیه‌ها، تکیه‌ها و بقاع متبرک امامزادگان(ع) در سراسر استان قم برگزار شده است و سخنرانان به بیان جایگاه رسول گرامی اسلام و امام صادق(ع)پرداختند.
بوشهر
همزمان با هفدهم ربیع‌الاول آیین‌های جشن شادی با حضور قشرهای مختلف استان بوشهر در شهرهای مختلف این استان برگزار شد.
همزمان با 17 ربیع‌الاول سالروز میلاد پیامبر رحمت حضرت محمد مصطفی (ص) و امام جعفر صادق (ع) با حضور برداران و خواهران شیعه و اهل سنت نقاط مختلف استان بوشهر برگزار شد.
در این مراسم مردم با شرکت در برنامه‌های شاد و معنوی ولادت با سعادت آخرین فرستاده خدا پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) و ولادت امام جعفر صادق(ع) را گرامی داشته و عشق و ارادت خود را به ساحت مقدس آنان ابراز کردند.
مردم اهل سنت و تشیع استان بوشهر دیشب و صبح امروز ضمن آذین‌بندی معابر، میادین، محلات، مساجد و پخش نقل و شیرینی و برگزاری جشن‌های ویژه میلاد نبی اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع) را گرامی داشتند.
همچنین به همین مناسب جشن بزرگ و با شکوه با حضور مردم اهل تسنن و تشیع، مسئولان، علما و روحانیون و اقشار مختلف مردم در شهرستان‌های مختلف از جمله گناوه برگزار شد.
در تجمع مردمی امت رسول الله در گناوه همزمان با سالروز میلاد با سعادت پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) و حضرت امام جعفر صادق(ع) شرکت‌کنندگان ضمن دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی، خواستار برخورد قاطع با فتنه‌گران شدند.
در این مراسم که همراه با برنامه‌های متنوع اجرا شد، شرکت‌کنندگان با سردادن شعارهای "لبیک یا خامنه‌ای "مرگ بر فتنه‌گر" ، "الله اکبر" اقدامات اغتشاشگران را محکوم و بر دفاع از ارزش‌های اسلامی و انقلابی تأکید کردند.
فرماندار گناوه در این آیین گفت: هیمنه، اقتدار نظام مقدس جمهوری اسلامی به واسطه ایثارگری‌ها، فداکاری‌ها و حماسه‌های ملت قهرمان ایران اسلامی به دست آمده است.
محمد تقی صفری افزود: ملت قهرمان ایران انقلاب شکوهمند خود را بر پایه خدامحوری، ولایت مداری، قرآن و دین محوری آغاز و بنیان گذاشته است.
امام جمعه گناوه گفت: در برهه کنونی وظیفه همه حفظ و صیانت از انقلاب و ارزش‌های اسلامی است و باید در برابر توطئه‌ها و دسیسه‌های دشمنان هوشیارانه عمل کنیم.
حجت‌الاسلام سید عبدالهادی رکنی حسینی افزود: شهدای امنیت در این ایام در دفاع از مملکت جان خود را در طبق اخلاص گذاشتند و باید ادامه دهنده راه آنها باشیم.
فرمانده سپاه انصار الحسین گناوه هم با تبریک هفته وحدت و جشن میلاد پیامبر گرامی اسلام (ص) و امام جعفر صادق (ع) اظهار داشت: هفته وحدت به ابتکار امام خمینی (ره) نامگذاری و این هفته به نماد وحدت مسلمان تبدیل شده است.
سرهنگ شهسوار حاجی‌پور افزود: در برهه کنونی دشمنان برای ضربه به اسلام توطئه‌های فراوان طراحی می‌کنند و در این شرایط برادری و وحدت و همبستگی بین همه مسلمانان جهان باید هر چه بیشتر حفظ و تقویت شود.
بر اساس گزارش خبرنگاران از شهرستان‌های استان بوشهر، مراسم جشن در کنگان، عسلویه، جم، دیر، دشتی، تنگستان، دشتستان، دیلم و گناوه نیز با حضور خانواده‌های اهل تشیع و تسنن با اتحاد مثال زدنی برگزار شد و در برخی نقاط مردم با برپایی ایستگاه‌های صلواتی میلاد پیامبر گرامی اسلام و امام جعفر صادق الگو های ادامه دهنده را جشن گرفتند.
خراسان شمالی
همزمان با میلاد پیامبر رحمت و مهربانی، استان خراسان شمالی غرق در نور و سرور است، مردم شیعه و سنی استان خراسان شمالی از روزهای گذشته و در ایام هفته وحدت با برپایی جشن‌های سرور و شادمانی، میلاد پیامبر اسلام(ص) و امام صادق(ص) را گرامی داشتند.
این جشن‌ها در شب میلاد پیامبر و امروز به اوج خود رسیده و بزرگ‌ترین موکب نبوی به طول دو کیلومتر در خیابان‌های بجنورد برپا شده است.
همچنین مراسم بزرگ امت محمد از عصر امروز در بجنورد برگزار و مواکب و هیئات بجنوردی از میهمانان جشن پیامبر اسلام پذیرایی می‌کنند.
آژیر خطر چاقی در کودکان و نوجوانان/ اضافه وزن، زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های عفونی
کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه شاهد روندی روبه رشد و هشدار دهنده‌ای از چاقی در کودکان و نوجوان هستیم، گفت: چاقی با تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد.
الهام عشوریون در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: چاقی وضعیتی است که درپی نبود تعادل میان دریافت و مصرف انرژی در فرد ایجاد می‌شود و به صورت جدی می‌تواند سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. مجموعه عوامل خطری که منجر به چاقی می‌شود شامل ژنتیک، متابولیسم، سبک زندگی، فاکتورهای اقتصادی اجتماعی، علل روانشناسی، بیماری‌های غدد درون‌ریز و برخی داروها است.
وی با اشاره به شاخص‌های تشخیص اضافه وزن و چاقی، افزود: تشخیص اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان براساس منحنی‌های رشد و در افراد بزرگسال براساس تعیین BMI صورت می‌گیرد. BMI از نسبت وزن به کیلوگرم به مجذور قد به متر حاصل می‌شود و در صورتی که عدد حاصله میان ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد، نشان‌دهنده اضافه وزن و در صورتی که مقدار آن ۳۰ و بالاتر باشد نشان‌دهنده چاقی فرد است.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ادامه داد: یکی از روش‌های تشخیص چاقی براساس توزیع چربی در بدن است که معمولاً توزیع بیشتر چربی در کدام ناحیه بدن را ژنتیک مشخص می‌کند اما به طور کلی تقسیم‌بندی براساس تجمع چربی در بدن به دو شکل سیب یا گلابی است. در چاقی سیبی شکل بیشتر تجمع چربی‌ها در ناحیه شکمی و در چاقی گلابی شکل بیشتر تجمع چربی در ران و باسن است.
ارتباط چاقی با بیماری‌های مزمن
وی با بیان اینکه کنترل نشدن اضافه وزن و چاقی می‌تواند منجر به بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، پرفشاری خون شود، تصریح کرد: تجمع چربی گلابی شکل بیشتر در خانم‌ها دیده شده و به عنوان حمایتی از نیازهای آنها در دوران بارداری و شیردهی است. چاقی سیبی شکل که بیشتر در مردان دیده می‌شود، به علت مقاومت به انسولین و خطر بیماری‌های غیرواگیر ، خطرناک‌تر است و معمولاً زنان در زمان یائسگی الگوی تجمع چربی سیبی شکل را تجربه می‌کنند.
عشوریون اضافه کرد: یکی از شاخص‌هایی که علاوه بر شاخص توده بدنی برآورد کننده بیماری‌های غیرواگیر بر اثر چاقی است، اندازه‌گیری دور کمر و نسبت دور کمر به دور باسن است. در صورتی که در آقایان دور کمر بیشتر از ۱۰۲ و نسبت دور کمر به دور باسن آنها بیشتر از یک باشد و در خانم‌ها دور کمر بیشتر از ۸۸ و نسبت دور کمر به دور باسن بیشتر از ۸. باشد، نشان دهنده چاقی شکمی و خطر بالای ابتلاء به بیماری‌های قلبی عروقی است.
چاقی و اضافه وزن در بارداری
وی در خصوص چاقی دوران بارداری، اظهار کرد: چاقی در دوران بارداری منجر به اختلالات مادرزادی، تولد نوزاد نارس، دیابت و فشار خون بالا در بارداری می‌شود و به همین علت توصیه می‌شود اضافه وزن و چاقی مادر قبل از بارداری کنترل شود و در صورتی که خانم هنگام بارداری درگیر اضافه وزن و چاقی است، حتماً باید زیر نظر کارشناسان و متخصصان تغذیه باشد تا براساس BMI پیش از بارداری، میزان اضافه وزن وی در دوران بارداری کنترل شود تا منجر به افزایش خطرات حاصل از چاقی و اضافه وزن در دوران بارداری نشود و بارداری با سلامت کامل داشته باشد.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با بیان اینکه وضعیت وزنی فرد در ریسک ابتلاء به بیماری‌های عفونی دخالت دارد، گفت: چاقی با تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلاء به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد و افراد درگیر چاقی بیشتر مستعد ابتلاء به بیماری‌های عفونی از جمله کرونا و عوارض آن هستند.
وی با بیان اینکه مصرف بی‌رویه فست‌فودها، غذاهای چرب و سرخ شده، افراط در مصرف نوشابه‌های شیرین، گازدار و مصرف زیاد مواد قندی و شیرین از الگوهای غلط غذایی است که در اضافه وزن و چاقی مؤثر است، افزود: تغذیه یکی از عوامل بسیار مهمی است که سطح پاسخ ایمنی را تعیین می‌کند و در صورتی که فرد تغذیه خوبی نداشته باشد، پاسخ ایمنی خوبی هم در بدن وی وجود ندارد و در مقابل تغذیه خوب می‌تواند در ترویج باکتری‌های مفید و متنوع روده نقش مهمی داشته باشد که به نحوه خود می‌تواند از سیستم ایمنی بدن حمایت کند.
روند رو به رشد چاقی در کودکان و نوجوان
عشوریون خاطرنشان کرد: اضافه وزن و چاقی صرفاً در افراد بزرگسال نیست و روندی رو به رشد و هشدار دهنده‌ای از چاقی را در کودکان و نوجوان شاهد هستیم. اضافه وزن و چاقی در این گروه سنی منجر به تجربه پیامدهای نامطلوبی در بزرگسالی و درگیری با انواع بیماری‌های غیرواگیر نظیر کبد چرب، پرفشاری خون، اختلال در لیپیدهای خون می‌شود و به همین علت پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان از اولویت‌های بهداشتی مهم در کشور است.
وی با بیان اینکه الگوی صحیح غذایی و فعالیت فیزیکی نقش مهمی در پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی دارد، تصریح کرد: در واقع اصلاح الگوی غذایی خانواده و توصیه به تحرک و فعالیت بدنی باعث کنترل اضافه وزن و چاقی در این گروه سنی می‌شود. توصیه می‌شود کودکان زیر پنج سال حداقل سه ساعت و کودکان پنج تا ۱۸ سال حداقل ۶۰ دقیقه در روز فعالیت‌های فیزیکی داشته باشند.
کنترل و پیشگیری از چاقی و اضافه وزن
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، گفت: در اصلاح سبک زندگی افراد حتماً باید توجهی ویژه به تحرک و فعالیت بدنی روزانه خود داشته باشند و برای ایجاد سلامت عمومی، ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی هوازی به صورت هفتگی به افراد توصیه می‌شود. داشتن الگوی غلط غذایی و بی‌تحرکی نقش به‌سزایی در اضافه وزن و چاقی دارد. در این راستا توصیه می‌شود مصرف چربی‌های اشباع محدود شود، از روغن‌های سالم مانند روغن زیتون و کانولا به میزان توصیه شده براساس کالری فرد مصرف شود.
وی ادامه داد: همچنین باید میوه، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب، غلات سبوس‌دار و حبوبات نیز در برنامه غذایی گنجانده و از گوشت‌های کم‌چرب و بدون چربی استفاده شود. همچنین به جای استفاده از سس مایونز و سس‌های چرب از چاشنی‌های گیاهی و ادویه‌جات نظیر آب‌لیمو، نارنج و لیموترش برای طعم و مزه بهره گرفت.
هیچ‌یک از وعده‌های غذایی نباید حذف شود
عشوریون افزود: توصیه می‌شود هیچ‌یک از وعده‌های غذایی حذف نشود، حتماً وعده صبحانه میل شود و در طول روز از میوه‌ها و سبزیجات به عنوان میان وعده، استفاده شود. همچنین غذا باید آهسته خورده و خوب جویده شود و از نوشیدن آب در حین خوردن غذا اجتناب شود، از روش‌های صحیح طبخ غذایی نظیر آب‌پز و بخارپز کردن استفاده شود و هنگام غذا خوردن فرد به هیچ کار دیگری مانند تماشای تلویزیون مشغول نشود.
وی خاطرنشان کرد: غذاهای حاوی فیبر بالا که در سلامت دستگاه گوارش نیز نقش مؤثری دارد باید در برنامه غذایی گنجانده شود و افراد به صورت روزانه حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی، ورزش و تحرک داشته باشند؛ همچنین توصیه می‌شود فرد بیشتر از دو ساعت در روز به تماشای تلویزیون، کار با کامپیوتر و انجام فعالیت‌های نشسته مشغول نشود.
آژیر خطر چاقی در کودکان و نوجوانان/ اضافه وزن، زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های عفونی
کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه شاهد روندی روبه رشد و هشدار دهنده‌ای از چاقی در کودکان و نوجوان هستیم، گفت: چاقی با تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد.
الهام عشوریون در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: چاقی وضعیتی است که درپی نبود تعادل میان دریافت و مصرف انرژی در فرد ایجاد می‌شود و به صورت جدی می‌تواند سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. مجموعه عوامل خطری که منجر به چاقی می‌شود شامل ژنتیک، متابولیسم، سبک زندگی، فاکتورهای اقتصادی اجتماعی، علل روانشناسی، بیماری‌های غدد درون‌ریز و برخی داروها است.
وی با اشاره به شاخص‌های تشخیص اضافه وزن و چاقی، افزود: تشخیص اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان براساس منحنی‌های رشد و در افراد بزرگسال براساس تعیین BMI صورت می‌گیرد. BMI از نسبت وزن به کیلوگرم به مجذور قد به متر حاصل می‌شود و در صورتی که عدد حاصله میان ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد، نشان‌دهنده اضافه وزن و در صورتی که مقدار آن ۳۰ و بالاتر باشد نشان‌دهنده چاقی فرد است.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ادامه داد: یکی از روش‌های تشخیص چاقی براساس توزیع چربی در بدن است که معمولاً توزیع بیشتر چربی در کدام ناحیه بدن را ژنتیک مشخص می‌کند اما به طور کلی تقسیم‌بندی براساس تجمع چربی در بدن به دو شکل سیب یا گلابی است. در چاقی سیبی شکل بیشتر تجمع چربی‌ها در ناحیه شکمی و در چاقی گلابی شکل بیشتر تجمع چربی در ران و باسن است.
ارتباط چاقی با بیماری‌های مزمن
وی با بیان اینکه کنترل نشدن اضافه وزن و چاقی می‌تواند منجر به بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، پرفشاری خون شود، تصریح کرد: تجمع چربی گلابی شکل بیشتر در خانم‌ها دیده شده و به عنوان حمایتی از نیازهای آنها در دوران بارداری و شیردهی است. چاقی سیبی شکل که بیشتر در مردان دیده می‌شود، به علت مقاومت به انسولین و خطر بیماری‌های غیرواگیر ، خطرناک‌تر است و معمولاً زنان در زمان یائسگی الگوی تجمع چربی سیبی شکل را تجربه می‌کنند.
عشوریون اضافه کرد: یکی از شاخص‌هایی که علاوه بر شاخص توده بدنی برآورد کننده بیماری‌های غیرواگیر بر اثر چاقی است، اندازه‌گیری دور کمر و نسبت دور کمر به دور باسن است. در صورتی که در آقایان دور کمر بیشتر از ۱۰۲ و نسبت دور کمر به دور باسن آنها بیشتر از یک باشد و در خانم‌ها دور کمر بیشتر از ۸۸ و نسبت دور کمر به دور باسن بیشتر از ۸. باشد، نشان دهنده چاقی شکمی و خطر بالای ابتلاء به بیماری‌های قلبی عروقی است.
چاقی و اضافه وزن در بارداری
وی در خصوص چاقی دوران بارداری، اظهار کرد: چاقی در دوران بارداری منجر به اختلالات مادرزادی، تولد نوزاد نارس، دیابت و فشار خون بالا در بارداری می‌شود و به همین علت توصیه می‌شود اضافه وزن و چاقی مادر قبل از بارداری کنترل شود و در صورتی که خانم هنگام بارداری درگیر اضافه وزن و چاقی است، حتماً باید زیر نظر کارشناسان و متخصصان تغذیه باشد تا براساس BMI پیش از بارداری، میزان اضافه وزن وی در دوران بارداری کنترل شود تا منجر به افزایش خطرات حاصل از چاقی و اضافه وزن در دوران بارداری نشود و بارداری با سلامت کامل داشته باشد.
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با بیان اینکه وضعیت وزنی فرد در ریسک ابتلاء به بیماری‌های عفونی دخالت دارد، گفت: چاقی با تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلاء به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد و افراد درگیر چاقی بیشتر مستعد ابتلاء به بیماری‌های عفونی از جمله کرونا و عوارض آن هستند.
وی با بیان اینکه مصرف بی‌رویه فست‌فودها، غذاهای چرب و سرخ شده، افراط در مصرف نوشابه‌های شیرین، گازدار و مصرف زیاد مواد قندی و شیرین از الگوهای غلط غذایی است که در اضافه وزن و چاقی مؤثر است، افزود: تغذیه یکی از عوامل بسیار مهمی است که سطح پاسخ ایمنی را تعیین می‌کند و در صورتی که فرد تغذیه خوبی نداشته باشد، پاسخ ایمنی خوبی هم در بدن وی وجود ندارد و در مقابل تغذیه خوب می‌تواند در ترویج باکتری‌های مفید و متنوع روده نقش مهمی داشته باشد که به نحوه خود می‌تواند از سیستم ایمنی بدن حمایت کند.
روند رو به رشد چاقی در کودکان و نوجوان
عشوریون خاطرنشان کرد: اضافه وزن و چاقی صرفاً در افراد بزرگسال نیست و روندی رو به رشد و هشدار دهنده‌ای از چاقی را در کودکان و نوجوان شاهد هستیم. اضافه وزن و چاقی در این گروه سنی منجر به تجربه پیامدهای نامطلوبی در بزرگسالی و درگیری با انواع بیماری‌های غیرواگیر نظیر کبد چرب، پرفشاری خون، اختلال در لیپیدهای خون می‌شود و به همین علت پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان از اولویت‌های بهداشتی مهم در کشور است.
وی با بیان اینکه الگوی صحیح غذایی و فعالیت فیزیکی نقش مهمی در پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی دارد، تصریح کرد: در واقع اصلاح الگوی غذایی خانواده و توصیه به تحرک و فعالیت بدنی باعث کنترل اضافه وزن و چاقی در این گروه سنی می‌شود. توصیه می‌شود کودکان زیر پنج سال حداقل سه ساعت و کودکان پنج تا ۱۸ سال حداقل ۶۰ دقیقه در روز فعالیت‌های فیزیکی داشته باشند.
کنترل و پیشگیری از چاقی و اضافه وزن
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، گفت: در اصلاح سبک زندگی افراد حتماً باید توجهی ویژه به تحرک و فعالیت بدنی روزانه خود داشته باشند و برای ایجاد سلامت عمومی، ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی هوازی به صورت هفتگی به افراد توصیه می‌شود. داشتن الگوی غلط غذایی و بی‌تحرکی نقش به‌سزایی در اضافه وزن و چاقی دارد. در این راستا توصیه می‌شود مصرف چربی‌های اشباع محدود شود، از روغن‌های سالم مانند روغن زیتون و کانولا به میزان توصیه شده براساس کالری فرد مصرف شود.
وی ادامه داد: همچنین باید میوه، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب، غلات سبوس‌دار و حبوبات نیز در برنامه غذایی گنجانده و از گوشت‌های کم‌چرب و بدون چربی استفاده شود. همچنین به جای استفاده از سس مایونز و سس‌های چرب از چاشنی‌های گیاهی و ادویه‌جات نظیر آب‌لیمو، نارنج و لیموترش برای طعم و مزه بهره گرفت.
هیچ‌یک از وعده‌های غذایی نباید حذف شود
عشوریون افزود: توصیه می‌شود هیچ‌یک از وعده‌های غذایی حذف نشود، حتماً وعده صبحانه میل شود و در طول روز از میوه‌ها و سبزیجات به عنوان میان وعده، استفاده شود. همچنین غذا باید آهسته خورده و خوب جویده شود و از نوشیدن آب در حین خوردن غذا اجتناب شود، از روش‌های صحیح طبخ غذایی نظیر آب‌پز و بخارپز کردن استفاده شود و هنگام غذا خوردن فرد به هیچ کار دیگری مانند تماشای تلویزیون مشغول نشود.
وی خاطرنشان کرد: غذاهای حاوی فیبر بالا که در سلامت دستگاه گوارش نیز نقش مؤثری دارد باید در برنامه غذایی گنجانده شود و افراد به صورت روزانه حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی، ورزش و تحرک داشته باشند؛ همچنین توصیه می‌شود فرد بیشتر از دو ساعت در روز به تماشای تلویزیون، کار با کامپیوتر و انجام فعالیت‌های نشسته مشغول نشود.
دیدگاه شما